The Latest
-
Vadodara
હોસ્પિટલ પરિસરમાં જ અશક્ત વૃદ્ધ સારવાર થી વંચિત જોવા મળ્યા
-
SURATસિટી બસના પીધેલા ડ્રાઇવરે મોપેડને ટકકર મારી, BRTS બસ ડ્રાઈવરે અડફેટે લેતા યુવકનો પગ કાપવો પડ્યો
-
Vadodara
બરોડા ડેરીના ટેમ્પામાંથી દૂધ ચોરી ભરાતું હતું ગંદુ પાણી, ફરિયાદ દાખલ
-
Dakshin Gujarat
વલસાડ જિલ્લાનું ધો.12 સામાન્ય પ્રવાહનું 90.63 ટકા પરિણામ
-
Gujarat
રાજ્યમાં ગરમીનો પ્રકોપ, અમદાવાદ સુરેન્દ્રનગર અને ગાંધીનગરમાં 43 ડિગ્રી ગરમી
-
Gujarat
રાજ્યમાં ધોરણ 12 વિજ્ઞાન પ્રવાહનું 82.45 ટકા જ્યારે સામાન્ય પ્રવાહનું રેકોર્ડ બ્રેક 91.93 ટકા પરિણામ
-
National
ચિરાગ પાસવાનના હેલિકોપ્ટરનું વ્હીલ જમીનમાં ધસી ગયું, આબાદ બચાવ, મોટી દુર્ઘટના ટળી
-
National
તમિલનાડુના શિવાકાશીમાં ફટાકડાની ફેક્ટરીમાં વિસ્ફોટ, 5 મહિલાઓ સહિત 8 કામદારોના મોત
-
National
‘ચૂંટણી પ્રચાર એ મૂળભૂત અધિકાર નથી’ EDએ કેજરીવાલના વચગાળાના જામીનનો કર્યો વિરોધ
-
SURAT
સુરતની આ દુકાનોમાં આઈસ્ક્રીમની ગુણવત્તા નબળી, મનપાના ફૂડ વિભાગે દંડ ફટકાર્યો
-
National
શરદ પવાર મારા ભગવાન છે, પણ હું તેમનો પુત્ર નથી એટલે…, અજિત પવાર ઈમોશનલ કાર્ડ રમ્યા
-
Sports
VIDEO: KL રાહુલને ખખડાવનાર લખનઉ જાયન્ટ્સના માલિકે ધોનીની કેપ્ટનીશિપ પર પણ સવાલ ઉઠાવ્યા હતા
-
Vadodara
વડોદરા : નીટની પરીક્ષામાં પાસ કરાવવાનો ભાવ દશ લાખ, એક ક્લાસના સંચાલકની અટકાયત
-
National
કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતા સામ પિત્રોડાના નિવેદનની બબાલ અમેરિકા સુધી પહોંચી
-
Vadodara
હિન્દુ હ્રદય સમ્રાટ મહારાણા પ્રતાપની જન્મજયંતી નિમિત્તે ક્ષત્રિય સમાજ સાથે હિન્દુ સંગઠનો દ્વારા ભવ્ય રેલી યોજવામાં આવી હતી.
-
Madhya Gujarat
ગરબાડા પોલીસે ખારવા માંથી પુષ્પા ફિલ્મ સ્ટાઈલમાં ટ્રેક્ટર ની ટ્રોલીમાં સંતાડી લઈ જવાતો વિદેશી દારૂનો જથ્થો ઝડપી પાડયો.
-
SURAT
સુરતમાં માતા-પુત્રએ એક સાથે ધો. 12ની પરીક્ષા પાસ કરી
-
Gujarat
દાહોદના પરથમપુરમાં બુથ કેપ્ચરીંગ મામલે ચૂંટણી પંચનો આદેશ, ફરી મતદાન થશે
-
Business
ભારતીય શેર બજારોમાં કડાકો, રોકાણકારોના 5 લાખ કરોડ સ્વાહા
-
National
સંદેશખાલી મામલે મોટો યુ ટર્ન, પીડિતાએ ફરિયાદ પાછી ખેંચી BJP પર લગાવ્યો મોટો આરોપ
-
Madhya Gujarat
કવાંટ તાલુકાના પડવાની ગામે ટેમ્પો પલટી ખાઇ જતાં 3ના મોત
-
National
ભારતમાં 56 ટકા બિમારી ફૂડના લીધે થાય છે, ચોંકાવનારો રિપોર્ટ
-
SURAT
સુરતમાં રત્નકલાકાર, રિક્ષાચાલકના સંતાનોએ A-1 ગ્રેડ હાંસલ કર્યો, લાજપોરના કેદીઓ પણ પાસ
-
Vadodara
વડોદરામાં નેતાઓ પણ સુરક્ષિત નથી, વોર્ડ નં.3ના કોર્પોરેટર ડો. રાજેશ શાહની સોનાની ચેન તોડી બે ગઠીયા રફુચક્કર
-
National
’મોદીને મહારાષ્ટ્રની ધરતીમાં દાટી દઈશું‘, સંજય રાઉતે ધમકી આપી
-
Dakshin Gujarat Main
ભરૂચનું સાયન્સમાં 80.09 ટકા અને કોમર્સમાં 92.11 ટકા રિઝલ્ટ
-
SURAT
કડોદરાની ઐશ્વર્યા ડાઈંગ મિલ સહિત સુરતના 3 ધંધાર્થીના 12 ઠેકાણા પર ઈન્કમટેક્સના દરોડા
-
Entertainment
સનસની વિના ફેલાયેલી સાન્યા
-
Entertainment
પરિણીતી પરણ્યા બાદ પણ ચમકી(લા) ખરી
-
SURAT
ધો. 12નું રિઝલ્ટ જાહેર: સુરતના સ્ટુડન્ટ્સ હીરાની જેમ ચમક્યા, A-1 ગ્રેડમાં બાજી મારી
એક ભાવવા-ન ભાવવાની ‘ચરબી’ધરાવતા ઘણા લોકો તેમનું ક્યાંય નમતું ન હોય એવું માથું બટાટા સામે ઝુકાવતા જોવા મળે છે. હકીકતમાં, ખાણીપીણીના શોખીન આસ્તિકો માટે ઈશ્વરની જેમ બટાટાનાં અનેક સ્વરૂપ છે. જેને જે સ્વરૂપ ભાવે-ફાવે-સદે-પચે, એ સ્વરૂપને તે ભજેઃ બટાટાનાં વિવિધ, શાક, ફ્રેંચ ફ્રાય, કાતરી, વેફર, શેકેલા ‘બાર્બેક્યુ’બટાટા, બટાટાની સેવો, બટાટાના પાપડ, બટાટાનાં ભજીયાં, બફ, બટાટાવડાં…
બીજી હકીકત એ પણ છે કે ઈશ્વરની બાબતમાં ‘સર્વધર્મસમભાવ’સેવતા લોકો કરતાં બટાટાની સર્વ વાનગી માટે સમભાવ રાખનારાની સંખ્યા ઘણી વધારે છે. બટાટાની લીલાનો આટલો વિસ્તાર જોતાં, ગુજરાતમાં એક સમયે ધડાધડ નવી યુનિવર્સિટીઓ ખુલી રહી હતી ત્યારે ‘વિશ્વની પહેલી અને એક માત્ર’એવી‘શ્યામાપ્રસાદ મુખર્જી બટાટા યુનિવર્સિટી’કેમ ન ખુલી, તે નવાઈની વાત છે. બટાટાની અનેક વાનગીઓમાં બટાટાવડાંનો મોભો પણ ઓછો કે ‘વગેરે વગેરે’માં આવી જાય એવો નથી. જોડણીઝનૂનીઓ સૌથી પહેલાં બટાટાવડાં પર અનુસ્વાર આવે કે નહીં, તેની પંચાતમાં પડી જશે. સર્જનપ્રક્રિયાના સ્પેશ્યાલિસ્ટો કહેશે કે બટાટાવડાં બનાવવામાં કશી સંકુલતા કે અટપટા મનોવ્યાપારો સંકળાયેલા ન હોવાથી, તેને લોકપ્રિય વાનગી ગણવામાં વાંધો નથી. સારી વાત એ છે કે મોટા ભાગના લોકો આવા હોતા નથી. તે કહે છે, “બટાટાવડાં? આપણને બહુ ભાવે. દસ-બાર તો સહેજે દબાવી દેવાય.”
બટાટાવડાંના કદ વિશે ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યુટ ઓફ સ્ટાન્ડર્ડ્ઝ દ્વારા કોઈ માપદંડ જાહેર કરવામાં આવ્યા નથી. કેટલું મોટું હોય ત્યાં સુધી તે ‘વડું’ કહેવાય અને કેટલું નાનું થયા પછી તેને ‘ગોટી’ કહેવાય, તેની સ્પષ્ટતા નથી. એટલે, બજારમાં બટાટાવડાં ખાવાથી માંડીને મારામારીના કામમાં વાપરી શકાય, એટલા જુદા જુદા કદમાં મળે છે. કેટલીક દુકાનોનાં બટાટાવડાં જોઈને એવી શંકા જાય કે તે તોપના અવગતે ગયેલા ગોળા તો નહીં હોય? બટાટાવડાંનો દેખાવ બટાટાનાં ભજિયાં જેવો ‘સ્લીમ એન્ડ ટ્રીમ’નહીં, પણ કોઇ ફિલ્મના ખાસ રોલ માટે વજન વધારનાર હીરો કે હીરોઇન જેવો, હર્યોભર્યો હોય છે. ગોળાઈ, હૃષ્ટપુષ્ટતા, વજન-એ બધું બટાટાવડાંની અસ્મિતાનો હિસ્સો છે.
આકારની જેમ બટાટાવડાંના સ્વાદમાં ઘણું વૈવિઘ્ય હોય છે. કેટલાંક બટાટાવડાં એટલાં ગળચટ્ટાં હોય છે કે તેમને ચાસણીમાં ઝબોળી દઇએ તો સફેદ (અને બટાટાનાં) ગુલાબજાંબુ તરીકે સહેલાઇથી ખપાવી શકાય. અમુક પ્રકારનાં બટાટાવડાંનો મસાલો એટલો તીખો હોય છે કે સીધાસાદા ખાનારને ‘ભૂલથી મરચાંનાં વડાં તો નહીં આવી ગયાં હોય?’ એવો શક પડે. કેટલાંક ઘરેલુ બટાટાવડાંમાં લીલા મરચાંના ટુકડા, ધાણા કે દ્રાક્ષ ન શોધવા છતાં સામે ભટકાય છે, પણ તેમાંથી ચટાકાભર્યો સ્વાદ શોધવાનું અઘરૂં પડે છે. અમુક માણસો જેમ અમુક જ કંપનીમાં ચાલે-નભે (એ સિવાય બહાર ક્યાંય ન ચાલે) તેમ આ પ્રકારનાં બટાટાવડાં કેચ અપ કે ચટણીની કંપનીમાં જ ચાલી શકે છે.
બટાટાવડાંના સ્વાદમાં ભજિયાં જેવું વૈવિઘ્ય કે ચટાકો કે વર્ગભેદની ભાષામાં કહીએ તો ‘ડાઉનમાર્કેટ ટચ’ નહીં, પણ એક પ્રકારનું ઠરેલપણું અને ઘરેલુપણું છે. તેને કેટલાક સ્વાદશોખીનો ફિક્કાશ કહીને ઉતારી પાડતા હોય, તો પણ એ જ ગુણધર્મ બટાટાવડાંને ‘ઘરની આઇટેમ’ જેવી સાત્ત્વિકતા પ્રદાન કરે છે અને તેને ઘરની થાળીમાં માનભર્યું સ્થાન અપાવે છે. ભજિયાં લોકો હોંશે હોંશે ઝાપટે છે ખરા, પણ તેને મુખ્ય થાળીમાં સામેલ થવાનું ગૌરવ ભાગ્યે જ મળે છે. જ્યારે બટાટાવડાં વર્ષો સુધી ઘરે આવતા મહેમાનો માટે બનતી ખાસ વાનગીઓની યાદીમાં સ્થાન પામતાં હતાં.
બહારના ભોજનની બોલબાલા થઈ તે પહેલાં બટાટાવડાં અને ફ્રુડ સલાડની જોડી અમિતાભ-ધર્મેન્દ્ર જેવી ગણાતી હતી. એકલા બટાટાવડાની પાંઉ સાથેની યુતિથી રચાયેલું ‘વડાપાંઉ’ સ્વરૂપ અસલમાં મુંબઈનું હતું, પણ વર્ષોથી તે ગુજરાતમાં સફળતાના વાવટા ફરકાવી ચૂક્યું છે. વડાપાંઉના સંયોજનમાં મુખ્ય સ્થાન અને મુખ્ય સ્વાદ વડાંનો હોય છે. છતાં, વડાપાંઉનાં પ્રેમીઓને એકલાં બટાટાવડાંમાં ‘વો બાત’ લાગતી નથી. પાંઉ પર ઉમેરાતી તીખી ચટણીઓ, ગુજરાતની સમૃદ્ધિના પ્રતીકરૂપે કોઇ પણ વાનગીની જેમ વડાપાંઉમાં પણ ઉમેરાતાં બટર-ચીઝ-કેચઅપને લીધે વડાપાંઉ ગુજરાતની નવી અસ્મિતાનો હિસ્સો બની ગયાં છે. હવે સ્થિતિ એવી છે કે કોઈ મરાઠી માણુસ ગુજરાતના વડાપાંઉ ખાય તો તે ઓળખી ન શકે કે તેણે જે વાનગી ખાધી, તે વડાપાઉં હતી. ગુજરાતમાં વડાપાંઉએ એવો કાયાકલ્પ અને ‘સ્વાદકલ્પ’ સાધ્યો છે.
ગુજરાતમાં બટાટાવડાંને બદલે વડાપાંઉનું ચલણ વધવા લાગ્યું ત્યારે કેટલાક જાગ્રત ગુજરાતીઓને તેમાં મહારાષ્ટ્રના કાવતરાની ગંધ આવી હતી. શું મહારાષ્ટ્ર તેની લોકપ્રિય વાનગી થકી ગુજરાતમાં પગપેસારો કરીને જતે દહાડે બટાટાવડાં જેવી ગુજરાતી વાનગીના અલગ અસ્તિત્વનો ઘડોલાડવો કરી નાખશે? શું ગુજરાતના લોકો પણ એકલાં ખવાતાં બટાટાવડાંની સાંસ્કૃતિક પરંપરા છોડીને વડાપાંઉ અપનાવી લેશે?
પાંઉના વિદેશી કુળ વિશે અને પાંઉ ભારતમાં બને તે ‘મેક ઇન ઇન્ડિયા’ગણાય કે નહીં, એ વિશે પણ લોકોને વિચારો આવતા હશે. ગુજરાતમાં ફક્ત બટાટાવડાં વેચતી હોય અને સાથે પાંઉ ન રાખતી હોય એવી લારી કે દુકાનો ઓછી થતી જાય છે. મેકડોનાલ્ડ જેવી કંપનીએ હજુ સુધી ભજિયાં-બટાટાવડાંમાં ઝંપલાવ્યું નથી કે પિત્ઝા હટની જેમ ‘વડાં હટ’ના ચેઇન સ્ટોર ખુલ્યા નથી. ત્યાં સુધી બટાટાવડાંની પરંપરા સામેનું જોખમ ગંભીર નથી. છતાં સલામતી ખાતર બાસમતી ચોખાની જેમ બટાટાવડાંના પેટન્ટ કરાવી લેવા હોય તો વિચારવા જેવું ખરું.