નવી દિલ્હી: નેહરુ મેમોરિયલના (Nehru Memorial) નામ બદલવાને લઈને શરૂ થયેલી રાજનીતિ વચ્ચે હવે આ મુદ્દે કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીનું (Rahul Gandhi) નિવેદન સામે આવ્યું છે. રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું છે કે નેહરુજી તેમના નામથી (Name) નહીં, પરંતુ તેમના કાર્યોથી (Work) ઓળખાય છે. કોંગ્રેસ નેતા સંદીપ દીક્ષિતે પણ નેહરુ મેમોરિયલનું નામ બદલવા માટે સરકારને ઘેરી છે. તેમણે કહ્યું ‘આ નામ એટલા માટે બદલાયું નથી કારણ કે તેઓ અન્ય વડાપ્રધાનોના કામ બતાવવા માગે છે, પરંતુ તેઓ નેહરુજીના નામને દબાવવા માગે છે.’
દીક્ષિતે વધુમાં કહ્યું કે તમે (સરકાર) આલીશાન વડાપ્રધાન આવાસ બનાવી રહ્યા છો, તો તમે આલીશાન વડાપ્રધાનનું મ્યુઝિયમ પણ બનાવી શક્યા હોત. બધા કહે છે કે નેહરુ મેમોરિયલ ફંડ સારું કામ કરતું હતું. બનાવટી વાર્તાઓથી ઈતિહાસ બદલી શકાતો નથી. સંદીપ દીક્ષિતે કહ્યું કે, ‘નહેરુજીએ 17 વર્ષમાં જે કામ કર્યું છે તે અન્ય વડાપ્રધાનોની સરખામણીમાં દેખાતું નથી. તેથી તે ખૂબ જ ચતુરાઈથી કરવામાં આવ્યું છે. તે મ્યુઝિયમમાં નહેરુજીની ક્રાંતિકારી સિદ્ધિઓ દેખાતી નથી.
15 ઓગસ્ટના રોજ જાહેર કરવામાં આવી હતી
કેન્દ્ર સરકારે નેહરુ મેમોરિયલ (NMML)નું નામ બદલી નાખ્યું છે. હવે NMMLનું નામ બદલીને PM મ્યુઝિયમ એન્ડ લાઇબ્રેરી (PMML) કરવામાં આવ્યું છે. સ્વતંત્રતા દિવસે નામ બદલવાની ઔપચારિકતા કરવામાં આવી હતી. મોદી સરકારના આ નિર્ણયથી કોંગ્રેસ પાર્ટી ખૂબ જ નારાજ છે. કોંગ્રેસના નેતાઓ તેને પંડિત જવાહરલાલ નેહરુના વારસાને ભૂંસી નાખવાનો પ્રયાસ ગણાવી રહ્યા છે. તે જ સમયે સરકારે આ નિર્ણયનો બચાવ કરતા પોતાની દલીલો આપી છે.
નામ બદલવાનો નિર્ણય કેમ લેવાયો?
નવી દિલ્હીમાં આવેલ તીન મૂર્તિ ભવનએ ભારતના પ્રથમ વડા પ્રધાન પંડિત જવાહરલાલ નેહરુનું સત્તાવાર નિવાસસ્થાન હતું. બાદમાં આ સંકુલને મ્યુઝિયમમાં ફેરવવામાં આવ્યું અને નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ અને લાયબ્રેરીની સ્થાપના કરવામાં આવી. 2016 માં, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ એક વિચાર રજૂ કર્યો હતો કે તીન મૂર્તિ સંકુલની અંદર ભારતના તમામ વડા પ્રધાનોને સમર્પિત એક સંગ્રહાલય હોવું જોઈએ, જેને નેહરુ મેમોરિયલની એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલ દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
વર્ષ 2022 માં, વડાપ્રધાનોને સમર્પિત આ મ્યુઝિયમ પૂર્ણ થયું ત્યારબાદ એપ્રિલ 2022 માં તેને લોકો માટે ખોલવામાં આવ્યું હતું. તમામ વડા પ્રધાનોનું મ્યુઝિયમ બન્યા પછી, એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલને લાગ્યું કે તેનું નામ વર્તમાન સ્વરૂપને પ્રતિબિંબિત કરવું જોઈએ. આ કારણોસર નામ બદલવાનો નિર્ણય ગત જૂનની બેઠકમાં લેવાયો હતો. પીએમ મોદીના મુખ્ય સચિવ રહી ચૂકેલા નૃપેન્દ્ર મિશ્રા પીએમ મ્યુઝિયમની એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલના પ્રમુખ છે.
16 જૂન 2023નાં રોજ નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ એન્ડ લાઇબ્રેરી (NMML) સોસાયટીની વિશેષ બેઠકમાં નામ બદલવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. તેની અધ્યક્ષતા રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહે કરી હતી, જેઓ સમાજના ઉપાધ્યક્ષ પણ છે. નેહરુ મેમોરિયલનું નામ બદલીને હવે પીએમ મ્યુઝિયમ અને લાઈબ્રેરી કરવામાં આવ્યું છે.
