ભારત અને પાકિસ્તાનના સંબંધો હાલમાં વૈશ્વિક સ્તરે ચર્ચામાં છે. ‘ઓપરેશન સિંદૂર’ કાર્યવાહી અને પાકિસ્તાનના વળતા હુમલા પછી, બંને દેશો યુદ્ધવિરામ માટે સંમત થયા હતા પરંતુ તે એટલું વિચિત્ર હતું કે ચર્ચાનો અંત જ નથી આવી રહ્યો. આ તણાવનો ભાગ રહેલા દેશો સમક્ષ યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ દ્વારા યુદ્ધવિરામની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. તેમના એક ટ્વીટથી ભારત-પાકિસ્તાન તેમજ ચીન બંને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા કારણ કે તેઓ પણ આ વાતથી વાકેફ નહોતા.
બંને પક્ષો યુદ્ધવિરામ પર સંમત થયા હતા પરંતુ આ ઘટનાથી પાકિસ્તાનના નજીકના મિત્ર ચીનની લાગણીઓ દુભાય છે. હવે સમસ્યા એ છે કે તેમણે ટ્રમ્પ સાથે વેપાર કરવો જોઈએ કે ચીનને મનાવવું જોઈએ. અમેરિકા, ચીન, ભારત અને પાકિસ્તાને યુદ્ધવિરામ અંગે પોતાની વાર્તાઓ કહી છે.
ભારતનું કહેવું છે કે પાકિસ્તાનના ડાયરેક્ટર જનરલ ઓફ મિલિટરી ઓપરેશન્સ (DGMO) એ પોતે ફોન કરીને યુદ્ધવિરામ વિશે વાત કરી હતી અને ટ્રમ્પના તે દાવાને ફગાવી દીધો હતો જેમાં તેઓ તેમની મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકાનું વર્ણન કરી રહ્યા હતા. આ બધાની વચ્ચે પાકિસ્તાન ફસાઈ ગયું, જેનાથી ચીન ગુસ્સે થયું.
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની એન્ટ્રી ચીનને પસંદ ન આવી
જ્યારે પાકિસ્તાન ભારતીય હુમલાઓને કારણે મુશ્કેલીમાં મુકાયું, ત્યારે તેણે અમેરિકાનો સંપર્ક કર્યો. 9 મે સુધીમાં, પાકિસ્તાન આઘાતમાં હતું કારણ કે ભારત તરફથી સતત હુમલાઓ તેના લશ્કરી થાણાઓને નષ્ટ કરી રહ્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં, ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ મદદ માંગવા માટે યોગ્ય વ્યક્તિ લાગ્યા અને તેમને ચીન યાદ પણ નહોતું. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ઝડપથી યુદ્ધવિરામ પહેલા શેર કર્યો.
ચીન નારાજ થયું
ચીનને આ વાતની જાણ થતાં જ તે તેના ‘શ્રેષ્ઠ મિત્ર’ પાકિસ્તાનથી ગુસ્સે થઈ ગયું. ચીનની ફરિયાદ એ છે કે તેમને આ બાબતની જાણ નહોતી. હવે પાકિસ્તાનનો વારો હતો, તેણે ચીનને મનાવવું પડી રહ્યું છે. જેના માટે પાકિસ્તાને ફરી એકવાર યુદ્ધવિરામનું ઉલ્લંઘન કર્યું. કાશ્મીર, પંજાબ, ગુજરાત અને જમ્મુમાં પાકિસ્તાની ડ્રોન જોવા મળ્યા હતા. દરમિયાન ચીનના વિદેશ મંત્રી વાંગ યીએ ભારતના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજિત ડોભાલ સાથે પણ વાત કરી, જ્યારે તેઓ પહેલાથી જ પાકિસ્તાનના સંપર્કમાં હતા. ત્યારબાદ ચીનના વિદેશ મંત્રી દ્વારા એક નિવેદન બહાર પાડવામાં આવ્યું, જેમાં તેમણે આશા વ્યક્ત કરી કે બંને દેશો વચ્ચે યુદ્ધવિરામ ચાલુ રહેશે.
પાકિસ્તાનની બેવડી ચાલ
જ્યારે પાકિસ્તાન આ સમગ્ર મામલામાં અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે ફસાઈ ગયું, ત્યારે તેણે 10 મેના રોજ ફરીથી યુદ્ધવિરામનો ભંગ કર્યો અને આ મામલામાં ચીનને સંબંધિત બનાવવાનો શ્રેષ્ઠ પ્રયાસ કર્યો. એટલું જ નહીં પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રી ઇશાક ડારે ચીનની સંયમિત નીતિની પ્રશંસા કરી અને કહ્યું કે તેઓ તેમની સાથે મજબૂતીથી ઉભા છે.
ભારતની ઝીરો ટોલરન્સ પોલિસી
આ સમગ્ર ઘટનામાં ભારતની નીતિ સ્પષ્ટ હતી કે તે કોઈપણ પરિસ્થિતિમાં આતંકવાદ સામે શૂન્ય સહિષ્ણુતાની નીતિ અપનાવશે. ભારતના વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિશ્રીએ પોતાના નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે 9 મેના રોજ બપોરે 3:35 વાગ્યે, ભારતના DGMO એ યુદ્ધવિરામની વિનંતી કરી હતી, જેના પર ભારતે શરત મૂકી હતી કે તે આતંકવાદની કોઈપણ ઘટનાને યુદ્ધ તરીકે ગણશે. તેમણે સ્પષ્ટતા કરી કે દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો પછી, 10 મેના રોજ સાંજે 5 વાગ્યાથી તમામ લશ્કરી કાર્યવાહી બંધ કરવા માટે એક કરાર થયો હતો.
ભારતે ટ્રમ્પના દાવાને ફગાવી દીધો
યુદ્ધવિરામના બે દિવસ પછી યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ફરી એકવાર દાવો કર્યો કે તેમણે વેપાર દ્વારા બંને દેશો પર દબાણ લાવીને યુદ્ધવિરામ લાવ્યો છે. ભારતે આ દાવાને સંપૂર્ણપણે નકારી કાઢ્યો અને કહ્યું કે અમેરિકા સાથેની વાતચીતમાં વેપાર પર કોઈ ચર્ચા થઈ નથી. એકંદરે આ સમગ્ર પરિસ્થિતિમાં ભારત શરૂઆતથી અંત સુધી તેની આતંકવાદ વિરોધી નીતિ પર અડગ રહ્યું, જ્યારે ચીન અને અમેરિકા યુદ્ધવિરામમાં પોતાની ભૂમિકા દર્શાવવા માટે સ્પર્ધા કરી રહ્યા હોય તેવું લાગતું હતું. પાકિસ્તાન કોઈક રીતે યુદ્ધમાંથી છૂટકારો મેળવવા માંગતું હતું, એટલે જ તેને ચીન યાદ પણ નહોતું.
