કોરોના ( corona) પર પ્રથમ નિયંત્રણ મેળવનાર ચીને ( chine) રસીની બાબતમાં દુનિયાને કઈક કરી બતાવવાની તક ગુમાવી દીધી છે. કોરોનાથી સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત થયા પછી પણ ભારત ઘરેલું ફાર્માસ્યુટિકલ ઉત્પાદકોને મજબૂત બનાવી રહ્યું છે અને હવે તે વિશ્વમાં નિશુલ્ક રસી આપી રહ્યું છે. આંકડા દર્શાવે છે કે ભારતે આખા વિશ્વમાં અત્યાર સુધીમાં 8.8 મિલિયન ડોઝ રસી મફતમાં પહોંચાડી છે. જ્યારે બ્લૂમબર્ગના ડેટા મુજબ, ચીને 3 મિલિયન રસી ( vaccine) આપી છે.
આ પરિસ્થિતિએ ભારતને વૈશ્વિક શક્તિ બનવાની રાજદ્વારી તક આપી છે. ભારતનું ફાર્માસ્યુટિકલ ઉદ્યોગ, ખાસ કરીને સીરમ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ( serum institute) દક્ષિણ એશિયામાં દવાઓનો મોટો સપ્લાયર થઈ ચૂક્યો છે. તે જ સમયે, ચીનની વૈશ્વિક અસર પણ ઓછી થઈ રહી છે. ભારતે તેના પડોશીઓ નેપાળ, બાંગ્લાદેશ અને શ્રીલંકાને કરોડો રસી ડોઝ આપ્યા છે.
શ્રીલંકાના વિપક્ષી નેતા, ઈરાન વિક્રમસિંગેએ કહ્યું છે કે શ્રીલંકાના લોકોને ભારતને કારણે તરત રસી મળી જે બાદ અમે ભારતનો આભાર માનીએ છીએ. તે જ સમયે, બાંગ્લાદેશમાં પણ રસીકરણ શરૂ થઈ ગયું છે. જ્યારે ચીને બીજા પાડોશી મ્યાનમારને 3 લાખ રસી આપવાનું વચન આપ્યું હતું, જ્યારે ભારતે તે પહેલા 17 લાખ રસી બનાવી દીધી છે.
ભારતના ઘરેલું રસી ઉત્પાદકો સમૃદ્ધ દેશોને તેમની રસી વેચવા માટે સ્વતંત્ર છે, ત્યારે સરકારે નાના દેશોમાંથી પણ રસી ખરીદવાનું વચન આપ્યું છે. ભારતીય અધિકારીઓએ અન્ય દેશોના ઉચ્ચ કમિશનરોને હૈદરાબાદ અને પુનાની મુલાકાત લેવા પણ આમંત્રણ આપ્યું છે, જેના દ્વારા તેણે દક્ષિણ એશિયાના પડોશી દેશો, ભારતીય ઉપખંડ અને ડોમેનીકા-બાર્બાડોસ જેવા દૂરના દેશોને પણ ખાતરી આપી છે કે તેમને સમયસર અને નિશુલ્ક રસી ( free vaccine) આપવામાં આવશે.
વિદેશ મંત્રાલયના નીતિ સલાહકાર અશોક મલિક કહે છે કે અમને ઘણા સમય પહેલા સમજાયું હતું કે રસી બનાવવાની ભારતની ક્ષમતા રોગચાળાને હરાવવા માટે પૂરતી નથી, પરંતુ ગયા વર્ષે જ્યારે ભારતીય દવા ઉત્પાદકોએ એન્ટી મેલેરિયલ ડ્રગ હાઇડ્રોક્લોરોક્વિન નિકાસ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું, ત્યારે ભારતીય વડા પ્રધાને અન્ય દેશોના નેતાઓ સાથે રસી પૂરી પાડવા અંગે ચર્ચા શરૂ કરી હતી.
આટલું જ નહીં, જ્યારે ભારતમાં કોવિડથી મૃત્યુઆંક 1.56 લાખને વટાવી ગયો હતો ત્યારે તેણે હજી પણ નક્કી કર્યું છે કે તે રસીનું રાષ્ટ્રીયકરણ કરશે નહીં કે નિકાસ બંધ કરશે નહીં.
