પાકિસ્તાન કબજા હેઠળના કાશ્મીર (PoK) માં દિવસો સુધી ચાલી રહેલા હિંસક વિરોધ પ્રદર્શનો બાદ શાહબાઝ શરીફની સરકાર ઘૂંટણિયે પડી ગઈ છે. પાકિસ્તાનના આર્મી ચીફ મુનીરના દળોએ વિરોધીઓ સમક્ષ સંપૂર્ણપણે શરણાગતિ સ્વીકારી લીધી છે. પરિસ્થિતિ કાબુ બહાર જતી જોઈને પાકિસ્તાની સરકાર અને સેનાએ વિરોધીઓની બધી શરતો સ્વીકારવા સંમતિ આપી છે. દરમિયાન પાકિસ્તાન સરકારે વિરોધ પ્રદર્શનો સમાપ્ત કરવા માટે શનિવારે વિરોધીઓ સાથે કરાર પર પહોંચવાનો દાવો કર્યો હતો.
છેલ્લા પાંચ દિવસમાં PoJK માં વિરોધ પ્રદર્શનોમાં 10 થી વધુ લોકો માર્યા ગયા છે અને સેંકડો ઘાયલ થયા છે. વિરોધ પ્રદર્શનકારોની પ્રતિનિધિ સંસ્થા, જમ્મુ અને કાશ્મીર જોઈન્ટ આવામી એક્શન કમિટી (JKJAC) ના અધિકારીઓ અને નેતાઓ વચ્ચેની વાતચીત નિષ્ફળ ગયા બાદ 29 સપ્ટેમ્બરના રોજ હિંસા શરૂ થઈ હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન હિંસા ફાટી નીકળી હતી જેમાં હડતાળનો પણ સમાવેશ થાય છે. વિરોધીઓએ 38-મુદ્દાનું મેમોરેન્ડમ જારી કરીને પાકિસ્તાની અધિકારીઓ પર તેમની માંગણીઓ સ્વીકારવા દબાણ કર્યું હતું. જો તેમની માંગણીઓ સ્વીકારવામાં નહીં આવે તો તેઓએ રસ્તા પર ઉતરી આવ્યા હતા.
છેલ્લા ઘણા દિવસોથી PoJK ના લોકો અને પાકિસ્તાની સુરક્ષા દળો વચ્ચે હિંસક અથડામણો થઈ રહી છે. ત્રણ પોલીસકર્મીઓ સહિત ઓછામાં ઓછા 10 લોકો માર્યા ગયા છે. વિરોધ પ્રદર્શનોમાં સેંકડો પોલીસકર્મીઓ અને નાગરિકો ઘાયલ થયા હતા જેના કારણે તણાવ વધ્યો હતો. પરિસ્થિતિ કાબૂ બહાર જતી જોઈને પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન શાહબાઝ શરીફે બુધવારે મુઝફ્ફરાબાદમાં એક ઉચ્ચ સ્તરીય પ્રતિનિધિમંડળ મોકલ્યું જેથી વાતચીત દ્વારા આ મુદ્દાનો ઉકેલ લાવી શકાય. ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન રાજા પરવેઝ અશરફની આગેવાની હેઠળની ટીમે બે દિવસ સુધી સઘન ચર્ચા કરી. સંસદીય બાબતોના પ્રધાન તારિક ફઝલ ચૌધરીએ સોશિયલ મીડિયા પર જાહેરાત કરી કે બંને પક્ષો વચ્ચે એક કરાર થયો છે. તેમણે ટ્વિટર પર લખ્યું, “વાટાઘાટ કરનાર પ્રતિનિધિમંડળે એક્શન કમિટી સાથે અંતિમ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. હવે વિરોધીઓ તેમના ઘરે પાછા ફરી રહ્યા છે. બધા રસ્તાઓ ફરીથી ખોલવામાં આવ્યા છે. આ શાંતિનો વિજય છે.”
ચૌધરીએ X પર શેર કરેલા કરારની એક નકલ દર્શાવે છે કે વિરોધ પ્રદર્શનોને સમાપ્ત કરવા માટે વિગતવાર 25-મુદ્દાના દસ્તાવેજ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા જેમાં હિંસામાં માર્યા ગયેલા લોકો માટે વળતર અને હિંસા અને તોડફોડની ઘટનાઓ માટે આતંકવાદના આરોપો દાખલ ન કરવાનો સમાવેશ થાય છે. સંઘીય સરકારે મુઝફ્ફરાબાદ અને પૂંચ વિભાગો માટે બે વધારાના મધ્યવર્તી અને માધ્યમિક શિક્ષણ બોર્ડ સ્થાપવા માટે પણ સંમતિ આપી. વધુમાં એવું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે સ્થાનિક સરકારો દર્દીઓ માટે મફત સારવારની વ્યવસ્થા કરવા માટે 15 દિવસની અંદર ભંડોળ મુક્ત કરશે અને સંઘીય સરકાર તબક્કાવાર રીતે પીઓકેના દરેક જિલ્લામાં એમઆરઆઈ અને સીટી સ્કેન મશીનો પ્રદાન કરશે. વધુમાં એવું પણ નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે સંઘીય સરકાર પીઓકેમાં વીજળી વ્યવસ્થા સુધારવા માટે 10 અબજ પાકિસ્તાની રૂપિયા મુક્ત કરશે. પીઓકેમાં મંત્રીઓ અને સલાહકારોની સંખ્યા ઘટાડીને 20 કરવામાં આવશે અને વહીવટી સચિવોની સંખ્યા પણ 20 થી વધુ નહીં હોય. કેટલાક વિભાગોનું મર્જર કરવામાં આવશે.
પાકિસ્તાન સરકાર પીઓકેમાં ટનલ બનાવશે
કરાર મુજબ પાકિસ્તાન સરકાર નીલમ વેલી રોડના કહોરી/કામસેર (3.7 કિમી) અને ચપલાની (0.6 કિમી) વિભાગો પર બે ટનલના નિર્માણ માટે અભ્યાસ હાથ ધરશે. વધુમાં કાનૂની અને બંધારણીય નિષ્ણાતોની બનેલી એક ઉચ્ચ-શક્તિવાળી સમિતિ પીઓકે વિધાનસભાના સભ્યો સાથે આ મુદ્દા પર ચર્ચા કરશે. ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે મીરપુરમાં આંતરરાષ્ટ્રીય એરપોર્ટ બનાવવા માટે પગલાં લેવા પર પણ સંમતિ થઈ હતી. તેમણે એ પણ નક્કી કર્યું કે મિલકત ટ્રાન્સફર ટેક્સ ત્રણ મહિનાની અંદર પંજાબ અથવા ખૈબર પખ્તુનખ્વામાં જેટલો જ ઘટાડવામાં આવશે. કરારની દેખરેખ અને અમલીકરણ માટે એક દેખરેખ અને અમલીકરણ સમિતિની રચના કરવામાં આવશે.
