બે દિવસ પહેલાં તા. 21 મે 2025ને બુધવારના રોજ દિલ્હીથી શ્રીનગર તરફ જતી ઈન્ડિગોની એક ફ્લાઈટ ભયંકર મુસીબતમાં ફસાઈ ગઈ હતી. જેના લીધે ફ્લાઈટમાં મુસાફરી કરતા 227 પેસેન્જરોના જીવ જોખમમાં મુકાયા હતા. સમસ્યા એટલી વકરી હતી કે ઈન્ડિગોએ પાકિસ્તાનની મદદ માંગવી પડી હતી પરંતુ પાકિસ્તાને મદદ આપવા ઈનકાર કરતા ઈન્ડિગોના પાયલોટની મુસીબત ઓર વધી ગઈ હતી. ચાલો જાણીએ ઈન્ડિગોની ફ્લાઈટ કેવી મુસીબતમાં મુકાઈ અને પાયલોટ તેમાંથી કેવી રીતે બહાર નીકળી મુસાફરોના જીવ બચાવ્યા.
બુધવારે (21 મે, 2025) દિલ્હીથી શ્રીનગર જતી ઇન્ડિગો ફ્લાઇટમાં ભયંકર ટર્બ્યુલન્સનો અનુભવ થયો જેના કારણે 227 મુસાફરોમાં ગભરાટ ફેલાઈ ગયો. આ ફ્લાઇટ એક મોટા તોફાનમાંથી પસાર થઈ રહી હતી જેના કારણે આ અકસ્માત થયો. મુસાફરોએ આ ડરામણી ક્ષણનો વીડિયો રેકોર્ડ કર્યો જે સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થયો.
વીડિયોમાં લોકો ડરેલા દેખાતા હતા. કેટલાક પોતાની સીટ જોરથી પકડી લીધી હતી, જ્યારે કેટલાક પ્રાર્થના કરી રહ્યા હતા. ફ્લાઇટનું નાક (આગળનો હિસ્સો) તૂટી ગયું હતું, જે લેન્ડિંગ પછી વાયરલ થયેલા ફોટામાં જોવા મળ્યું હતું. જોકે ફ્લાઇટ સુરક્ષિત રીતે ઉતરી ગઈ પરંતુ આ ઘટનાએ હવાના ટર્બ્યુલન્સના જોખમોને ઉજાગર કર્યા.
ટર્બ્યુલન્સ શું છે?
જ્યારે પવનની ગતિ અથવા દિશા અચાનક બદલાય છે ત્યારે તોફાન થાય છે. આ સામાન્ય રીતે વાદળો, તોફાનો અથવા તીવ્ર પવન (જેટ સ્ટ્રીમ્સ) ની નજીક થાય છે. ઇન્ડિગો ફ્લાઇટ સાથે જે બન્યું તે ઝડપથી વિકસતા તોફાનને કારણે થયું. તોફાનમાં જોરદાર ઉપર તરફના પવનો (અપડ્રાફ્ટ્સ) અને નીચે તરફના પવનો (ડાઉનડ્રાફ્ટ્સ) બને છે, જેના કારણે વિમાન ધ્રુજી ઉઠે છે.
અપડ્રાફ્ટ્સ અને ડાઉનડ્રાફ્ટ્સ શું છે?
તોફાનમાં પવન ખૂબ જ ઝડપથી ઉપર અને નીચે ફરે છે.
અપડ્રાફ્ટ: જ્યારે ગરમ હવા ઝડપથી ઉપર તરફ જાય છે, ત્યારે તેને અપડ્રાફ્ટ કહેવામાં આવે છે. આ મોટે ભાગે સૂર્યની ગરમીથી થાય છે, જ્યારે જમીન ગરમ થાય છે અને હવાને ગરમ કરે છે. ગરમ હવા હળવી હોય છે, તેથી તે ઉપર જાય છે. આ સમય દરમિયાન વિમાન પણ ઉપર તરફ ખસે છે.
ડાઉનડ્રાફ્ટ: જ્યારે ઠંડી હવા નીચે તરફ જાય છે, ત્યારે તેને ડાઉનડ્રાફ્ટ કહેવામાં આવે છે. આવું ત્યારે થાય છે જ્યારે વાદળોમાં પાણીના ટીપાં ઠંડા થઈને નીચે પડે છે. આના કારણે હવા ભારે થઈ જાય છે અને નીચે આવે છે. તે વિમાનને નીચે પણ ખેંચે છે.
ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD) ના વૈજ્ઞાનિક આર.કે. જેનામાણીએ જણાવ્યું હતું કે તોફાનમાં અપડ્રાફ્ટ અને ડાઉનડ્રાફ્ટને કારણે વિમાન 2,000 થી 6,000 ફૂટ ઉપર અને નીચે જઈ શકે છે. જો માઇક્રોબર્સ્ટ (મજબૂત ડાઉનડ્રાફ્ટ) હોય, તો જોખમ વધુ વધે છે.
ઈન્ડિગો ફ્લાઇટ સાથે શું થયું?
ઇન્ડિગો ફ્લાઇટ એક મોટા તોફાનમાંથી પસાર થઈ રહી હતી. પહેલા તેને એક અપડ્રાફ્ટનો સામનો કરવો પડ્યો, જેના કારણે ફ્લાઇટ લગભગ 3 કિલોમીટર ઉપર ગઈ. આ પછી ડાઉનડ્રાફ્ટ થયો, જેના કારણે ફ્લાઇટ ઝડપથી નીચે આવી ગઈ. આ સમય દરમિયાન તોફાનમાં કરા પણ પડ્યા, જેનાથી ફ્લાઇટનું નાક તૂટી ગયું. જેનામણીએ કહ્યું કે જ્યારે હવા ઉપર તરફ જાય છે, ત્યારે પાણીના ટીપાં ઠંડા પડી જાય છે અને કરા પડે છે. આ કરા પડવાથી ફ્લાઇટના આગળના ભાગને નુકસાન થયું.
આ અકસ્માત કેવી રીતે ટાળી શકાયો હોત?
બુધવારે પંજાબથી ઉત્તર પ્રદેશ સુધીના સમગ્ર ઉત્તર-પશ્ચિમ ક્ષેત્રમાં એક મોટું વાવાઝોડું આવ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં પાઇલટે તોફાન ટાળીને બીજો રસ્તો અપનાવવો જોઈતો હતો. તોફાનથી બચવા માટે પાઇલટે પાકિસ્તાની હવાઈ ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવાની પરવાનગી માંગી પરંતુ પાકિસ્તાને પરવાનગી આપી નહીં. ફ્લાઇટને તોફાનમાંથી પસાર થવાની ફરજ પડી હતી. પાયલોટે યોગ્ય નિર્ણય લીધો અને ફ્લાઇટને સલામત ઊંચાઈએ રાખી અને મોટું નુકસાન અટકાવ્યું.
