જાપાન: વિશ્વનું સૌથી મોટું ન્યુક્લિયર ફ્યુઝન રિએક્ટર (Nuclear Fusion Reactor) શરૂ થયું છે. તેની શરૂઆત જાપાનના (Japan) નાકા નોર્થમાં શુક્રવારે કરવામાં આવી હતી. ત્યાંના તમામ ન્યુક્લિયર પ્લાન્ટ અત્યારે આખી દુનિયામાં છે. આ ન્યુક્લિયર રિએક્ટરનું નામ JT-60SA છે. આ ન્યુક્લિયર ફ્યુઝન રિએક્ટરને મોટા પાયે, સુરક્ષિત રીતે અને કાર્બન-મુક્ત ઊર્જા ઉત્પન્ન કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે. હાલમાં આ એક પ્રયોગ છે, જે પછીથી લોકો અથવા દેશની જરૂરિયાતો અનુસાર મોટા પાયે સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
જો ન્યુક્લિયર ફ્યુઝન દ્વારા સ્વચ્છ વીજળી ઉત્પન્ન કરવામાં આવે તો ભવિષ્યમાં તે પ્રદૂષણ મુક્ત પદ્ધતિ સાબિત થશે. આ રિએક્ટર છ માળનું ઊંચું છે. તેમાં મુખ્યત્વે ડોનટના આકારના વાસણો હોય છે. જેને ટોકમાક કહે છે. પ્લાઝ્મા તેની અંદર ઝડપથી ફેરવાય છે. આ પ્લાઝ્માનું તાપમાન 20 મિલિયન ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી પહોંચે છે.
આ રિએક્ટર યુરોપિયન યુનિયન અને જાપાન દ્વારા સંયુક્ત રીતે બનાવવામાં આવ્યું છે. ફ્રાન્સ પણ વધુ શક્તિશાળી ન્યુક્લિયર પ્લાન્ટ બનાવવામાં વ્યસ્ત છે. જેનું નામ છે ઇન્ટરનેશનલ થર્મોન્યુક્લિયર એક્સપેરિમેન્ટલ રિએક્ટર (ITER). બંને પ્રોજેક્ટનો હેતુ સમાન છે. એટલે કે આ લોકો હાઇડ્રોજનના ન્યુક્લિયસને હિલીયમ જેવા ભારે તત્વ સાથે જોડે છે.
JT-60SAના ડેપ્યુટી પ્રોજેક્ટ લીડર સેમ ડેવિસ કહે છે કે આ મશીન લોકોને ફ્યુઝન એનર્જી તરફ લાવશે. એટલું જ નહિ આ ન્યુક્લિયર ફ્યુઝન રિએક્ટરને બનાવવા 500 વૈજ્ઞાનિકો અને એન્જિનિયરોએ મહેનત કરી છે. આ યુરોપ અને જાપાનની લગભગ 50 કંપનીઓમાંથી આવી છે. આ વિશ્વમાં સૌથી અદ્યતન ટોકમાક છે. ફ્યુઝન એનર્જીના ઈતિહાસમાં આ એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થવા જઈ રહ્યું છે. સમાન પરમાણુ રિએક્ટર આ સદીના મધ્ય સુધીમાં ઊર્જા પૂરી પાડશે. જો આ પ્રયોગ સફળ રહેશે તો આ ટેક્નોલોજીને આખી દુનિયામાં ફેલાવવમાં આવશે.
