નવી દિલ્હી: દિવાળી પહેલા દિલ્હી ધુમાડા અને ધુમ્મસથી ઝઝૂમી રહ્યું છે. હવામાં ‘ઝેર’ ફેલાયું છે. મોટી સંખ્યામાં લોકો બીમાર પડીને હોસ્પિટલ પહોંચી રહ્યા છે. રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી અને તેને અડીને આવેલા અન્ય રાજ્યોના શહેરોમાં પણ વાયુ પ્રદૂષણ ગંભીર બની રહ્યું છે. રાજ્ય સરકારો અને સરકારી વિભાગો પ્રદૂષણનો સામનો કરવા માટે મોટા પગલાં લઈ રહ્યા છે. જાણો છેલ્લા 24 કલાકમાં કયા મોટા પગલા લેવામાં આવ્યા…
દેશની રાજધાની દિલ્હીની હવામાં ‘ઝેર’ ફેલાયું છે. લોકોને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડી રહી છે. દિલ્હીના ઘણા વિસ્તારોમાં એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ (AQI) ખતરનાક સ્તરે પહોંચી ગયો છે. આવી સ્થિતિમાં સરકાર અને જવાબદાર વિભાગો શક્ય તમામ પગલાં લઈ રહ્યા છે. છેલ્લા ત્રણ દિવસમાં સરકારે વાયુ પ્રદૂષણ સામે લડવા માટે ઘણા મોટા નિર્ણયો લીધા છે. ગ્રાફ-3ના અમલથી પ્રાથમિક શાળાઓમાં રજાઓ જાહેર કરવા સુધી. દિલ્હી મેટ્રોએ વધારાની ટ્રિપ્સ કરવાનું નક્કી કર્યું છે.
બે દિવસ માટે શાળાઓ બંધ
દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલે ગુરુવારે જાહેરાત કરી હતી કે વધતા હવાના પ્રદૂષણના સ્તરને ધ્યાનમાં રાખીને રાજધાની શહેરમાં તમામ સરકારી અને ખાનગી પ્રાથમિક શાળાઓ આગામી બે દિવસ માટે બંધ રહેશે. એમસીડીના આદેશ મુજબ, તમામ શાળાઓને 3 અને 4 નવેમ્બરના રોજ ઑનલાઇન મોડમાં વર્ગો ચલાવવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. તમામ પૂર્વ પ્રાથમિક અને પ્રાથમિક શાળાઓ શુક્રવાર અને શનિવારે બંધ રહેશે. આ શાળાઓના શિક્ષકો ઑનલાઇન મોડમાં વર્ગો ચલાવશે. આ આદેશ ખાનગી શાળાઓને પણ લાગુ પડશે.
ડીઝલ ટ્રકના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ
દિલ્હી સરકારે હવાના પ્રદૂષણને કાબૂમાં લેવા માટે દિલ્હી-એનસીઆરમાં તમામ બિન-આવશ્યક બાંધકામ પર પણ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં ડીઝલ ટ્રકના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. દિલ્હીમાં બીએસ3 પેટ્રોલ અને બીએસ4 ડીઝલ કાર પર પણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. આ પ્રતિબંધ કોમર્શિયલ વાહનોની સાથે ખાનગી વાહનોને પણ લાગુ પડશે. આ પ્રતિબંધ અન્ય રાજ્યોમાં નોંધાયેલા વાહનો પર પણ લાગુ થશે. વાહનવ્યવહાર વિભાગે કહ્યું છે કે નિયમો તોડવા પર 20,000 રૂપિયાનો દંડ વસૂલવામાં આવશે. પીયુસી પ્રમાણપત્રો પણ તપાસવામાં આવશે.
ગ્રેપ-3 દિલ્હી-NCRમાં લાગુ કરવામાં આવ્યો
કમિશન ફોર એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CAQM) એ રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન (GRAP) ના ત્રીજા તબક્કાનો અમલ કર્યો છે. આ અંતર્ગત ઘણા મોટા નિયંત્રણો લાદવામાં આવ્યા છે. હવે દિલ્હી-NCRમાં ખાનગી બાંધકામ પર પ્રતિબંધ રહેશે. પેઇન્ટિંગ, ડ્રિલિંગનું કામ દિવાળી પહેલા કરવામાં આવશે નહીં. CAQMએ દિલ્હી-NCRમાં હવાની ગુણવત્તાનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે એક બેઠક પણ બોલાવી હતી. આ દરમિયાન CAQMએ જણાવ્યું હતું કે, પ્રતિકૂળ હવામાન અને આબોહવાની પરિસ્થિતિઓને કારણે, આગામી દિવસોમાં દિલ્હીમાં પ્રદૂષણનું સ્તર વધવાની ધારણા છે.
દિલ્હી મેટ્રો 20 વધારાની ટ્રીપ્સ ચલાવશે
દિલ્હી મેટ્રો ટ્રેન આજથી 20 વધારાની ટ્રીપ કરશે. જ્યારે ગ્રેપ 3 લાગુ કરવામાં આવ્યો ત્યારે પણ મેટ્રોએ 40 વધારાની ટ્રિપ્સ ઉમેરવાની જાહેરાત કરી હતી. દિલ્હી મેટ્રો અત્યાર સુધીમાં કુલ 60 એક્સ્ટ્રા ટ્રિપ્સ ચલાવવા જઈ રહી છે.
ગ્રેપ થ્રીને અસરકારક રીતે લાગુ કરવા પર મીટિંગ
દિલ્હીના પર્યાવરણ મંત્રી ગોપાલ રાયે શુક્રવારે એક બેઠક બોલાવી છે. આમાં, ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાનના ત્રીજા તબક્કાના અમલીકરણની ચર્ચા કરવામાં આવશે. આ બેઠક બપોરે 12 વાગ્યે મળશે અને તેમાં તમામ સંબંધિત વિભાગોને બોલાવવામાં આવ્યા છે.
વાયુ પ્રદૂષણના મનોવૈજ્ઞાનિક પાસા પર તપાસ કરવાની જરૂર છે: NGT
નેશનલ ગ્રીન ટ્રિબ્યુનલ (NGT) એ વાયુ પ્રદૂષણ અંગેના આદેશો પસાર કર્યા છે અને રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં હવાની ગુણવત્તામાં બગાડના ‘મનોવૈજ્ઞાનિક પાસા’ની તપાસ કરવા જણાવ્યું છે. એનજીટીએ કેન્દ્રીય પર્યાવરણ, વન અને પર્યાવરણ મંત્રાલય સહિત સરકારી સત્તાવાળાઓ પાસેથી જવાબ માંગ્યો છે.
NGTના ચેરપર્સન જસ્ટિસ પ્રકાશ શ્રીવાસ્તવની ખંડપીઠે જણાવ્યું હતું કે, વાયુ પ્રદૂષિત ઘટકો અને માનવ શરીરના વિવિધ અંગો પર તેની પ્રતિકૂળ અસરોને નિયંત્રિત કરવા માટે પૂરતા પગલાંની જરૂર છે. ખાસ કરીને તે કે જે મગજ અને ભાવનાત્મક રીતે મનોવૈજ્ઞાનિક પાસાને અસર કરે છે.
15-પોઇન્ટ એક્શન પ્લાન દિલ્હીમાં લાગુ કરાયો
દિલ્હી સરકારે શિયાળાની ઋતુ દરમિયાન હવાના પ્રદૂષણને ઘટાડવા માટે 15-પોઇન્ટનો એકશન પ્લાન અમલમાં મૂક્યો છે, જેમાં ધૂળના પ્રદૂષણ, વાહનોના ઉત્સર્જન અને કચરો સળગાવવાનો સમાવેશ થાય છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી દિલ્હી સરકાર શહેરમાં ફટાકડાના ઉત્પાદન, સંગ્રહ, વેચાણ અને ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ લગાવી રહી છે. દિલ્હીના પર્યાવરણ પ્રધાન રાયે બુધવારે જણાવ્યું હતું કે સરકાર એવા વિસ્તારોમાં બાંધકામના કામ પર પ્રતિબંધ મૂકશે જ્યાં AQI સતત પાંચ દિવસ સુધી 400 પોઈન્ટથી ઉપર રહેશે.
એક હજાર CNG બસ ભાડે રાખવાની તૈયારી
આ ઉપરાંત વાહનોના પ્રદૂષણને ડામવા માટે ‘રેડ લાઈટ ઓન ગાડી બંધ’ અભિયાન શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. જાહેર પરિવહનને મજબૂત કરવા અને વાહન પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે 1,000 ખાનગી CNG બસો ભાડે રાખવાની યોજના બનાવવામાં આવી છે.
આગામી બે દિવસમાં સ્થિતિ વધુ બગડશે
દિલ્હીમાં AQI બુધવારે 364, મંગળવારે 359, સોમવારે 347, રવિવારે 325, શનિવારે 304 અને શુક્રવારે 261 નોંધાયું હતું. આટલું જ નહીં, નિષ્ણાતે દિલ્હી-NCRને લઈને વધુ એક એલર્ટ જાહેર કર્યું. આગામી બે દિવસમાં સ્થિતિ વધુ વણસી જશે તેવું જણાવવામાં આવ્યું હતું.
ગુરુગ્રામમાં કચરો બાળવા પર સખત પ્રતિબંધ છે
ગુરુગ્રામના તમામ વિસ્તારોમાં કચરો, પાંદડા, પ્લાસ્ટિક અને રબર જેવી નકામી સામગ્રીને બાળવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. ઉલ્લંઘન કરનારાઓ પાસેથી દંડ વસૂલવામાં આવશે. આ આદેશ સમગ્ર ગુરુગ્રામ જિલ્લામાં લાગુ છે.
