The Latest
-
Gujaratતારાપુરના રિઝામાં સાબરમતિ પર પુલ બનશે
-
Gujaratરાજ્યમાં બે દિવસ તાપમાન ઊંચુ રહેવાની આગાહી
-
Gujaratગુજરાતમાં 4.34 કરોડ મતદારો નોંધાયા
-
Gujaratનવી દિલ્હી ખાતે પીએમ મોદી સાથે મુલાકાત કરતા મુખ્યમંત્રી
-
Commentsશશી થરૂર ભાજપમાં જશે? કેપ્ટન અમરિંદરસિંહની ઘરવાપસી થશે?
-
Editorialમધ્યપ્રદેશમાં તપાસ કર્યા વિના જ એચઆઈવી પોઝિટિવ લોહી છ બાળકોને ચડાવી દેવાયું!
-
Vadodara
વડોદરા વકીલ મંડળની ચૂંટણીમાં હસમુખ ભટ્ટનો ભવ્ય વિજય
-
Nationalહાદીનો મૃતદેહ પહોંચતા ઢાકામાં આગચંપી: બાંગ્લાદેશ સાથે તણાવ વચ્ચે બોર્ડર પર ભારતીય સેના એલર્ટ
-
Vadodaraહરણીમાં રૂ.19 કરોડના ખર્ચે અત્યાધુનિક ફાયર સ્ટેશન અને સ્ટાફ ક્વાર્ટર્સનું નિર્માણ થશે
-
Singvadસિંગવડ તાલુકાના પસાયતા ગામે અકસ્માત બાદ નાસી છૂટેલો ટેમ્પા ચાલક રણધીપુર પોલીસે ઝડપી લીધો
-
Dahodદાહોદ જિલ્લામાં મ્યુલ હંટ સાઇબર ક્રાઈમ સામે મોટી કાર્યવાહી : ૧૦ અલગ-અલગ ગુનાઓ નોંધાયા
-
Chhotaudepurછોટાઉદેપુર બાર એસોસિએશનની ચૂંટણી : પ્રમુખ તરીકે રમેશભાઈ રાઠવા વિજયી, ઉપપ્રમુખ સહિત તમામ હોદ્દેદારો બિનહરીફ
-
Chhotaudepurછોટાઉદેપુરની ડોલોમાઈટ ખાણો ફરતે સલામતી બોર્ડર કરવા ખાણ ખનીજ વિભાગનો આદેશ
-
Bodeliબોડેલી બાર એસોસિએશનમાં લલિતચંદ્ર રોહિતની પેનલનો સતત પાંચમી વાર જંગી બહુમતીથી વિજય
-
Vadodaraપોલીસની ઓળખ આપી વૃદ્ધાને 15 દિવસ સુધી ‘ડિજિટલ અરેસ્ટ’ કરી રૂ. 1.82 કરોડની ઠગાઈ
-
Vadodaraખરાબ હવામાનને કારણે એર ઈન્ડિયાની દિલ્હી ફ્લાઈટ રદ, વડોદરા એરપોર્ટ પર મુસાફરો અટવાયા
-
Gujaratગુજરાતમાં SIR ના આંકડા જાહેર થયા: 73.73 લાખ મતદારોના નામ મતદારયાદીમાંથી દૂર કરાયા
-
Vadodaraપાણીગેટ–માંડવી વિસ્તારમાં ચેકીંગ : 43 જોડાણમાં વીજ ચોરી ઝડપાઈ
-
Vadodaraસમા વિસ્તારમાં ભુવાનું સામ્રાજ્ય: ફરી એક ટ્રક ખાડામાં ફસાઈ
-
Vadodaraવડોદરા જિલ્લામાં 21,85,205 મતદારોનું ડિજિટાઇઝેશન, 5,03,912 મતદારોમાં ઘટાડો
-
Waghodiaવાઘોડિયા જીઆઇડીસીમાં ભયાનક અકસ્માત : ક્રેનનો ભાગ તૂટતાં કામદારનું મોત
-
World“યુક્રેનમાં રશિયન દળો તેમના લક્ષ્યોની નજીક પહોંચી રહ્યા છે” પુતિનના નિવેદનથી ખળભળાટ
-
Dahodમંદબુદ્ધિ સગીરા પર બળાત્કાર કેસમાં દાહોદ કોર્ટનો કડક ચુકાદો : આરોપીને આજીવન કારાવાસ
-
Entertainmentસોનુ સૂદ, ઉર્વશી રૌતેલા, યુવરાજ સિંહ સહિત અનેકની સંપત્તિ ટાંચમાં, EDએ મની લોન્ડરિંગનો કેસ નોંધ્યો
-
National“બાંગ્લાદેશમાં હિંસા માટે કોઈ સ્થાન નથી,” યુનુસ સરકારે હિન્દુ યુવકની હત્યા પર મૌન તોડ્યું
-
NationalDunki Case: દિલ્હી-પંજાબ સહિત અનેક રાજ્યોમાં EDના દરોડા, કરોડો રૂપિયા અને 300 કિલો ચાંદી જપ્ત
-
Dabhoiડભોઇને ચોરટાઓએ બાનમાં લઈ લીધું, એક જ રાત્રે પાંચ બાઇકોની ઉઠાંતરી
-
National‘જી-રામ-જી’ બિલ સામે વિપક્ષે સંસદમાં આખી રાત ધરણા કર્યા, ખડગેએ કહ્યું- કાયદો ગરીબો માટે નથી
-
Vadodaraખાખીનો ખોફ ખતમ? બ્લિંકિટ સ્ટોર નીચેથી શ્રમિક યુવકની રોજીરોટી ચોરાઈ
-
SURATભરીમાતા પર SMC આવાસના પાર્કિંગમાં ગોગો પેપરનું છૂટક વેચાણ કરતો દુકાનદાર પકડાયો
ઘણાને યાદ હશે એ નજારો કે જ્યાં મોટા તંબુમાંથી વાઘ, સિંહ, હાથી તથા વાંદરાના આવજો આવતા હોય અને જો તમે તંબુમાં અંદર નજર કરો તો લોકોની ભારે ભીડ વચ્ચે લાઈટોની ચમક વચ્ચે પ્રાણીઓ અવનવા કરતબ બતાવતા નજરે પડશે અને જીવ જોખમમાં મૂકીને કેટલાંક કલાકારો સ્ફૂર્તિથી પોતાની કળાનું પ્રદર્શન કરતાં દેખાશે. આપણે વાત કરી રહ્યા છે સર્કસની. કે જેને જોવા માટે લોકોની લાંબી લાઈનો લગતી અને મોડી રાત સુધી થાક્યા વગર કલાકારો લોકોનું મનોરંજન કરતાં. જો કે સર્કસમાંથી પ્રાણીઓની બાદબાકી બાદ ધીમે ધીમે આ કળા જાણે લુપ્ત થવા લાગી હોય એમ લાગે છે જેથી આજીવિકાના પ્રશ્નના કારણે સર્કસના કલાકારો અન્ય કામ તરફ વળ્યા છે તો 16 એિપ્રલ વર્લ્ડ સરકસ ડે નિમિત્તે આમ થવા પાછળ શું છે કારણ, જાણીએ સર્કસમાં કામ કરી ચૂકેલા કલાકારો પાસેથી.
સર્કસ બંધ થતાં ઘણી તકલીફ પડી: મનીષા જરીવાલા
સર્કસમાં 10 -12 વર્ષ કામ કરી ચૂકેલા મનીષાબેન જરીવાલા જણાવે છે કે, મારા માતા –પિતા બાળપણમાં જ ગુજરી ગયા હતા જેથી મારા મામાએ મને મોટી કરી હતી. મારા મામાનું સર્કસ હોવાથી હું નાની હતી ત્યારથી જ શીખતી હતી અને પછી એમાં જ જોડાઈ ગઈ. સર્કસ દરમિયાન હું સાથી કલાકારના પ્રેમમાં પડી અને અમે લગ્ન કરી લીધા. બધુ બરાબર ચાલતું હતું પણ પ્રાણીઓને દૂર કરાયા બાદ અમારી હાલત કફોડી બની અને પહેલા સર્કસમાં જે ભીડ ઉમટી પડતી હતી તે ઓછી થઈ, કારણ કે લોકો સર્કસમાં પ્રાણીઓના ખેલ જોવા માટે જ ખાસ આવતા હોય છે જેથી તેઓ પહેલાં જ પૂછી લેતા કે પ્રાણીઓ જોવા મળશે કે નહીં? આવા માહોલમાં આયોજકો માટે કલાકારોનો પગાર ચૂકવવો મુશ્કેલ થઈ પડ્યો અને ધીમે ધીમે તેમણે અન્ય રોજગાર તરફ મીટ માંડી અને મેં ઘર સંભાળી લીધુ. જો કે આજે પણ સર્કસનો રંગીન નજારો યાદ આવે છે ત્યારે આંખોમાં એક ચમક આવી જાય છે.’
આર્થિક તંગીના કારણે સર્કસ છોડીને નોકરી શરૂ કરી: સોનુ અગ્રવાલ
કુમળી વયે પિતા સાથે સર્કસમાં જોડાયેલા સોનુ અગ્રવાલ જણાવે છે કે, લોકડાઉનના કારણે અન્ય વ્યવસાયની જેમ સર્કસ આર્ટિસ્ટો પણ કપરી પરિસ્થિતીમાં મુકાયા જેથી મેં પરિવારના ભરણ પોષણ માટે સર્કસ છોડીને નોકરી સ્વીકારી લીધી.’ સર્કસમાં વિવિધ કરતબોથી લોકોનું મનોરંજન કરનારા 35 વર્ષીય સોનુભાઈ જણાવે છે કે, મારા પિતાએ 30 વર્ષ પહેલાં સર્કસની શરૂઆત કરી હતી, જેમાં હું 5 વર્ષનો હતો ત્યારથી કામ કરતો હતો. 7 વર્ષ અગાઉ મારા પિતાનું અવસાન થતાં 4 દિહાડી મજૂરોને સાથે રાખીને ગુજરાત ઉપરાંત મુંબઈ, હૈદરાબાદ,બિહાર, પંજાબ, હરિયાણા, ઉત્તર પ્રદેશ તથા જ્યાં જ્યાં મેળો લાગે ત્યાં સર્કસ માટે જતાં. છેલ્લા અઢી વર્ષમાં કોરોનાના કારણે રોજગાર પાટા પર ન આવતાં અને સર્કસનો સામાન મૂકવાની જગ્યાના ભાડાના પૈસા આપવા માટે સર્કસનો સામાન વેચી દેવાની ફરજ પડી અને હાલમાં હું અંકલેશ્વર ખાતે નોકરી કરીને પરિવારનું ભરણ પોષણ કરી રહ્યો છું.’ સર્કસની યાદ વાગોળતાં સોનુભાઈ કહે છે કે, મારું કદ ફક્ત સાડા ત્રણ ફૂટ હોવાથી જોકર તરીકે લોકો મને ઘણો પસંદ કરતાં હતા અને આજે પણ મને આ કામ કરવું ગમે છે પણ પૈસાના અભાવે હવે આ દિશામાં પરત ફરવું શક્ય નથી.’
પ્રાણીઓની બાદબાકી બાદ પરિસ્થિતી વણસી: કિરણભાઈ જરીવાલા
15 વર્ષ સુધી સર્કસની એડવેન્ચરભરી જિંદગીનો હિસ્સો રહી ચૂકેલા કિરણભાઈ જરીવાલા તેમની વાત વાગોળતાં જણાવે છે કે,’ શરૂઆતમાં હું તંબુ બાધવાનું તથા બીજા નાનામોટા કામ કરતો, બાદમાં હું જોકર અને કલાકાર બન્યો, પણ પ્રાણીઓના સર્કસમાં પ્રતિબંધ બાદ જાણે મારી કારકીર્દીને બ્રેક લાગી ગઈ. સર્કસમાંથી પ્રાણીઓ ગાયબ થયા બાદ અમારે ઓડિયન્સને તંબુ સુધી ખેંચી લાવવું મુશ્કેલ થવા લાગ્યું. જો કે પ્રાણીઓ ટ્રેઇન્ડ હોવાને કારણે ક્યારેય કોઈને નુકશાન પહોચાડતા ન હતા. અને વાઘ-સિંહને રોજ 7 થી 10 કિલો માસ ખાવા માટે આપતાં હતા અને જો તમે તેમને છંછેડો નહીં તો તેઓ કોઈ નુકશાન કરતાં નથી. જો કે પ્રાણીઓના અભાવે ધીમે ધીમે લોકો સર્કસમાં આવતા ઓછા થતાં ગયા જેથી આયોજકોને પણ આર્થિક નુકશાની વેઠવાનો વારો આવ્યો અને પરિવારનું ગુજરાન ચલાવવા માટે મેં જાદુઇ કળા શીખી લીધી. વચ્ચે એકવાર મેં સર્કસનો સામાન લાવીને ફરીથી ચાલુ કરવાની ટ્રાય કરી હતી પણ પૈસાના અભાવે બંધ કરી દીધું. આ સમયગાળામાં 2 વર્ષ કોરોનાના કારણે જાદુઈકળાના પ્રોગ્રામ પણ બંધ રહ્યા જેથી ઘર ચલાવવા માટે હાલમાં સિક્યુરિટી ગાર્ડની નોકરી કરું છુ.’