મુંબઇ: ડિસેમ્બરમાં (December) આકાશમાં કેટલીક ખાસ ઘટનાઓ બની રહી છે. રાત્રિના આકાશને પ્રકાશિત કરતી તેજસ્વી અને ગતિશીલ ઉલ્કાઓ દિવાળીની ભવ્યતા સર્જશે. આ જેમિનીડ્સ ઉલ્કાવર્ષાને (Geminids meteor shower) કારણે થઈ રહ્યું છે, જેના કારણે આકાશ તારાઓના વરસાદ જેવું દેખાશે. તેનો સૌથી અદભૂત નજારો 14 ડિસેમ્બરની રાત્રે જોવા મળશે. તેમના પ્રદર્શન માટે જાણીતા, જેમિનીડ્સ સૌથી વિશ્વસનીય અને સક્રિય ઉલ્કાવર્ષામાંથી એક માનવામાં આવે છે. શરૂઆતમાં દર કલાકે 10 થી 20 ઉલ્કા સાથે વરસાદ પડતો હતો, જે હવે કેટલાક સંજોગોમાં પ્રતિ કલાક 120 ઉલ્કાઓ સુધી પહોંચી ગયો છે. એટલે કે દર કલાકે 100 થી વધુ તારા આકાશમાં પડતા જોવા મળશે.
જ્યારે 14 ડિસેમ્બરે જેમિનીડ્સ શાવર તેની ટોચ પર હશે, ત્યારે તે આકાશમાં સરળતાથી દેખાશે. આ જોવા માટે કોઈ ખાસ સાધનોની જરૂર પડશે નહીં. તેમની તેજસ્વીતા, ઉચ્ચ ગતિ અને વિશિષ્ટ પીળા રંગ દ્વારા લાક્ષણિકતા, ઉલ્કાઓ આકાશમાં એક મનમોહક દૃશ્ય બનાવે છે. આ અંગે નાસાએ કહ્યું છે કે જો આ દ્રશ્ય રાત્રે અને પરોઢ પહેલાના કલાકો દરમિયાન શહેરની લાઇટથી દૂર જોવામાં આવે તો એક અદ્ભુત નજારો જોઈ શકાય છે. નાસાએ કહ્યું છે કે તેને વધુ સારી રીતે અનુભવવા માટે, તમારી પીઠ પર સૂવું અને દક્ષિણ તરફ મોઢું કરવાની ભલામણ કરવામાં આવી છે.
અર્થ સ્કાય અનુસાર તારાઓનો આ વરસાદ 19 નવેમ્બરથી 24 ડિસેમ્બર સુધી આકાશમાં થાય છે, પરંતુ તેની ટોચ 13-14 ડિસેમ્બરે છે. 13મી ડિસેમ્બરે પણ સારો નજારો જોવા મળ્યો હતો પરંતુ 14મી ડિસેમ્બરની રાત્રે તે તેની ટોચ પર હશે. વહેલી સાંજે ચંદ્ર આથમશે, જે વધુ સારા દૃશ્ય માટે બનાવે છે કારણ કે જેમિનીડ ઉલ્કાવર્ષાની ટોચ દરમિયાન આકાશમાં સંપૂર્ણ અંધારું હશે.
આકાશમાં તારાઓના વરસાદનું આ દ્રશ્ય સમગ્ર વિશ્વમાં જોઈ શકાય છે. જો હવામાન ચોખ્ખું હોય અને ધુમ્મસ ન હોય તો આ ઉલ્કાવર્ષા ભારતમાં પણ જોવા મળશે. શહેરમાં આ જોવાનું મુશ્કેલ છે; તેને અંધારાવાળા વિસ્તારમાં જવું જરૂરી છે. ઉલ્કાવર્ષા જોવાનો શ્રેષ્ઠ સમય બપોરે 1 વાગ્યા પછી અને સવારે 6 વાગ્યા પહેલાનો છે. અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નાસા અનુસાર, જેમિનીડ ઉલ્કાવર્ષાનું નામ જેમિની નક્ષત્ર પરથી લેવામાં આવ્યું છે. તે ત્યાંથી શરૂ થાય છે. જેમિનીડ્સ ઉલ્કાવર્ષા દર વર્ષે ડિસેમ્બરના મધ્યમાં તેની ટોચ પર હોય છે. તે શ્રેષ્ઠ અને સતત દેખાતો ઉલ્કાવર્ષા માનવામાં આવે છે.
