ઉત્તરાખંડ: ઉત્તરાખંડમાં પ્રખ્યાત ધાર્મિક સ્થળ જોશીમઠ શહેરનું અસ્તિત્વ જોખમમાં છે. ભૂસ્ખલનને કારણે સ્થિતિ દિવસેને દિવસે વણસી રહી છે. જાણે આખું જોશીમઠ શહેર બરબાદ થવા જઈ રહ્યું છે. ભૂસ્ખલનને કારણે લગભગ 500 ઘરોમાં તિરાડો પડી ગઈ છે. અનેક જગ્યાએ રસ્તાઓ પણ તૂટી ગયા છે, વીજ થાંભલાઓ પણ ઉખડી ગયા છે. પરિસ્થિતિ એટલી સંવેદનશીલ છે કે ગમે ત્યારે અનિચ્છનીય બનાવ બનવાની ભીતિથી લોકો પરેશાન થઈ રહ્યા છે. ઈમારતોમાં તિરાડો પડવાના કારણે 80થી વધુ ભાડૂતો રૂમ છોડી ચાલ્યા ગયા છે. 25 લોકો ઘર છોડીને હિજરત કરી ચૂક્યા છે. તિરાડો પડવાને કારણે વહીવટીતંત્ર દ્વારા ઘણા ઘરોના લોકોને અન્ય સ્થળે ખસેડવામાં આવ્યા છે.
નિષ્ણાતોની ટીમ આજે રવાના થશે
જોશીમઠમાં ભૂસ્ખલનને કારણે પરિસ્થિતિ સતત વણસી રહી છે. ભૂસ્ખલન હવે તમામ વોર્ડને લપેટમાં લે છે. બુધવારે જોશીમઠમાંથી 66 પરિવારોને સલામત સ્થળે ખસેડવામાં આવ્યા હતા. અત્યાર સુધીમાં 77 પરિવારોને શિફ્ટ કરવામાં આવ્યા છે. રાજ્ય સરકાર સમગ્ર મામલામાં ચાંપતી નજર રાખી રહી છે. મુખ્યમંત્રી પુષ્કર સિંહ ધામીની સૂચના પર નિષ્ણાતોની એક ટીમ ગુરુવારે જોશીમઠ જવા રવાના થશે.
અગાઉ નિષ્ણાતોએ આપ્યો હતો આ રિપોર્ટ
નિષ્ણાંતોના મતે જોશીમઠમાં ભૂસ્ખલન આડેધડ બાંધકામ, પાણીનો પ્રવાહ, ઉપરની જમીનનું ધોવાણ અને માનવસર્જિત કારણોસર પાણીના પ્રવાહના કુદરતી પ્રવાહમાં અવરોધને કારણે થાય છે. આ શહેર ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય રીતે સંવેદનશીલ છે, જે પૂર્વ-પશ્ચિમ તરફ ચાલતા એક પટ્ટા પર આવેલું છે. વિષ્ણુપ્રયાગની દક્ષિણ-પશ્ચિમમાં, શહેરની નીચે, ધૌલીગંગા અને અલકનંદા નદીઓનો સંગમ છે. આ ભૂસ્ખલન માટે નદીનું ધોવાણ પણ જવાબદાર છે.
હું જાતે ત્યાં જઈશ અને પરિસ્થિતિની સમીક્ષા કરીશ: ધામી
સીએમ પુષ્કર સિંહ ધામે કહ્યું કે અમે ભૂસ્ખલનના મામલાની સતત સમીક્ષા કરી રહ્યા છીએ. બે દિવસ પહેલા મુખ્ય સચિવ અને ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ વિભાગના અધિકારીઓ પાસેથી આ સંદર્ભે રિપોર્ટ લેવામાં આવ્યો છે. ત્યાં જે પણ જરૂર હશે તે પ્રમાણે કામ થશે. ગુરુવારે નિષ્ણાતોની એક ટીમ ત્યાં મોકલવામાં આવી રહી છે. હું જાતે ત્યાં જઈને પરિસ્થિતિની સમીક્ષા કરીશ.
જોશીમઠનું અસ્તિત્વ જોખમમાં છે?
ભયંકર આફત વચ્ચે હવે લોકોને ડર લાગવા માંડ્યો છે કે નરસિંહ મંદિરમાં ભગવાન નરસિંહના ડાબા હાથનું કાંડું નબળું પડી રહ્યું છે અને જે દિવસે તે તૂટી જશે તે દિવસે વિષ્ણુ પ્રયાગ પાસે આવેલ જય વિજય પર્વત એક સાથે જોડાઈ જશે, પરંતુ આ કારણે પ્રથમ પ્રકૃતિના આ ઉગ્ર સ્વરૂપને જોઈને તમામ લોકો ખૂબ જ ડરી ગયા છે. લોકો એકબીજાને પૂછી રહ્યા છે કે શું આવું થાય તે પહેલા જોશીમઠનું અસ્તિત્વ ખતમ થઈ જશે.
તમને જણાવી દઈએ કે જોશીમઠ ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક મહત્વ ધરાવતું શહેર રહ્યું છે. તે અનાદિ કાળથી જ્ઞાન અને ભક્તિનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. પાછળથી તે યાત્રાધામ અને પર્યટનનું કેન્દ્ર બન્યું. ભગવાન શંકરના 11મા અવતાર આદિ ગુરુ શંકરાચાર્ય કેરળના કાલડી ગામમાંથી આવ્યા હતા અને 5 વર્ષ સુધી ઉગ્ર તપસ્યા કર્યા બાદ જ્યોતિર્મથની મુલાકાત લીધી હતી અને દિવ્ય જ્ઞાન જ્યોતિના દર્શન કર્યા હતા. લુપ્ત થતા સનાતન ધર્મનું રક્ષણ કર્યું. બદ્રીનાથ ધામ ગયા પછી, ભગવાન બદ્રી વિશાલની મૂર્તિને નારદ કુંડમાંથી હટાવીને પુનઃસ્થાપિત કરવામાં આવી. 2527 વર્ષ જૂના અમર કલ્પવૃક્ષ હેઠળ શંકર ભાષ્ય સહિત અનેક ધાર્મિક પુસ્તકોની રચના કરી. આ શહેર કાર્તિકેય નગરીના 4 સ્વરૂપોમાં પણ જાણીતું છે.
ભારત-ચીન LAC ને અડીને આવેલા ચમોલી જિલ્લામાં આવેલું આ શહેર વ્યૂહાત્મક દ્રષ્ટિકોણથી પણ મહત્વપૂર્ણ છે. આ જગ્યાએથી બદ્રીનાથ, માના, વેલી ઑફ ફ્લાવર્સ અને હેમકુંડ માટે રસ્તો જાય છે. આ કારણોસર, તે ધાર્મિક અને આર્થિક પ્રવૃત્તિઓનું સૌથી મોટું કેન્દ્ર છે. તે પ્રખ્યાત પર્યટન સ્થળ ઓલીની પણ નજીક છે જ્યાં ઉનાળા અને શિયાળામાં દર વર્ષે લાખો પ્રવાસીઓ આવે છે. પરંતુ હવે આ શહેર તેના અસ્તિત્વ માટે લડી રહ્યું છે. 2011ની વસ્તી ગણતરી મુજબ અહીંની વસ્તી લગભગ 4 લાખ 55 હજાર હતી જે હવે બમણી થઈ ગઈ છે. હવે જમીન ધસી જવાને કારણે એવા અનેક ગામો છે જેમાં જીવવું મુશ્કેલ બની ગયું છે.
