છેલ્લા કેટલાક સમયથી કૂદકેને ભૂસકે વધી રહેલા ફુગાવાના કારણે વૈશ્વિક સેન્ટ્રલ બેન્કો દ્વારા આકરી નીતિઓ અપનાવવામાં આવી રહી છે અને વ્યાજદરમાં સતત વધારો કરવામાં આવી રહ્યો છે. જેની સીધી અસર અર્થતંત્રની વિકાસની ગાડી ઉપર જોવા મળી રહી છે. ખાસ કરીને પશ્ચિમી દેશોમાં વધતી જતી મોંઘવારીએ માજા મુકી દીધી છે અને તેના લીધે અર્થતંત્રની ગાડી પાટા પરથી ઉતરી જવા પામી છે. આની અસર કોર્પોરેટ સેકટર ઉપર પણ જોવા મળી છે અને નવી વિસ્તરણ યોજના સહિતના આયોજનોને હાલ પુરતા મોકુફ રાખવાની ફરજ પડી રહી છે. જેની સીધી અસર ભારતીય આઇટી કંપનીઓ ઉપર જોવા મળી રહી છે.
ભારતીય આઇટી કંપનીઓનો મુખ્ય કારોબાર અમેરિકા અને યુરોપના દેશોમાંથી આવતો હોય છે. આ દેશોમાં આર્થિક મંદીના લીધે પશ્ચિમી દેશોના ગ્રાહકોએ પોતાના બજેટને ટાઇટ અથવા કાપ મુકવાનું શરૂ કરી દીધું છે. બીજી તરફ, ભારતીય આઇટી કંપનીઓએ નવા નવા આયોજનો કરી રહી છે અને સ્ટાફ વધારતા રહ્યા છે. પરંતુ પશ્ચિમી દેશોના બજેટ કાપના પરિણામે ભારતીય આઇટી કંપનીઓને બોનસ અને વેરિએબલ પગારમાં કાપ લગાવાની શરૂઆત થઇ ચુકી છે. ભારતીય અગ્રણી આઇટી કંપની ઇન્ફોસીસ અને વિપ્રોએ પોતાના સ્ટાફને ચુકવાતો વેરિએબલ પગારની રકમ ઘટાડી દીધી છે. ઇન્ફોસીસે 70 ટકા જેટલો ઘટાડો કર્યો છે.
ભારતની ત્રણ અગ્રણી આઇટી કંપનીઓએ મંદીના માહોલને લઇને બોનસ અને વેરિએબલ પગારમાં ઘટાડો કરતો જોવા મળી રહ્યો છે. ઇન્ફોસીસ પછી ટીસીએસ અને વિપ્રોએ પણ પોતાના વેરિએબલ પેમેન્ટને ઘટાડયા છે અથવા રોકી દીધા છે. ટીસીએસે પછીથી જણાવ્યું હતું કે પ્રથમ ક્વાર્ટર માટે વેરિયેબલ પગારમાં વિલંબ થયો નથી અને સમગ્ર રકમ પ્રથમ કે બીજા મહિનામાં નિર્ધારિત મુજબ ચુકવવામાં આવશે. કંપનીઓ રેકોર્ડ સંખ્યામાં ફ્રેશર્સની ભરતી કરીને એટ્રિશનને બેક-ફિલ કરે છે, પરંતુ તેમને પ્રશિક્ષિત કરવામાં અને પ્રોજેક્ટ્સમાં તૈનાત કરવામાં મહિનાઓ લાગે છે. પરિણામે, તેઓએ અનુભવી કર્મચારીઓને રાખ્યા, પેટા-કોન્ટ્રાક્ટરો તરફ વળ્યા અને કર્મચારીઓને છોડતા અટકાવવા માટે ઉચ્ચ પગાર ચુકવ્યો.
કોરોના કાળ દરમ્યાન વર્ક ફ્રોમ હોમ હતું, અને તે સમયે અન્ય સેકટરોની સામે આઇટી-ટેકનો સેકટરમાં જબરજસ્ત બુમ હતી. પરંતુ કોરોનામાંથી બહાર નીકળતાં મજબૂત માગની સ્થિતિમાં કામ કરતી હતી, પરંતુ ઓફિસો ખુલવાથી મુસાફરીના ખર્ચમાં વધારો થયો છે અને માગ અનિશ્ચિત દેખાઇ રહી છે. જેના લીધે આઇટી કંપનીઓના માર્જિનમાં મોટી અસર કરી રહી છે. હાલમાં આઇટી કંપનીઓના જાહેર થયેલા કવાર્ટરલી પરિણામોમાં પણ માર્જિન દબાણમાં આવતા જોવા મળ્યા છે, તે અસર પશ્ચિમી દેશોમાં મંદી ચાલુ રહેશે તો આગામી દિવસોમાં ચાલુ રહેશે, તેવું નિષ્ણાંતો અનુમાન કરી રહ્યા છે.
જોકે, વિશ્લેષકોએ જે અનુમાન લગાવ્યું હતું તેના કરતાં માર્જિન ઘણા ઊંચા આવ્યા છે. હવે ચિંતા એ છે કે એટ્રિશન છતમાંથી પસાર થવાથી, કંપનીઓને ખુબ ઊંચા પગાર ચુકવવા પડ્યા હતા, જેણે વળતરની શિસ્તને અસર કરી રહી છે. કંપનીઓ ડિજિટલ ટેક્નોલોજીમાં પુનઃપ્રશિક્ષણ અને અપસ્કિલિંગમાં રોકાણ કરી રહી છે, જેના કારણે ખર્ચ પણ વધી રહ્યો છે. કેટલાક ત્રિમાસિક ગાળા માટે એલિવેટેડ એટ્રિશન ચિંતાનો વિષય છે, જેમાં ટીસીએસનો દર નાણાંકીય વર્ષના પ્રથમ કવાર્ટરમાં 19.7 ટકાના આઇટી જાયન્ટ્સમાં સૌથી નીચો છે. ઇન્ફોસિસમાં એટ્રિશન વધીને 28.4 ટકા થયું હતું, જ્યારે વિપ્રોમાં 23.3 ટકા હતું.
વિપ્રોના સીએફઓ જતિન દલાલે નાણાંકીય વર્ષ 2023ના પ્રથમ કવાર્ટરના પરિણામોની જાહેરાતની સાથે જણાવ્યું હતું કે કંપનીના ખર્ચ માળખા પર એટ્રિશનની સૌથી મોટી અસર છે. જ્યારે સમાન કૌશલ્ય, ક્ષમતા અને અનુભવ ધરાવતા કોઈને બદલવા માટે એટ્રિશન બેકફિલ કરવામાં આવી રહ્યું હતું, ત્યારે કંપનીઓએ લેટરલ હાયર માટે 25 ટકાથી 30 ટકા પ્રીમિયમ ચુકવવું પડતું હતું. ટેક કંપનીઓએ અનુભવી ડિજિટલ ટેલેન્ટ માટે ઉંદરોની સ્પર્ધામાં રહેવા માટે તેમની વળતર ગ્રીડ પરવડી શકે તે કરતાં વધુ પગાર વધાર્યો હતો, જેણે માર્જિનને સંકુચિત કર્યું હતું. જ્યારે વિશ્લેષકોએ જણાવ્યું હતું કે ક્લાયન્ટ ખર્ચ આગામી કેટલાક ત્રિમાસિક ગાળા માટે સ્થિર રહેવાની ધારણા છે, ત્યારે વિવેકાધીન ખર્ચમાં વિલંબ અથવા કેટલાક ખિસ્સામાં લાંબા સમય સુધી ખર્ચના ચક્ર અંગે ચિંતા છે.
એચએફએસ રિસર્ચના જણાવ્યા અનુસાર, આઇટી સેવાઓની માંગમાં ચોક્કસપણે મંદી છે કારણ કે નકારાત્મક આર્થિક અનુમાનને કારણે એન્ટરપ્રાઇઝ લીડર્સ ખર્ચના નિર્ણયો પર ભાર મૂકે છે. આઇટી સર્વિસિસ ફર્મ્સે એટ્રિશનને રોકવા માટે જુનિયર અને મિડ-લેયર પર વેતન વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે અને આ અર્થવ્યવસ્થામાં વરિષ્ઠ નેતાઓ જમ્પિંગ શિપ વિશે ઓછી ચિંતિત છે. હાયરિંગ ધીમું કરવું જોઈએ, મુખ્ય પ્રતિભા જાળવી રાખવી જોઈએ અને નફાના માર્જિન જાળવવા માટે બોનસ ગોઠવવું જોઈએ. જોકે, આ તમામ મંદી કે માર્જિનની સમસ્યા ટુંકાગાળા માટે છે, આઇટી સેકટરમાં ગ્રોથ અવિરત ચાલુ રહેવાનો છે અને લાંબાગાળા માટે આઇટી સેકટરની તેજી યથાવત છે. જેથી આવનારા સમયમાં હજુય આઇટી સેકટરમાં અનિશ્ચિતતાના વાદળો ઘેરાયેલા રહેશે, પરંતુ આ સેકટરની અગ્રણી આઇટી કંપનીઓમાં દરેક ઘટાડે રોકાણ કરવાથી લાંબાગાળે લાભદાયી રહેશે.
