ટ્વિટર ( TWITTER) સાથેના વિવાદથી નારાજ ભારત હવે સોશિયલ મીડિયા ( SOCIAL MEDIA) કંપનીઓને નિયંત્રણમાં રાખવા નવા નિયમો લાવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા તૈયાર કરાયેલા નવા નિયમોના ડ્રાફ્ટ મુજબ, આની મદદથી તમામ સોશ્યલ મીડિયા કંપનીઓને વિવાદિત તથ્યોને વહેલી તકે દૂર કરવા અને તપાસમાં સહયોગ આપવા દબાણ કરવામાં આવશે.
વિશ્વભરના વિવિધ દેશો દ્વારા શક્તિશાળી ટેક કંપનીઓને નિયંત્રિત કરવાના પ્રયત્નો કરવામાં આવી રહ્યા છે. મહેસૂલની વહેંચણીના મુદ્દા પર ગયા અઠવાડિયે જ ફેસબુકને ઓસ્ટ્રેલિયામાં સરકાર સાથે ટકરાવ થયો હતો. ફેસબુક ( FACEBOOK) ને ઓસ્ટ્રેલિયાના તેના પ્લેટફોર્મ પર સમાચારો પર પ્રતિબંધ લગાવવા બદલ આખી દુનિયામાં ટીકાઓનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
ભારતમાં પણ ત્રણ નવા કૃષિ કાયદાઓ વિરુદ્ધ ચાલી રહેલા ખેડુતોના આંદોલન દરમિયાન કેટલાક ટ્વીટ્સને અશાંતિનું કારણ ગણાવવામાં આવ્યા હતા અને સરકારે ટ્વિટરને તેમને દૂર કરવા અને આવા ટ્વિટર હેન્ડલ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. ટ્વિટર દ્વારા સરકારના આદેશનું પાલન કરવા માટે વિવિધ નિયમો ટાંકીને ના પાડી હતી. નવી દિલ્હીએ આ અંગે નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી.
ભવિષ્યમાં આવી પરિસ્થિતિ ન થાય તે માટે અને સોશ્યલ મીડિયાની ક્મેંટ્સને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે સરકારે ‘ઇન્ટરમીડિયેટ ગાઇડલાઇન્સ અને ડિજિટલ મીડિયા એથિક્સ કોડ’ તૈયાર કર્યો છે. આ નિયમોથી ફેસબુક-ટ્વિટર જેવી સોશ્યલ મીડિયા કંપનીઓની મનસ્વીતા તેમજ નેટફ્લિક્સ અને એમેઝોન પ્રાઇમ જેવા વેબ મનોરંજન પ્લેટફોર્મ પર નિયંત્રણ લાવવાનો માર્ગ ખુલ્યો છે.
ડ્રાફ્ટનાં નિયમો અનુસાર, વેબ કંપનીઓએ ભારતના બહુરાષ્ટ્રવાદી અને બહુ-વંશીય સમાજને ધ્યાનમાં લેતા, કોઈ વંશીય અથવા ધાર્મિક જૂથના વિચારો સાથે સંબંધિત કોઈપણ પ્રવૃત્તિઓ, માન્યતાઓ અથવા પ્રવૃત્તિઓને કાળજીપૂર્વક અને નિષ્ઠાપૂર્વક ધ્યાનમાં લેવી પડશે. નવા નિયમો વય-સંબંધિત રેટિંગ્સ અને વેબ શ્રેણીની સામગ્રી સાથે સલાહ પ્રદાન કરવાનું ફરજિયાત બનાવે છે.
ફેસબુક, ટ્વિટર અને કેન્દ્રીય ઇલેક્ટ્રોનિક અને માહિતી ટેકનોલોજી મંત્રાલયે આ નવા નિયમોના મુસદ્દા અંગે કોઈ અધિકૃત ટિપ્પણી કરી નથી. વળી આ નિયમો ક્યારે લાગુ કરવામાં આવશે તે અંગે પણ સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી નથી. જો કે ઉદ્યોગના સૂત્રોના જણાવ્યા મુજબ આનાથી ભારતમાં મોટી ટેક કંપનીઓની રોકાણ યોજનાઓને મોટો ફટકો પડશે.
આના જેવા કેટલાક નવા નિયમો હશે
ઓર્ડર આપ્યા પછી વધુમાં વધુ 36 કલાકની અંદર વિવાદિત સામગ્રીને પ્લેટફોર્મ પરથી દૂર કરવી આવશ્યક છે.
કોઈપણ તપાસ અથવા સાયબર સુરક્ષા ઘટનામાં, વિનંતીના 72 કલાકની અંદર માહિતી આપવી આવશ્યક છે.
અશ્લીલ સામગ્રી અથવા વર્તન સંબંધિત પોસ્ટ્સને ફરિયાદના એક દિવસની અંદર દૂર કરવી પડશે.
કંપનીઓએ મુખ્ય ના પાલન અધિકારી અને ફરિયાદ નિવારણ અધિકારી તૈનાત કરવાના રહેશે, જે ભારતીય નાગરિક હશે.
