નવી દિલ્હી: ક્ટોબરના અંતમાં એક સપ્તાહ બાકી છે, ત્યારે ગુલાબી ઠંડી પણ પડી રહી છે. આ સાથે પ્રદૂષણનું સ્તર વધવા લાગ્યું છે. ભારતના ઘણા શહેરોની હવાની હાલત ખરાબ છે. એશિયાના 10 પ્રદૂષિત શહેરોમાંથી ભારતના 8 શહેરોએ સ્થાન મેળવ્યું છે. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે દિલ્હી આ યાદીમાં નથી, જ્યારે એનસીઆરના શહેરો છે. ઓક્ટોબરના અંતમાં એક સપ્તાહ બાકી છે, ત્યારે ગુલાબી ઠંડી પણ પડી રહી છે. આ સાથે પ્રદૂષણનું સ્તર વધવા લાગ્યું છે. ભારતના ઘણા શહેરોની હવાની હાલત ખરાબ છે. એશિયાના 10 પ્રદૂષિત શહેરોમાંથી ભારતના 8 શહેરોએ સ્થાન મેળવ્યું છે. આશ્ચર્યની વાત એ છે કે દિલ્હી આ યાદીમાં નથી, જ્યારે એનસીઆરના શહેરો છે.
ભારતના સૌથી પ્રદૂષિત શહેરો
વર્લ્ડ એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ પર ઉપલબ્ધ તાજેતરના ડેટા અનુસાર, ભારતના 8 શહેરો કે જે એશિયાના ટોચના 10 સૌથી ખરાબ એર ક્વોલિટી સ્ટેશનોની યાદીમાં સ્થાન પામ્યા છે તેમાં રવિવારની સવારે 679 ના હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક સાથે સેક્ટર-51, ગુરુગ્રામનો સમાવેશ થાય છે. ટોપ, ત્યારબાદ રેવાડી (AQI 543) અને મુઝફ્ફરપુર નજીક ધરુહેરા શહેર (AQI 316) આવે છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે દિલ્હી આ યાદીમાંથી બહાર નીકળવામાં સફળ રહ્યું છે.
વાયુ પ્રદૂષણની સ્થિતિ
CPCB મુજબ, 0 થી 50 ની વચ્ચેનો AQI શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે અને 51 થી 100 કોઈ પણ ક્ષેત્રમાં સંતોષકારક શ્રેણીમાં હોય છે. એ જ રીતે 101 થી 200 ના AQI ને મધ્યમ, 201 થી 300 ને નબળું અને 301 થી 400 ને ખૂબ જ નબળું ગણવામાં આવે છે. આ સિવાય 401 થી 500 વચ્ચેના AQIને ગંભીર શ્રેણીમાં ગણવામાં આવે છે. તેમાં શ્વાસ લેવામાં પણ તકલીફ પડે છે. દિવાળી પર દિલ્હી-એનસીઆર સહિત ઘણા ભારતીય શહેરોમાં, ફટાકડા સળગાવવાને કારણે વાયુ પ્રદૂષણ ભયજનક સ્તરે પહોંચી ગયું છે અને તેના કારણે AQI વધી રહ્યો છે. દિલ્હીમાં, AQI પહેલાથી જ નબળી શ્રેણીમાં આવી ગયો છે અને તે ગંભીર શ્રેણીમાં પહોંચવાની અપેક્ષા છે.
ગુરુગ્રામના સેક્ટર-51માં આજે સવારે AQI સ્તર 679 પર પહોંચ્યું હતું, જે સૌથી વધુ છે. તે પછી રેવાડી (AQI 543) અને મુઝફ્ફરપુર નજીક ધરુહેરા ટાઉન (AQI 316) આવે છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે દિલ્હી આ યાદીમાંથી બહાર નીકળવામાં સફળ રહ્યું છે. લખનૌ (AQI 298), DRCC આનંદપુર, બેગુસરાય (AQI 269), ભોપાલ સ્ક્વેર, દેવાસ (AQI 266), ખડકપારા, કલ્યાણ (AQI 256), દર્શન નગર, છપરા (AQI 239) પણ યાદીમાં છે. આ યાદીમાં ચીનના લુઝોઉમાં Xiaoshishang પોર્ટ (AQI 262) અને ઉલાનબાતાર, મોંગોલિયામાં આવેલા બયાનખોશુ પણ સામેલ છે.
વર્લ્ડ AQI 2007 માં શરૂ થયું હતું
વિશ્વ AQI સ્તર 2007 માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. તેનો ઉદ્દેશ્ય નાગરિકો માટે વાયુ પ્રદૂષણ જાગૃતિને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. સિસ્ટમ ઑફ એર ક્વોલિટી એન્ડ રિસર્ચ (SAFAR)ના નિષ્ણાતે જણાવ્યું હતું કે શિયાળામાં પ્રદૂષણનું સ્તર વધે છે કારણ કે ઠંડી હવા પૃથ્વીની સપાટીની નજીક પ્રદૂષકોને ફસાવે છે. રાત્રિના તાપમાનની પણ વાયુ પ્રદૂષણ પર નોંધપાત્ર અસર પડે છે. દિવાળી દરમિયાન ફટાકડા ફોડવાને કારણે દિલ્હી-NCRમાં વાયુ પ્રદૂષણ ભયજનક સ્તરે પહોંચી જાય છે.
બાળકો અને સગર્ભા સ્ત્રીઓના સ્વાસ્થ્યને નુકસાન
આઈઆઈટીએમ સિસ્ટમ ઓફ એર ક્વોલિટી ફોરકાસ્ટિંગ એન્ડ રિસર્ચ (સેફાર)ના પ્રોજેક્ટ ડાયરેક્ટર ડૉ. બી.એસ. મૂર્તિએ જણાવ્યું હતું કે નવેમ્બરમાં હવામાનમાં ફેરફાર થતાં વાતાવરણની સ્થિતિ બદલાઈ જાય છે. ઠંડી હવા પર ગરમ હવા હવાના ઊભી મિશ્રણને અટકાવે છે. ઠંડી હવા પ્રદૂષકોને સપાટીની નજીક ફસાવે છે, જે પ્રદૂષણનું સ્તર વધારે છે. વાયુ પ્રદૂષણથી નવજાત શિશુમાં ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે.
