નવી દિલ્હીઃ (New Delhi) ભારત દ્વારા G20 સમિટની (G20 Summit) તૈયારીઓ પૂરી થઈ છે. રાજધાની દિલ્હીમાં 9 અને 10 સપ્ટેમ્બરે યોજાનાર G20 સમિટમાં વિશ્વના નેતાઓનું આગમન પણ શરૂ થઈ ચુક્યું છે. અમેરિકા, ફ્રાન્સ, બ્રિટન સહિત જી-20ના તમામ દેશોના વડાઓ ભારત (India) પહોંચી રહ્યા છે પરંતુ બે મોટા દેશો ચીન અને રશિયાએ (Russia) તેનાથી અંતર જાળવી રાખ્યું છે. ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અને રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન બંને આ G20 કોન્ફરન્સમાં હાજર નહીં રહે. રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને ફોન કરીને તેમના ન આવવાનું કારણ સમજાવ્યું અને કહ્યું કે તેમના વતી તેમના વિદેશ મંત્રી રશિયાનું પ્રતિનિધિત્વ કરશે. જ્યારે ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગના સ્થાને તેના વડાપ્રધાન લી ક્યાંગ સમિટ ભાગ લેશે. ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે G20 સમિટમાં ભાગ ન લઈને પોતાનાં દેશનું જ નુકસાન કર્યું છે.
જ્યારથી શી જિનપિંગ ચીનના રાષ્ટ્રપતિ બન્યા છે ત્યારથી તેઓ દરેક G20 સમિટમાં ભાગ લેતા આવ્યા છે. આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે તેણે આ સંમેલનથી પોતાને દૂર કર્યા છે. ચીન અને ભારત વચ્ચેનો વિવાદ કોઈનાથી છુપાયેલો નથી. હવે જિનપિંગના G20માં હાજર નહીં રહેવાથી બંને દેશો વચ્ચેનું અંતર વધી ગયું છે. જી-20માં જિનપિંગની ગેરહાજરી બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો સુધારવાના પ્રયાસો માટે મોટો ફટકો છે. ચીન ભારતની વધતી વૈશ્વિક શક્તિને પચાવી શકતું નથી. જિનપિંગ એવા કોઈ મંચ પર જવાનું ટાળવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે જ્યાં ભારતની વધતી વૈશ્વિક છબીની છાપ દેખાતી હોય.
G20થી દૂર રહીને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ પોતાને નુકસાન પહોંચાડી રહ્યા છે. જી-20માં ચીનના રાષ્ટ્રપતિની ગેરહાજરી તેમના અને તેમના દેશ માટે નુકસાનકારક છે. તો બીજી તરફ આનાથી ભારતને ફાયદો થશે. G20માં ભારત વધુ મજબૂત બનશે અને પોતાના વિચારો વધુ મજબૂત રીતે રજૂ કરશે. જિનપિંગની ગેરહાજરી ચીનની છબી દુનિયા સામે લાવશે. ચીનના સર્વોચ્ચ નેતાની ગેરહાજરીએ ચીનની નીતિ પર સવાલો ઉભા કર્યા છે કે તે એક જૂથ તરીકે G20ને કેટલું મહત્વ આપે છે.
જી20માં ભારત તરફથી જિનપિંગની ગેરહાજરી સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે ચીન ભારત અને તેની વધતી વૈશ્વિક શક્તિની વ્યવસ્થાને સહન કરી શકતું નથી. ચીન ભારતની વધતી અર્થવ્યવસ્થાને પચાવી શકતું નથી. દુનિયાની ફેક્ટરી કહેવાતું ચીન આ દિવસોમાં ખરાબ સમયમાંથી પસાર થઈ રહ્યું છે. ચીનમાં બેરોજગારી 20 ટકાને વટાવી ગઈ છે. લોકોની આવક ઘટી રહી છે. મોંઘવારી ઓછી હોવા છતાં લોકોની ખરીદશક્તિ ઘટી રહી છે. ચીનની રિયલ એસ્ટેટમાં ભંગાણ પડ્યું છે, કંપનીઓ પર દેવું વધી રહ્યું છે. વિદેશી કંપનીઓ ચીન છોડી રહી છે. આયાત-નિકાસ ઘટી રહી છે. ચીનનો વિકાસ અંદાજ 5 થી 5.3 ટકાની આસપાસ પહોંચી ગયો છે. ભારતથી વધતું અંતર ચીનની અર્થવ્યવસ્થા માટે પણ ઘાતક છે. માત્ર ચીન જ નહીં G20ના મંચ પર ન આવવાથી તેણે અમેરિકાની સાથે ઊભા રહેવાની તક પણ ગુમાવી દીધી. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેને પણ જિનપિંગના G20માં ભાગ ન લેવાના નિર્ણયની ટીકા કરી છે. ચીન આ દેશો સાથે લડીને પોતાની અર્થવ્યવસ્થા સુધારી શકે તેમ નથી. જી20 તેમના માટે મોટી તક હતી જે જિનપિંગ ચૂકી ગયા છે.
