નવી દિલ્હી: ભારતે શનિવારે તેના પ્રથમ ફરીથી વાપરી શકાય તેવા હાઇબ્રિડ રોકેટ ‘RHUMI-1’નું સફળતાપૂર્વક પરીક્ષણ કર્યું હતું. માર્ટિન ગ્રુપના સહયોગથી તમિલનાડુ સ્થિત સ્ટાર્ટ-અપ સ્પેસ ઝોન ઈન્ડિયા દ્વારા ચેન્નઈથી આ પરીક્ષણ સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. મોબાઈલ લોન્ચરની મદદથી રોકેટ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. તેણે 50 PICO ઉપગ્રહો અને ત્રણ ક્યુબ ઉપગ્રહોનો પેલોડ વહન કરતી સબર્બિટલ ટ્રેજેક્ટરી પર મુસાફરી કરી.
રૂમી-1 એક ખાસ પ્રકારનું રોકેટ છે જે બે પ્રકારના ઘન ઇંધણ અને પ્રવાહી ઓક્સિડાઇઝરની મદદથી ઉડે છે. આ ખાસ ડિઝાઈનને કારણે રોકેટમાં આગ લાગવાનું જોખમ ઘણું ઓછું થઈ જાય છે. તેમાં ફીટ કરેલા પેરાશૂટને ખોલવા માટે ઈલેક્ટ્રોનિક સિગ્નલનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. સ્પેસ ઝોન ઈન્ડિયાનું લક્ષ્ય બે તબક્કાના રોકેટ બનાવવાનું છે જે 500 કિલોગ્રામ પેલોડ લઈ શકે છે. આ સિવાય કંપની UAEના રણમાંથી ભવિષ્યમાં લોન્ચ થવાની શક્યતાઓ પણ શોધી રહી છે.
આ ઉપગ્રહો વૈશ્વિક તાપમાન અને આબોહવા પરિવર્તન પર સંશોધન હેતુઓ માટે ડેટા અને માહિતી એકત્રિત કરશે. તેના અવકાશ સંશોધન હેતુઓ ઉપરાંત, RHUMI 1 નો ઉપયોગ કૃષિ, પર્યાવરણીય દેખરેખ અને આપત્તિ વ્યવસ્થાપન સુધી વિસ્તરે છે. સ્પેસ ઝોન ઈન્ડિયાના સ્થાપક અને સીઈઓ આનંદ મેગાલિંગમના જણાવ્યા અનુસાર 3.5 મીટરની ઉંચાઈ ધરાવતા રોકેટને લગભગ 7:25 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. સાંજે 7 વાગ્યાના મૂળ આયોજિત પ્રક્ષેપણના સમયથી આ થોડું મોડું હતું. મેગાલિંગમે કહ્યું કે આ એક અવાજ કરતું રોકેટ છે. તેણે લગભગ 35 કિમીની ઉંચાઈ પર ઉડાન ભરી હતી. તેમણે કહ્યું કે અમારી ટીમ અમારી યોજના મુજબ તેને એકત્રિત કરવા માટે છે કારણ કે તે ફરીથી વાપરી શકાય તેવું રોકેટ છે.
તેમણે લોકાર્પણ અંગે વધુ વિગતવાર માહિતી આપી હતી. મેગાલિંગમે કહ્યું કે 89 ડિગ્રીના ઝોકની સરખામણીમાં, અમે જોરદાર પવન અને ઝાપટાના કારણે 70 ડિગ્રીના ઝોક સાથે રોકેટ લોન્ચ કર્યું હતું. ISRO સેટેલાઈટ સેન્ટર (ISAC) ના ભૂતપૂર્વ નિયામક ડૉ. માયલેસ્વામી અન્નાદુરાઈએ મિશનનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. અન્નાદુરાઈ સ્પેસ ઝોનના નિર્માતા આનંદ મેગાલિંગમને પણ જરૂરી સૂચનાઓ આપે છે.
RHUMI રોકેટ સંપૂર્ણપણે ફાયરથી મુક્ત છે. આમાં TNT નો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો નથી. તેમાં હાઇબ્રિડ મોટર છે જે સામાન્ય ઇંધણ પર કામ કરે છે અને ઇલેક્ટ્રોનિકલી એક્ટિવેટેડ પેરાશૂટ ડિપ્લોયર છે. RHUMI-1 રોકેટે કાર્યક્ષમતા વધારવા અને ઓપરેશન ખર્ચ ઘટાડવા માટે પ્રવાહી અને ઘન ઇંધણ પ્રોપેલન્ટના મિશ્રણનો ઉપયોગ કર્યો હતો. પ્રથમ પ્રક્ષેપણ ફેબ્રુઆરી 2023 માટે આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. તે સમયે પેરાશૂટ જમાવટની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, પરિણામે રોકેટ સમુદ્રમાં પડી ગયું હતું અને પુનઃપ્રાપ્તિ અશક્ય બની હતી. આવી જ ઘટનાને રોકવા માટે ટીમે આ પ્રક્ષેપણ માટે અનેક ટાઈમર સામેલ કર્યા હતા.
