નવી દિલ્હી: જેલમાં બંધ બે મુખ્ય પ્રધાનો અરવિંદ કેજરીવાલ અને હેમંત સોરેનની પત્નીઓ પોતપોતાના પક્ષો – આપ અને ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (જેએમએમ)માં મોટી ભૂમિકાની માંગ કરી રહી છે. સુનીતા કેજરીવાલ અને કલ્પના સોરેને રાંચીમાં 21 એપ્રિલે વિપક્ષી ઇન્ડિયા ગઠબંધનની રેલીમાં ભાગ લીધો હતો. ત્યારથી પાર્ટીના રાજકારણમાં તેમની ભૂમિકા વધુ મજબૂત થતી જોવા મળી રહી છે.
આપ નેતૃત્વ હવે ઇચ્છે છે કે સુનીતા કેજરીવાલ 27 એપ્રિલથી દિલ્હીમાં તેના ત્રણ લોકસભા ઉમેદવારો માટે પ્રચાર કરે. દિલ્હીના મંત્રી આતિશી સિંહે જણાવ્યું હતું કે, સુનીતાનું અભિયાન તેના પતિની ધરપકડના વિરોધમાં હશે. સુનીતા કેજરીવાલ દેખીતી રીતે 27 એપ્રિલના રોજ પૂર્વ દિલ્હી લોકસભામાં રોડ-શો કરશે. તે પછીના દિવસે પશ્ચિમ દિલ્હી લોકસભા મતવિસ્તારમાં અન્ય રોડ-શો કરશે.
સુનીતા કેજરીવાલ પંજાબ, હરિયાણા અને ગુજરાતની પણ મુલાકાત લે તેવી અપેક્ષા છે. આપ સૂત્રોને આશા છે કે, દિલ્હી, પંજાબ અને સમગ્ર દેશનાં લોકો અરવિંદ કેજરીવાલની તરફેણમાં મતદાન કરશે. પાર્ટીએ ઈડી દ્વારા કેજરીવાલની ધરપકડ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને લોકસભા અભિયાન પણ શરૂ કર્યું છે. ‘જેલ કા જવાબ વોટ સે’એ એએપી ધારાસભ્ય દિલીપ પાંડે દ્વારા લખાયેલ અને ગાયેલ ગીત છે.
કેજરીવાલ હજી પણ દારૂના કૌભાંડના સંબંધમાં જેલમાં છે. એવા અહેવાલો સામે આવી રહ્યા છે જે એવા સંકેત આપી રહ્યા છે કે, હવે આપની અંદર બધું બરાબર નથી. કેજરીવાલ પ્રત્યે સહાનુભૂતિનું પરિબળ હોવા છતાં એવું લાગે છે કે, કેટલાક નેતાઓ મહત્ત્વાકાંક્ષી બની ગયા છે અને કદાચ તેમને એક તક તેમની પ્રતીક્ષામાં દેખાઈ રહી છે. બીજેપી, તેના ભાગરૂપે હંમેશાં એવી અપેક્ષા રાખશે કે આપ કમજોર થઈ જાય અને કેજરીવાલની તેના સંગઠન પરની પકડ અમુક અંશે ઓછી થઈ જાય.
ટોચનાં પદો પર અસુરક્ષાનો પ્રથમ સંકેત ત્યારે મળ્યો જ્યારે મુખ્ય પ્રધાનની પત્ની સુનીતા કેજરીવાલે ઇન્ડિયા જૂથના કેટલાક નેતાઓનો સંપર્ક કર્યો. તેણીએ એક ભૂતપૂર્વ સીએમને જાણ કરી કે તેણે ફક્ત તેણીનો સંપર્ક કરવો જોઈએ અને અન્ય કોઈનો નહીં અને તેણી તેના પતિ સાથે વાત કર્યા બાદ તેણી તેને તેના વિશે જણાવશે કે આ અંગે કેવી રીતે આગળ વધવું. અસુરક્ષાની આ ભાવના એ હકીકતથી ઉદ્દભવે છે કે આપના કેટલાક નેતાઓ એ બાબત પર વિચાર કરી રહ્યા છે કે જો કેજરીવાલ જેલમાં રહે અને તેને અદાલતમાંથી કોઈ રાહત ન મળે તો વસ્તુઓ કેવી રીતે સામે આવશે.
ઉપરાજ્યપાલ પહેલાંથી જ સ્પષ્ટ કરી ચૂક્યા છે કે તેઓ જેલમાંથી સરકાર ચલાવવા દેશે નહીં અને નેતૃત્વ પર એ વાત પર નિર્ણય લેવાનું દબાણ છે કે જો કેજરીવાલને રાજીનામું આપવાની ફરજ પડે તો અન્ય કોઈને મુખ્યમંત્રી બનાવવો જોઈએ કે નહીં. અગાઉના અહેવાલોએ સૂચવ્યું હતું કે સુનીતા કેજરીવાલ તેમના પતિનું સ્થાન લઈ શકે છે, પરંતુ ભાજપ સરકારને બરખાસ્ત કરીને અથવા પક્ષમાં વિભાજન કરીને આવું કરી શકે છે. જો ચૂંટાયેલી સરકારને બરતરફ કરવામાં આવે છે તો તે દિલ્હીના મુખ્ય પ્રધાનને અનુકૂળ રહેશે, જે પછી વિકાસનો તેમના લાભ માટે ઉપયોગ કરવાનો પ્રયાસ કરશે.
જો કે, ભાજપ ઘણા આપ નેતાઓના સંપર્કમાં છે અને જમીની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે કે શું પક્ષ વિભાજિત થઈ શકે છે અને કેટલાક નેતાઓને હોદ્દા આપવાના વચનથી દૂર કરવામાં આવી શકે છે. કમનસીબે, કેજરીવાલ માટે, જો કે અરવિંદ હંમેશાં પાર્ટીનો ચહેરો હતા અને લોકોમાં અત્યંત લોકપ્રિય હતા, તેમના ધારાસભ્યો અને અન્ય ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓ પર તેમનું નહીં, પરંતુ અન્ય પદાધિકારીઓનું નિયંત્રણ હતું.
દાખલા તરીકે, રાજ્યસભાના સાંસદ સંજય સિંહ, જેમને તાજેતરમાં જ રિલીઝ કરવામાં આવ્યા હતા, તેઓ નટ એન્ડ બોલ્ટ મેન છે અને ધારાસભ્યો અને પક્ષના કાર્યકરો પર તેનો ઘણો પ્રભાવ છે. સંજય સિંહે અત્યાર સુધી તેની મોટી મહત્ત્વાકાંક્ષાઓને પૂર્ણ કરવા માટે કોઈ ઝુકાવ દર્શાવ્યો નથી અને તે તેના બોસ પ્રત્યે સંપૂર્ણ વફાદાર રહ્યા છે, પરંતુ મુખ્યમંત્રીની નજીકના કેટલાક કાર્યકરો તેમને ભવિષ્યમાં સંભવિત ખતરા તરીકે જુએ છે. 2015 અને 2020 બંનેમાં આપે પ્રચંડ બહુમતી સાથે દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણી જીતી હતી અને દરેક વખતે મત અરવિંદ કેજરીવાલ માટે હતો, જેમને મુખ્ય પ્રધાન પદ માટે પ્રોજેક્ટ કરવામાં આવ્યા હતા.
દરમિયાન, ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (જેએમએમ)એ જેલમાં બંધ પૂર્વ મુખ્યમંત્રી હેમંત સોરેનની પત્ની કલ્પના સોરેનને ગાંડેય વિધાનસભા બેઠકની પેટા-ચૂંટણી માટે ઉમેદવાર તરીકે જાહેર કર્યાં છે. જેએમએમના ધારાસભ્ય સરફરાઝ અહમદના રાજીનામાને પગલે ખાલી પડેલી ગાંડેય સીટમાં પેટા-ચૂંટણી 20 મેના રોજ રાજ્યમાં લોકસભાની ચૂંટણીની સાથે સુનિશ્ચિત થયેલ છે. કલ્પના, એમટેક. અને એમબીએ લાયકાત ધરાવતી ગૃહિણી, સામાન્ય બેઠક પરથી ચૂંટણી લડી રહી છે. કારણ કે, તે બિનઆદિવાસી છે અને તે ઓડિશાની છે. હેમંત સોરેનના રાજીનામા પછી તેણીને અગાઉ સીએમ પદની દોડ માટે સૌથી આગળ માનવામાં આવતી હતી, પરંતુ શિબુ સોરેનની મોટી વહુ સીતા સોરેનના વિરોધનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
– આ લેખમાં પ્રગટ થયેલાં વિચારો લેખકનાં પોતાના છે.
નવી દિલ્હી: જેલમાં બંધ બે મુખ્ય પ્રધાનો અરવિંદ કેજરીવાલ અને હેમંત સોરેનની પત્નીઓ પોતપોતાના પક્ષો – આપ અને ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (જેએમએમ)માં મોટી ભૂમિકાની માંગ કરી રહી છે. સુનીતા કેજરીવાલ અને કલ્પના સોરેને રાંચીમાં 21 એપ્રિલે વિપક્ષી ઇન્ડિયા ગઠબંધનની રેલીમાં ભાગ લીધો હતો. ત્યારથી પાર્ટીના રાજકારણમાં તેમની ભૂમિકા વધુ મજબૂત થતી જોવા મળી રહી છે.
આપ નેતૃત્વ હવે ઇચ્છે છે કે સુનીતા કેજરીવાલ 27 એપ્રિલથી દિલ્હીમાં તેના ત્રણ લોકસભા ઉમેદવારો માટે પ્રચાર કરે. દિલ્હીના મંત્રી આતિશી સિંહે જણાવ્યું હતું કે, સુનીતાનું અભિયાન તેના પતિની ધરપકડના વિરોધમાં હશે. સુનીતા કેજરીવાલ દેખીતી રીતે 27 એપ્રિલના રોજ પૂર્વ દિલ્હી લોકસભામાં રોડ-શો કરશે. તે પછીના દિવસે પશ્ચિમ દિલ્હી લોકસભા મતવિસ્તારમાં અન્ય રોડ-શો કરશે.
સુનીતા કેજરીવાલ પંજાબ, હરિયાણા અને ગુજરાતની પણ મુલાકાત લે તેવી અપેક્ષા છે. આપ સૂત્રોને આશા છે કે, દિલ્હી, પંજાબ અને સમગ્ર દેશનાં લોકો અરવિંદ કેજરીવાલની તરફેણમાં મતદાન કરશે. પાર્ટીએ ઈડી દ્વારા કેજરીવાલની ધરપકડ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને લોકસભા અભિયાન પણ શરૂ કર્યું છે. ‘જેલ કા જવાબ વોટ સે’એ એએપી ધારાસભ્ય દિલીપ પાંડે દ્વારા લખાયેલ અને ગાયેલ ગીત છે.
કેજરીવાલ હજી પણ દારૂના કૌભાંડના સંબંધમાં જેલમાં છે. એવા અહેવાલો સામે આવી રહ્યા છે જે એવા સંકેત આપી રહ્યા છે કે, હવે આપની અંદર બધું બરાબર નથી. કેજરીવાલ પ્રત્યે સહાનુભૂતિનું પરિબળ હોવા છતાં એવું લાગે છે કે, કેટલાક નેતાઓ મહત્ત્વાકાંક્ષી બની ગયા છે અને કદાચ તેમને એક તક તેમની પ્રતીક્ષામાં દેખાઈ રહી છે. બીજેપી, તેના ભાગરૂપે હંમેશાં એવી અપેક્ષા રાખશે કે આપ કમજોર થઈ જાય અને કેજરીવાલની તેના સંગઠન પરની પકડ અમુક અંશે ઓછી થઈ જાય.
ટોચનાં પદો પર અસુરક્ષાનો પ્રથમ સંકેત ત્યારે મળ્યો જ્યારે મુખ્ય પ્રધાનની પત્ની સુનીતા કેજરીવાલે ઇન્ડિયા જૂથના કેટલાક નેતાઓનો સંપર્ક કર્યો. તેણીએ એક ભૂતપૂર્વ સીએમને જાણ કરી કે તેણે ફક્ત તેણીનો સંપર્ક કરવો જોઈએ અને અન્ય કોઈનો નહીં અને તેણી તેના પતિ સાથે વાત કર્યા બાદ તેણી તેને તેના વિશે જણાવશે કે આ અંગે કેવી રીતે આગળ વધવું. અસુરક્ષાની આ ભાવના એ હકીકતથી ઉદ્દભવે છે કે આપના કેટલાક નેતાઓ એ બાબત પર વિચાર કરી રહ્યા છે કે જો કેજરીવાલ જેલમાં રહે અને તેને અદાલતમાંથી કોઈ રાહત ન મળે તો વસ્તુઓ કેવી રીતે સામે આવશે.
ઉપરાજ્યપાલ પહેલાંથી જ સ્પષ્ટ કરી ચૂક્યા છે કે તેઓ જેલમાંથી સરકાર ચલાવવા દેશે નહીં અને નેતૃત્વ પર એ વાત પર નિર્ણય લેવાનું દબાણ છે કે જો કેજરીવાલને રાજીનામું આપવાની ફરજ પડે તો અન્ય કોઈને મુખ્યમંત્રી બનાવવો જોઈએ કે નહીં. અગાઉના અહેવાલોએ સૂચવ્યું હતું કે સુનીતા કેજરીવાલ તેમના પતિનું સ્થાન લઈ શકે છે, પરંતુ ભાજપ સરકારને બરખાસ્ત કરીને અથવા પક્ષમાં વિભાજન કરીને આવું કરી શકે છે. જો ચૂંટાયેલી સરકારને બરતરફ કરવામાં આવે છે તો તે દિલ્હીના મુખ્ય પ્રધાનને અનુકૂળ રહેશે, જે પછી વિકાસનો તેમના લાભ માટે ઉપયોગ કરવાનો પ્રયાસ કરશે.
જો કે, ભાજપ ઘણા આપ નેતાઓના સંપર્કમાં છે અને જમીની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે કે શું પક્ષ વિભાજિત થઈ શકે છે અને કેટલાક નેતાઓને હોદ્દા આપવાના વચનથી દૂર કરવામાં આવી શકે છે. કમનસીબે, કેજરીવાલ માટે, જો કે અરવિંદ હંમેશાં પાર્ટીનો ચહેરો હતા અને લોકોમાં અત્યંત લોકપ્રિય હતા, તેમના ધારાસભ્યો અને અન્ય ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓ પર તેમનું નહીં, પરંતુ અન્ય પદાધિકારીઓનું નિયંત્રણ હતું.
દાખલા તરીકે, રાજ્યસભાના સાંસદ સંજય સિંહ, જેમને તાજેતરમાં જ રિલીઝ કરવામાં આવ્યા હતા, તેઓ નટ એન્ડ બોલ્ટ મેન છે અને ધારાસભ્યો અને પક્ષના કાર્યકરો પર તેનો ઘણો પ્રભાવ છે. સંજય સિંહે અત્યાર સુધી તેની મોટી મહત્ત્વાકાંક્ષાઓને પૂર્ણ કરવા માટે કોઈ ઝુકાવ દર્શાવ્યો નથી અને તે તેના બોસ પ્રત્યે સંપૂર્ણ વફાદાર રહ્યા છે, પરંતુ મુખ્યમંત્રીની નજીકના કેટલાક કાર્યકરો તેમને ભવિષ્યમાં સંભવિત ખતરા તરીકે જુએ છે. 2015 અને 2020 બંનેમાં આપે પ્રચંડ બહુમતી સાથે દિલ્હી વિધાનસભાની ચૂંટણી જીતી હતી અને દરેક વખતે મત અરવિંદ કેજરીવાલ માટે હતો, જેમને મુખ્ય પ્રધાન પદ માટે પ્રોજેક્ટ કરવામાં આવ્યા હતા.
દરમિયાન, ઝારખંડ મુક્તિ મોરચા (જેએમએમ)એ જેલમાં બંધ પૂર્વ મુખ્યમંત્રી હેમંત સોરેનની પત્ની કલ્પના સોરેનને ગાંડેય વિધાનસભા બેઠકની પેટા-ચૂંટણી માટે ઉમેદવાર તરીકે જાહેર કર્યાં છે. જેએમએમના ધારાસભ્ય સરફરાઝ અહમદના રાજીનામાને પગલે ખાલી પડેલી ગાંડેય સીટમાં પેટા-ચૂંટણી 20 મેના રોજ રાજ્યમાં લોકસભાની ચૂંટણીની સાથે સુનિશ્ચિત થયેલ છે. કલ્પના, એમટેક. અને એમબીએ લાયકાત ધરાવતી ગૃહિણી, સામાન્ય બેઠક પરથી ચૂંટણી લડી રહી છે. કારણ કે, તે બિનઆદિવાસી છે અને તે ઓડિશાની છે. હેમંત સોરેનના રાજીનામા પછી તેણીને અગાઉ સીએમ પદની દોડ માટે સૌથી આગળ માનવામાં આવતી હતી, પરંતુ શિબુ સોરેનની મોટી વહુ સીતા સોરેનના વિરોધનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
– આ લેખમાં પ્રગટ થયેલાં વિચારો લેખકનાં પોતાના છે.