નવી દિલ્હી: બજારમાં રોકડ પુરવઠો ઝડપથી વધારવા માટે 2016માં નોટબંધી (Demonetization) પછી સરકાર દ્વારા 2000 રૂપિયાની ગુલાબી નોટ (Pink Note) લાવવામાં આવી હતી, હવે તેને પાછી ખેંચવાની માંગ શરૂ થઈ છે. આ માંગ બીજા કોઈએ નહીં પરંતુ કેન્દ્રમાં સત્તાધારી પક્ષના રાજ્યસભાના સાંસદ સુશીલ કુમાર મોદી (Sushil Kumar Modi) એ કરી છે, જેઓ બિહારના ભૂતપૂર્વ નાણાં પ્રધાન પણ રહી ચૂક્યા છે. સુશીલ મોદીએ રાજ્યસભામાં ઝીરો અવર દરમિયાન કહ્યું કે 2000 રૂપિયાની નોટ કાળું નાણું બની ગઈ છે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે જનતાને ત્રણ વર્ષનો સમય આપીને ધીરે ધીરે 2000 રૂપિયાની નોટ પાછી ખેંચી લેવી જોઈએ.
ગુલાબી નોટનાં દર્શન દુર્લભ
હકીકતમાં 6 વર્ષ પહેલા 8 નવેમ્બર 2016ના રોજ મોદી સરકારે નોટબંધીની જાહેરાત કરીને 1000 અને 500 રૂપિયાની જૂની નોટો રદ કરી હતી. નોટબંધી બાદ RBI 2000 રૂપિયાની નોટ બજારમાં રોકડ દાખલ કરવા માટે લાવી હતી પરંતુ હવે 2000 રૂપિયાની નોટ દુર્લભ બની રહી છે. એટીએમમાંથી ભાગ્યે જ રૂ. 2000ની નોટો નીકળે છે, તેથી બજારમાં રૂ. 2000ની નોટનું કાનૂની ટેન્ડર સમાપ્ત થવાની અફવા છે. 2000 રૂપિયાની નોટોનો સંગ્રહ કરવામાં આવી રહ્યો છે. નોટબંધી છતાં 2000 રૂપિયાની નકલી નોટો બજારમાં આવી છે.
2018-19 પછી 2,000 રૂપિયાની નોટ છાપવામાં નહીં આવે
સવાલ એ થાય છે કે 2000 રૂપિયાની ગુલાબી નોટ ગઈ ક્યાં? તો ડિસેમ્બર 2021માં જ શિયાળુ સત્રમાં નાણા રાજ્ય મંત્રી પંકજ ચૌધરીએ સંસદમાં કહ્યું હતું કે 2018-19થી 2000 રૂપિયાની નોટ છાપવા માટે કોઈ નવો આદેશ જાહેર કરવામાં આવ્યો નથી. 2000 રૂપિયાની નોટોના સર્ક્યુલેશનમાં ઘટાડો થવાના કારણો જણાવતા તેમને કહેવામાં આવ્યું કે 2018-19થી 2000 રૂપિયાની નોટોનું પ્રિન્ટિંગ બંધ થઈ ગયું છે, જેના કારણે 2000 રૂપિયાની નોટોની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો છે.
2000 રૂપિયાની નોટના સર્ક્યુલેશનમાં ઘટાડો
RBI એ પણ સ્વીકાર્યું હતું કે દેશમાં 2000 રૂપિયાની નોટોના ચલણમાં ભારે ઘટાડો થયો છે. આરબીઆઈના વર્ષ 2021-22ના વાર્ષિક અહેવાલમાં, આરબીઆઈએ જણાવ્યું હતું કે 2020-21માં કુલ ચલણ પરિભ્રમણમાં રૂ. 2,000ની નોટોનો હિસ્સો 17.3 ટકા હતો, જે હવે ઘટીને 13.8 ટકા થઈ ગયો છે. 2019-20માં, રૂ. 2000ની કિંમતની રૂ. 5,47,952 નોટો ચલણમાં હતી અને કુલ નોટોના 22.6 ટકા જેટલી હતી. 2020-21માં તેનું મૂલ્ય ઘટીને રૂ. 4,90,195 કરોડ થયું હતું અને 2021-22માં કુલ ચલણમાં રૂ. 2,000ની નોટોની સંખ્યા વધુ ઘટીને રૂ. 4,28,394 કરોડ થઈ હતી.
