The Latest
-
Vadodara
બોર્ડની ધો.10 અને 12ની ધુળેટીના દિવસે પણ પરિક્ષા :
-
Vadodaraવડોદરા : રાજ્ય પોલીસવડા વિકાસ સહાય દ્વારા શ્રેષ્ઠ કામગીરી કરવા બદલ વડોદરા રેન્જના 3 પીઆઇ અને 6 પીએસ આઈનું સન્માન
-
Nationalરાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં પુતિનના સન્માનમાં રાત્રિભોજન, PM મોદી સહિત ઘણા VIP હાજર રહ્યા
-
Vadodaraએમએસયુની આર્ટસ ફેકલ્ટીમાં બહારના અસામાજિક તત્વોનો જમાવડો
-
Vadodaraચૂંટણી પંચની ડિજિટાઇઝેશન કામગીરીમાં વડોદરા ટોપ ટેનમાં પણ નહીં, ડાંગ મોખરે
-
Vadodaraમાત્ર રૂ. 6500ના બિલ માટે 1600 પરિવારો તરસ્યા!
-
Vadodaraજાંબુઘોડાના કણજીપાણીમાં ૨૦૦૦ લગ્ન નોંધણી કરી ૫૦ લાખ કમાનાર તલાટી અર્જુન મેઘવાલ સસ્પેન્ડ
-
Businessપુતિન અને મોદીની પાંચ વર્ષની યોજનાથી ટ્રમ્પના ટેરિફને ઝટકો લાગશે?
-
Businessપાન મસાલા-સિગારેટ પર નવો કર લાદવામાં આવશે: નાણામંત્રીએ કહ્યું તેનો ઉપયોગ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે
-
Godhraગૌ-તસ્કરો સામે લાલ આંખ કરનાર પંચમહાલ SP ડૉ.હરેશ દુધાતનો ગૌપ્રેમ
-
Worldપુતિનની ભારત મુલાકાતથી અમેરિકામાં હલચલ, ટ્રમ્પે ભારતના પક્ષમાં આ નિર્ણય લીધો
-
Nationalખડગે કે રાહુલ ગાંધી નહીં, ફક્ત આ કોંગ્રેસ નેતાને પુતિન સાથે રાત્રિભોજન માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું
-
Nationalઇન્ડિગોએ મુસાફરો માટે મોટી જાહેરાત કરી, રિફંડ અંગે આપ્યું અપડેટ
-
Sukhsarસુખસરના કાળીયા ગામના 28 વર્ષીય યુવાનનું રેકડાની ટક્કરે અકસ્માત, સારવાર દરમિયાન મોત
-
Vadodaraસોમાતળાવ પાસે રિક્ષાચાલકને નડ્યો અકસ્માત : ઢોરનું મોત
-
Kalolકાલોલના ભાદરોલી બુઝર્ગનો યુવાન આર્મી ટ્રેનિંગ પૂર્ણ કરી વતનમાં આવતા ભવ્ય સ્વાગત કરાયુ
-
Vadodaraગોકળગતિએ ચાલતી કામગીરી, જાગતા હનુમાન ચાર રસ્તા પાસે લાઇન ભંગાણ થતા હજારો લીટર પાણીનો વેડફાટ
-
Nationalરશિયન નાગરિકોને ભારત આપશે ફ્રી ઇ-વિઝા : PM મોદી
-
Vadodaraવડોદરા : ગોરવામાં મોડી રાત્રે ટેમ્પો ચાલકે ઊંઘી રહેલા પરિવારને કચડ્યો
-
Businessઈન્ડિગો ફ્લાઈટ્સનું સંકટ દૂર થશે, DGCA દ્વારા રોસ્ટર ઓર્ડર પાછો ખેંચી લેવાયો
-
National”ભારત તટસ્થ નથી”, રૂસ-યુક્રેન યુદ્ધ મામલે પુતિનની સામે મોદીની સાફ વાત
-
Businessસતત ચોથા દિવસે ઈન્ડિગોની 200થી વધુ ફ્લાઈટ્સ રદ, મુસાફરોએ હાય હાય ના નારા પોકાર્યા
-
Bharuchભરૂચ: હાઈસ્પીડમાં રોંગ સાઈડ જતી કારે રાહદારીને ટક્કર મારી
-
SURATSMC-પોલીસના પ્રયોગોથી પ્રજા થાકી, હવે રિંગરોડ બ્રિજ પર બમ્પર મુક્યા, વાહનચાલકો પરેશાન
-
SURATસુરભી ડેરી બાદ હવે ઉધનાની આ ડેરીમાંથી શંકાસ્પદ પનીર પકડાયું
-
SURATસુરતમાં વકીલ મંડળની ચૂંટણીનું કાઉન્ટડાઉન શરૂ, નવા નિયમો જાહેર કરાયા
-
SURATલ્યો બોલો, સુરતમાં સાંસદનો દીકરો છેતરાયો, જાણો શું છે મામલો…
-
Nationalરશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિને રાજઘાટ પર રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીને શ્રદ્ધાંજલિ આપી
-
SURATવરાછા અને કોટ વિસ્તારની જેમ કતારગામ મેઇન રોડને પણ દબાણો ગળી ગયા!
-
SURATહોટલમાં અંગત પળો એન્જોય કરનારા ચેતે, સુરતની યુવતીનો વીડિયો પરિવાર સુધી પહોંચ્યો
ભારતના ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગે માર્ચ ૨૦૨૬ થી વેચાતા તમામ નવા સ્માર્ટફોનમાં સંચાર સાથી એપ પહેલાંથી ઇન્સ્ટોલ કરવી ફરજિયાત બનાવી છે. આ કાયદાનો હેતુ છેતરપિંડીનો સામનો કરવાનો, ચોરાયેલા ફોનને બ્લોક કરવાનો અને IMEI નંબરોને પ્રમાણિત કરવાનો છે. જો કે તેની ફરજિયાત પ્રકૃતિએ વપરાશકર્તાઓ અને વિરોધ પક્ષોમાં સરકાર દ્વારા કરવામાં આવતી જાસૂસીની ચિંતાઓ ઊભી કરી છે.
ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ ( DoT) એ Apple, Samsung, Xiaomi અને Vivo જેવા ઉત્પાદકોને નિર્દેશ આપ્યો છે કે સંચાર સાથી એપ ભારતમાં વેચાણ માટે ઉત્પાદિત અથવા આયાત કરાયેલાં તમામ ઉપકરણો પર પહેલાંથી ઇન્સ્ટોલ કરેલી હોવી જોઈએ. આ નિર્દેશોનું પાલન ૯૦ દિવસની અંદર થવું જોઈએ અને કંપનીઓએ ૧૨૦ દિવસની અંદર રિપોર્ટ સબમિટ કરવો પડશે. સોફ્ટવેર અપડેટ દ્વારા જૂનાં ઉપકરણો પર પણ આ એપ્લિકેશનને ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવશે. જો કે પ્રેસ નોટમાં આની ઔપચારિક પુષ્ટિ કરવામાં આવી નથી. આ એક દુર્લભ ઘટના છે જેમાં ભારત સરકારે ઉપકરણ સ્તરે સિસ્ટમ એપ્લિકેશનને ફરજિયાત બનાવી છે, જેના કારણે મોબાઈલના વપરાશકર્તાઓ પાસે તેને દૂર કરવા અંગે મર્યાદિત પસંદગી રહે છે.
સરકારે સંચાર સાથીને ગ્રાહક સુરક્ષા સાધન તરીકે રજૂ કર્યું છે, પરંતુ ઇન્સ્ટોલેશનની ફરજિયાત પ્રકૃતિ અને તેને અન્ઇન્સ્ટોલ કરવાની અસમર્થતાએ નોંધપાત્ર ચિંતાઓ ઊભી કરી છે. પ્લે સ્ટોરની માહિતી દર્શાવે છે કે સંચાર સાથી એપ્લિકેશન કોલ લોગ, SMS, કેમેરા, ફોટા, વિડિઓઝ, ઉપકરણ અને નેટવર્ક સ્થિતિની ઍક્સેસની વિનંતી કરી શકે છે. સરકારે સ્પષ્ટ કર્યું નથી કે એપ્લિકેશન સિસ્ટમ-સ્તરની આવશ્યકતા બન્યા પછી આમાંથી કયું સાધન ફરજિયાત રહેશે. સોશ્યલ મીડિયા પર વપરાશકર્તાઓએ આ પગલાંની તુલના ચીન અને રશિયામાં સમાન આદેશો સાથે કરી છે, જ્યાં પ્રી-ઇન્સ્ટોલ કરેલ સ્ટેટ એપ્સનો ઉપયોગ સંદેશાવ્યવહાર અને ઉપકરણ પ્રવૃત્તિ પર નજર રાખવા માટે થાય છે. આ સરખામણી એપ્લિકેશનની વર્તમાન કાર્યક્ષમતા દ્વારા ઓછી અને વ્યક્તિગત ઉપકરણો પર તેની કાયમી દેખરેખ દ્વારા વધુ પ્રેરિત છે.
સંચાર સાથી એપ સરકારના મે ૨૦૨૩ માં લોન્ચ કરાયેલા અગાઉના વેબ પોર્ટલ પર બનેલ છે. આ વર્ષે જાન્યુઆરીમાં DoT એ Android અને iOS માટે સંચાર સાથી મોબાઇલ એપ રજૂ કરી, જે વપરાશકર્તાઓને મોબાઇલ સંબંધિત છેતરપિંડી અને ચોરીની જાણ કરવાની સરળ રીત આપે છે. એક વાર આ એપ ઇન્સ્ટોલ થઈ ગયા પછી વપરાશકર્તાઓ ભારતના તમામ ટેલિકોમ નેટવર્ક્સ પર ખોવાયેલા અથવા ચોરાયેલા ફોનને બ્લોક કરવાની વિનંતી કરી શકે છે.
આ એપ કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓને તેના અનન્ય ઇન્ટરનેશનલ મોબાઇલ ઇક્વિપમેન્ટ આઇડેન્ટિટી (IMEI) નંબરનો ઉપયોગ કરીને ડિવાઇસને ટ્રેક કરવાની મંજૂરી આપે છે, જે ૧૫-અંકનો કોડ છે જે નેટવર્ક્સને ફોન ઓળખવામાં મદદ કરે છે. સંચાર સાથી વેબસાઇટ અનુસાર, એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરીને ૪૨.૧૪ લાખ મોબાઇલ બ્લોક કરવામાં આવ્યા છે અને ૨૬.૧૧ લાખથી વધુ ખોવાયેલા અથવા ચોરાયેલા મોબાઇલ હેન્ડસેટ શોધી કાઢવામાં આવ્યા છે.
થોડા દિવસો પહેલાં DoT એ કહ્યું હતું કે મેસેજિંગ પ્લેટફોર્મ્સે ખાતરી કરવી જોઈએ કે એકાઉન્ટ સક્રિય ભારતીય સિમ સાથે જોડાયેલા રહે. સિમ-બાઈન્ડિંગ અને ફરજિયાત ઉપકરણ-સ્તરની એપ્લિકેશનો વધુ ઓળખ-લિંક્ડ ટેલિકોમ ઇકોસિસ્ટમ તરફ નિર્દેશ કરે છે. પરંતુ હજુ પણ ઘણા બધા પ્રશ્નોના જવાબ નથી મળ્યા, જેમ કે શું એપ આપમેળે ડિવાઇસનો IMEI વાંચશે? શું વપરાશકર્તાઓ પરવાનગીઓ રદ કરી શકે છે? શું તેમને પછીથી એપને અક્ષમ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે? એકત્રિત ડેટા કેવી રીતે સંગ્રહિત અથવા શેર કરવામાં આવશે? સ્પષ્ટ માર્ગદર્શિકાના અભાવે વ્યક્તિગત ઉપકરણોના સરકાર દ્વારા ઍક્સેસ અંગેની ચિંતાઓ વધુ તીવ્ર બની છે. આ આદેશની કોંગ્રેસ અને અન્ય વિપક્ષી પક્ષો તરફથી પણ વ્યાપક ટીકા થઈ છે, જેમણે આરોપ લગાવ્યો છે કે આ નિયમ સરકાર દ્વારા નાગરિકોની જાસૂસી તરફનું એક પગલું છે.
સરકારના આ નિર્દેશનો રાજકીય વિરોધ થયો હતો, જેમાં વિપક્ષી નેતાઓએ આ પગલાંને ગેરબંધારણીય ગણાવ્યું હતું અને ચેતવણી આપી હતી કે તે રાજ્ય સરકાર દ્વારા દેખરેખ માટેનાં દ્વાર ખોલે છે. શિવસેના (UBT) નાં સાંસદ પ્રિયંકા ચતુર્વેદીએ જનાદેશની તુલના BIG BOSS સર્વેલન્સ સિસ્ટમ સાથે કરી હતી અને આરોપ લગાવ્યો હતો કે સરકાર સંદિગ્ધ રીતે વ્યક્તિગત ફોનમાં પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે આવાં પગલાંનો વિરોધ કરવામાં આવશે. તેમણે દલીલ કરી હતી કે ફરિયાદ-નિવારણ પ્રણાલીઓને મજબૂત કરવાને બદલે આઇ.ટી. મંત્રાલય સર્વેલન્સ સિસ્ટમ્સ બનાવી રહ્યું છે.
જો કે, સરકારે આગ્રહ કર્યો હતો કે આ એપ કોઈના પણ અંગત ડેટાને ઍક્સેસ કરતી નથી અને તેનો હેતુ ફક્ત ગેરકાયદેસર અથવા કપટી ઉપકરણોના દુરુપયોગને રોકવાનો છે. વિપક્ષે આ દાવાને નકારી કાઢ્યો છે. કોંગ્રેસના મહાસચિવ કે.સી. વેણુગોપાલે પણ આ પગલાંની નિંદા કરી હતી અને તેને ગેરબંધારણીય ગણાવ્યું હતું. X પરની એક પોસ્ટમાં તેમણે લખ્યું હતું કે બિગ બ્રધર આપણને જોઈ શકતા નથી અને ભાર મૂક્યો હતો કે ગોપનીયતાનો અધિકાર કલમ ૨૧ હેઠળ જીવનના મૂળભૂત અધિકારનો એક ભાગ છે.
તેમણે સંચાર સાથીને દરેક ભારતીય પર નજર રાખવા માટેનું એક ડિસ્ટોપિયન સાધન ગણાવ્યું અને આરોપ લગાવ્યો કે તે નાગરિકોની દરેક હિલચાલ, ક્રિયાપ્રતિક્રિયા અને નિર્ણય પર નજર રાખશે. આ એપમાં ચક્ષુ નામની એક સુવિધા પણ શામેલ છે, જેનો ઉપયોગ સાયબર સુરક્ષા જોખમો ઊભી કરતી દૂષિત લિંક્સ અથવા હાનિકારક સંદેશાવ્યવહારને ફ્લેગ કરવા માટે થાય છે. આ ફિશિંગ લિંક્સ અને નાણાંકીય કૌભાંડોથી લઈને SMS, RCS, iMessage, WhatsApp, Telegram અને અન્ય પ્લેટફોર્મ દ્વારા પ્રાપ્ત થતા વણચકાસાયેલ APK ફાઇલો, ક્લોનિંગ પ્રયાસો અથવા સ્પામ સંદેશાઓ સુધીની દરેક વસ્તુને આવરી લે છે.
એપ્લિકેશનની અંદરની બીજી સુવિધા વપરાશકર્તાઓને તેમના નામ હેઠળ નોંધાયેલા બધા મોબાઇલ નંબરો જોવાની અને તેઓ ઓળખતા ન હોય તેવા કોઈ પણ કનેક્શનની જાણ કરવાની મંજૂરી આપે છે. સંચાર સાથી KYM (તમારા મોબાઇલને જાણો) સુવિધા સાથે પણ આવે છે, જે વપરાશકર્તાઓને તેમનો સ્માર્ટફોન અસલી અને વાપરવા માટે સલામત છે કે નહીં તે ચકાસવામાં મદદ કરે છે. અત્યાર સુધીમાં આ એપ માટે ૧.૧૪ કરોડથી વધુ રજીસ્ટ્રેશન થયાં છે, જેમાં ગૂગલ પ્લેસ્ટોર પરથી ૧ કરોડથી વધુ ડાઉનલોડ અને એપલ સ્ટોર પરથી ૯.૫ લાખથી વધુ ડાઉનલોડનો સમાવેશ થાય છે.
ઈન્ટરનેટ ફ્રીડમ ફાઉન્ડેશન (IFF) એ કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા સંચાર સાથી એપને ફરજિયાત રીતે લોન્ચ કરવાના પગલાંને વ્યક્તિગત ડિજિટલ ઉપકરણો પર એક્ઝિક્યુટિવ નિયંત્રણનું ચિંતાજનક વિસ્તરણ ગણાવ્યું છે. આ કાર્ય કરવા માટે વ્યવહારમાં એપ્લિકેશનને લગભગ ચોક્કસપણે કેરિયર અથવા OEM સિસ્ટમ એપ્લિકેશન્સની જેમ સિસ્ટમ-લેવલ અથવા રૂટ-લેવલ ઍક્સેસની જરૂર પડશે, જેથી તેને અક્ષમ ન કરી શકાય. આજે એપ્લિકેશનને એક સૌમ્ય IMEI ચેકર તરીકે રજૂ કરી શકાય છે પણ આવતી કાલે સર્વર-સાઇડ અપડેટ દ્વારા તેનો ઉપયોગ પ્રતિબંધિત એપ્લિકેશનો માટે ક્લાયંટ-સાઇડ સ્કેનિંગ, VPN ઉપયોગને ફ્લેગ કરવા, સિમ પ્રવૃત્તિ સાથે સંકળાયેલી છેતરપિંડીની શોધના નામે SMS લોગને ટ્રોલ કરવા માટે થઈ શકે છે.
સંચાર સાથી એપને ફરજિયાત બનાવવાનો વિવાદ એટલી હદે વધી ગયો છે કે કેન્દ્રીય મંત્રી જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયાએ મંગળવારે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે સંચાર સાથી એપને સક્રિય કરવી વૈકલ્પિક છે અને કેન્દ્રના નિર્દેશથી ગોપનીયતાની ચિંતાઓ અને સરકાર દ્વારા દેખરેખનો ભય ઊભો થયો હોવાથી કોઈ પણ તેને કાઢી શકે છે. કેન્દ્રીય ટેલિકોમ મંત્રીએ ભાર મૂક્યો હતો કે રાજ્ય દ્વારા વિકસિત સાયબર સુરક્ષા એપમાં કોઈ જાસૂસી કે કોલ મોનિટરિંગનો સમાવેશ થતો નથી. જો કે ટેલિકોમ મંત્રીની સ્પષ્ટતા પછી પણ સંચાર સાથી બાબતના વિવાદનો અંત આવ્યો નથી.
– આ લેખમાં પ્રગટ થયેલાં વિચારો લેખકનાં પોતાના છે.