નવી દિલ્હીઃ અદાણી ગ્રૂપના મુખ્ય ઉદ્યોગપતિ ગૌતમ અદાણી પર અમેરિકામાં ભારતમાં સૌર ઉર્જા કોન્ટ્રાક્ટ જીતવા માટે અનુકૂળ શરતોના બદલામાં ભારતીય અધિકારીઓને $250 મિલિયન (લગભગ $21 બિલિયન)ની લાંચ આપવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. ગયા વર્ષે હિંડનબર્ગ રિસર્ચ રિપોર્ટથી શરૂ થયેલા વિવાદ બાદ અદાણી ગ્રુપ સામે નવા આરોપો શું છે? સરકારી અધિકારીઓને લાંચ આપવાનો તાજો કિસ્સો શું છે? અહીં બધું જાણો
યુએસ પ્રોસિક્યુટર્સે અદાણી ગ્રુપ સામે કયા આરોપો મૂક્યા છે?
યુએસ પ્રોસિક્યુટર્સે ગૌતમ અદાણી અને તેમના ભત્રીજા સાગર અદાણી સહિતના આરોપીઓ પર 2020 અને 2024ની વચ્ચે સોલાર પાવર કોન્ટ્રાક્ટ જીતવા માટે ભારતીય સરકારી અધિકારીઓને $250 મિલિયનથી વધુ લાંચ આપવાનો આરોપ મૂક્યો છે. એક અંદાજ મુજબ આ કોન્ટ્રાક્ટના લીધે અદાણી ગ્રુપને બે અબજ ડોલરથી વધુનો નફો થવાની સંભાવના છે.
યુએસ પ્રોસિક્યુટર્સે આરોપ લગાવ્યો છે કે આ બધું અમેરિકન બેંકો અને રોકાણકારોથી છુપાવવામાં આવ્યું હતું જેમની પાસેથી અદાણી ગ્રુપે પ્રોજેક્ટ માટે અબજો ડોલર એકત્ર કર્યા હતા. યુએસ કાયદો તેને તેના રોકાણકારો અથવા બજારો સાથે સંકળાયેલા વિદેશી દેશોમાં ભ્રષ્ટાચારના આરોપોની તપાસને આગળ ધપાવવાની મંજૂરી આપે છે. આ અંગે માહિતી મેળવવા માટે અદાણી ગ્રુપનો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો હતો પરંતુ હાલમાં તેમના તરફથી કોઈ જવાબ મળ્યો નથી.
યુએસ એટર્ની બ્રાયન પીસે અદાણી ગ્રુપ સામે શું કહ્યું?
અદાણી ગ્રુપના ચેરમેન ગૌતમ અદાણીએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, પ્રતિવાદીઓએ અબજો ડોલરના કોન્ટ્રાક્ટ મેળવવા માટે ભારતીય સરકારી અધિકારીઓને લાંચ આપવાનું એક વિસ્તૃત કાવતરું ઘડ્યું હતું. અનેક વ્યવસાયોમાં તેમના ભત્રીજા સાગર અદાણી, અદાણી ગ્રીન એનર્જીના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર અને કંપનીના ભૂતપૂર્વ ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ ઓફિસર (CEO) વિનીત જૈન દ્વારા છેતરપિંડીનું ષડયંત્ર રચ્યાના આક્ષેપો કરવામાં આવ્યા છે. યુએસ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલા સિવિલ કેસમાં પણ અદાણી પર આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે. આરોપમાં સાગર અને જૈન પર સંઘીય કાયદાના ભંગનો પણ આરોપ છે.
અદાણી સામેનો તાજેતરનો વિવાદ કેનેડા સાથે કેવી રીતે જોડાયેલો છે?
યુએસ સત્તાવાળાઓએ કથિત ષડયંત્રના સંબંધમાં કેનેડિયન પેન્શન ફંડ CDPQના ત્રણ ભૂતપૂર્વ કર્મચારીઓ પર પણ આરોપ મૂક્યો છે. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તેમણે ઈ-મેઈલ ‘ડિલીટ’ કરીને અને યુએસ સરકારને ખોટી માહિતી આપવા માટે સંમત થઈને લાંચ કેસની તપાસમાં અવરોધ ઊભો કર્યો હતો. ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સમાં રોકાણ કરતી CDPQ અદાણીની કંપનીઓમાં શેરહોલ્ડર છે.
તાજેતરના વિવાદની જૂથ પર શું અસર થઈ શકે છે?
અદાણી ગ્રૂપ સામેના આ આરોપો તેને ફરીથી મુશ્કેલીમાં મૂકી શકે છે. અગાઉ અમેરિકન રિસર્ચ અને ઇન્વેસ્ટમેન્ટ કંપની હિન્ડેનબર્ગ રિસર્ચએ જૂથ સામે છેતરપિંડીનો આરોપ મૂક્યો હતો. જાન્યુઆરી 2023માં હિંડનબર્ગે સ્ટોક મેનીપ્યુલેશન અને એકાઉન્ટિંગ અનિયમિતતાના આક્ષેપો કર્યા હતા. અદાણી ગ્રુપે હિંડનબર્ગના તમામ આરોપોને ફગાવી દીધા હતા અને તેમને પાયાવિહોણા ગણાવ્યા હતા. આ આરોપોને કારણે અદાણી ગ્રુપને $150 બિલિયનનું નુકસાન થયું હતું.
જો કે, ગ્રુપ તે સંકટમાંથી બહાર આવ્યું હતું અને કંપનીઓના શેરમાં થયેલા નુકસાનને ઘણી હદ સુધી રિક્વર કરી લેવાયા હતા. કોર્ટના દસ્તાવેજ અનુસાર 17 માર્ચ, 2023ના રોજ અથવા લગભગ FBI (ફેડરલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન)ના અધિકારીઓએ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં સાગર અદાણીનો સંપર્ક કર્યો અને સર્ચ વોરંટના આધારે તેના કબજામાં ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો જપ્ત કર્યા હતા.
‘Numero Uno’ અને ‘The Big Man’ કોડ શું છે?
દસ્તાવેજ અનુસાર ષડયંત્રમાં સામેલ કેટલાક લોકો ગૌતમ અદાણીને વ્યક્તિગત રીતે ‘ન્યુમેરો યુનો’ અને ‘ધ બિગ મેન’ કોડ નામથી બોલાવતા હતા. તેમના ભત્રીજાએ કથિત રીતે લાંચ વિશે ચોક્કસ માહિતી પર નજર રાખવા માટે તેમના સેલફોનનો ઉપયોગ કર્યો હતો. અન્ય જેઓ પર ફોજદારી આરોપો લગાવવામાં આવ્યા છે તેમાં રણજીત ગુપ્તા અને રૂપેશ અગ્રવાલનો સમાવેશ થાય છે.
તેઓ અનુક્રમે Azure Power Globalના ભૂતપૂર્વ CEO અને ભૂતપૂર્વ ચીફ સ્ટ્રેટેજી અને કોમર્શિયલ ઓફિસર છે. આ અંગે અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે તેઓ લાંચ આપવા સંમત થયા હતા. ફરિયાદ તેમના પર ફેડરલ સિક્યોરિટીઝ કાયદાની છેતરપિંડી વિરોધી જોગવાઈઓનું ઉલ્લંઘન કરવાનો આરોપ મૂકે છે અને કાયમી પ્રતિબંધો સહિતની માંગ કરે છે.
નવો વિવાદ અમેરિકન રોકાણકારો સાથે કેવી રીતે સંબંધિત છે?
યુએસ સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ કમિશન (એસઈસી) એ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે કથિત ષડયંત્રના ભાગરૂપે અદાણી ગ્રીને યુએસ રોકાણકારો પાસેથી $175 મિલિયનથી વધુ એકત્ર કર્યા હતા અને ન્યુયોર્ક સ્ટોક એક્સચેન્જમાં એઝ્યુર પાવરના શેરને લિસ્ટ કર્યા હતા.
વધુમાં ન્યૂ યોર્કના પૂર્વીય જિલ્લા માટે યુએસ એટર્ની ઓફિસે અદાણી, સાગર અદાણી, સિરિલ કેબેન્સ અને અદાણી ગ્રીન અને એઝ્યુર પાવર સાથે સંકળાયેલા અન્ય લોકો સામે ફોજદારી આરોપો દાખલ કર્યા છે. આ કેસ બ્રુકલિનની ફેડરલ કોર્ટમાં દાખલ કરવામાં આવ્યો છે. તે વિશ્વના સૌથી મોટા સૌર ઉર્જા પ્રોજેક્ટ્સમાંના એકને સંડોવતા લાંચના કેસમાં વિદેશી ભ્રષ્ટાચાર અધિનિયમનું ઉલ્લંઘન કરવાના કાવતરામાં અન્ય પાંચ લોકો પર પણ આરોપ મૂકે છે.
