તમે સામાન્ય જ્ઞાનના (general knowledge) પુસ્તકમાં વાંચ્યું હશે કે ભારતની મોટાભાગની નદીઓ ( River) એક દિશામાં વહે છે અને તે દિશા પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ છે. તમામ નદીઓનો પ્રવાહ (Flow) પશ્ચિમથી પૂર્વ દિશામાં છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આપણા દેશમાં એક એવી નદી છે જે પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ વહેવાને બદલે પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ વહે છે. વિરુદ્ધ દિશામાં વહેતી એ નદીનું નામ નર્મદા (Narmada) છે. આ નદીનું બીજું નામ રીવા છે.
- એક એવી નદી છે જે પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ વહેવાને બદલે પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ વહે છે
- નર્મદા નદી બંગાળની ખાડીને બદલે અરબી સમુદ્રમાં જોડાય છે
- અન્ય તમામ નદીઓથી વિપરીત નર્મદાના ઉલટા પ્રવાહ પાછળ ઘણી વાર્તાઓ છે.
જ્યારે ગંગા સહિત અન્ય નદીઓ પશ્ચિમથી પૂર્વ તરફ વહે છે અને બંગાળની ખાડીમાં પડે છે, ત્યારે નર્મદા નદી બંગાળની ખાડીને બદલે અરબી સમુદ્રમાં જોડાય છે. નર્મદા નદી એ મધ્યપ્રદેશ અને ગુજરાતની એક મુખ્ય નદી છે જે ભારતના મધ્ય ભાગમાં પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ વહે છે, જે મૈખલ પર્વતના અમરકંટક શિખરમાંથી નીકળે છે. આ નદીના ઉલટા પ્રવાહનું ભૌગોલિક કારણ એ છે કે તે રિફ્ટ વેલીમાં છે, જેનો ઢોળાવ વિરુદ્ધ દિશામાં છે. આથી આ નદીનો પ્રવાહ પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ છે. અન્ય તમામ નદીઓથી વિપરીત નર્મદા નદીના ઉલટા પ્રવાહ પાછળ પુરાણોમાં પણ ઘણી વાર્તાઓ કહેવામાં આવી છે.
નર્મદા નદી સાથે જોડાયેલી એક વાર્તા મુજબ નર્મદા નદીના લગ્ન સોનભદ્રા નદી સાથે નક્કી થયા હતા, પરંતુ નર્મદાના મિત્ર જોહિલાના કારણે બંને વચ્ચે અંતર આવી ગયું. આનાથી ક્રોધિત થઈને નર્મદાએ જીવનભર કુંવારી રહીને વિરુદ્ધ દિશામાં વહેવાનું નક્કી કર્યું. જો આપણે ભૌગોલિક સ્થાન પર પણ નજર કરીએ તો ખબર પડે છે કે નર્મદા નદી સોનભદ્ર નદીથી એક ચોક્કસ બિંદુએ અલગ થાય છે.
