The Latest
-
Vadodaraવડોદરા:વણકર સમાજના લોકો પર થઈ રહેલા અત્યાચાર મામલે પોલીસ કમિશનરને રજૂઆત,યોગ્ય સુરક્ષા આપવા માગ.
-
Vadodaraવડોદરા : મુખ્ય મહેમાન તરીકેનું નામ નક્કી નહીં થતાં એમએસયુનો પદવીદાન સમારોહ અવઢવમાં.
-
Gujaratચક્ચારી ખ્યાતિ હોસ્પિટલ કાંડમાં CEO સહિત વધુ પાંચ ઝડપાયા
-
Sportsચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી પાકિસ્તાનમાં યોજાશે કે નહીં? 29મીએ લેવાશે નિર્ણય
-
Vadodaraવીએમસીની રીવ્યુ બેઠકમાં શીતલ મિસ્ત્રીની ગેરહાજરીથી અધિકારીઓને મોકળાશ મળી
-
Nationalબેલેટ પેપરથી ચૂંટણી કરાવવાની અરજી સુપ્રીમ કોર્ટે ફગાવી, કહ્યું- ‘જ્યારે હારો છો ત્યારે જ EVM બગડે છે’
-
Nationalહેમંત-કલ્પના સોરેન PM મોદીને મળ્યા, કહ્યું- અમે આશીર્વાદ લેવા આવ્યા છીએ
-
Vadodaraવડોદરા : વુડા સર્કલ પાસે જોખમી અને ગફલતભરી રીતે મોપેડ હંકારી રહેલા મોપેડ સવાર ત્રણ યુવકોનો વિડીયો વાયરલ.
-
Nationalબાબા બાગેશ્વર ધીરેન્દ્ર શાસ્ત્રી પર ઝાંસીમાં હુમલો!?, ચહેરા પર ઈજા
-
Worldપાકિસ્તાન: ઈમરાનની પાર્ટીની કૂચ હિંસક બની, છ સુરક્ષાકર્મીના મોત, જોતાં જ ગોળી મારવાનો આદેશ
-
Vadodara
વડોદરા : પહેલા પૂરે ડૂબાડયા પછી પૂર રાહતના નામે ગઠિયા ઠગી ગયા
-
Entertainmentચંદીગઢમાં રેપર ‘બાદશાહ’ના નાઈટ ક્લબની બહાર બોમ્બ બ્લાસ્ટ, બિશ્નોઈ ગેંગે લીધી જવાબદારી
-
Entertainment‘પુષ્પા 2 ધ રૂલ’એ RRR અને ‘જવાન’ને પાછળ છોડી, રિલીઝના 10 દિવસ પહેલા જ કરોડોની કમાણી
-
Nationalબાપ રે, મુંબઈની મહિલાને 1 મહિનો ડિજિટલ એરેસ્ટ રાખી ટોર્ચર કરાઈ, આટલા કરોડ પડાવાયા
-
Vadodaraએસ.એસ.જી.હોસ્પિટલમા બે રેસિડેન્ટ તબીબ વચ્ચે ઉગ્ર બોલાચાલી બાદ મારામારી …
-
Vadodara
વડોદરા : વેપારી સાથે ભાવતાલ કરવાના બહાને મોપેડની ડેકીમાંથી ત્રણ લાખ લઈ ગઠિયા રફુચક્કર
-
Nationalકોંગ્રેસના કાર્યક્રમમાં રાહુલ ગાંધીનું માઈક બંધ થયું, કહ્યું- જે દલિતો વિશે વાત કરશે તેનું માઈક બંધ થઈ જશે
-
Vadodaraઅક્ષયપાત્ર સંસ્થાએ કર્મચારીઓને હાંકી કાઢતાં મોરચો પહોંચ્યો કલેકટર કચેરીએ…
-
Vadodaraવિશ્વામિત્રી પૂર નિવારણ સમિતિની બેઠક મળી, આજવા ડેમના ડાઉન્સ ટીમમાં વધારાનું ડેમ જેવું સ્ટ્રકચર ઊભું કરવા વિચારણા
-
Worldબાંગ્લાદેશમાં ચિન્મય દાસની ધરપકડ બાદ હિંસા, ભારતે બાંગ્લાદેશને કહ્યું- ‘હિન્દુઓની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરો’
-
Vadodaraવડોદરા : IOCL આગ દુર્ઘટનામાં મેજિસ્ટેરિયલ ઈન્કવાયરી, નીચલી કક્ષાના અધિકારી હાજર રહેતા કરચિયાના ગ્રામજનોનો વિરોધ
-
Vadodaraઅક્ષર ચોકથી સન ફાર્મા રોડ પરના દબાણો હટાવાયા
-
Nationalશિંદેના રાજીનામા બાદ RSSએ મુખ્યમંત્રી માટે આપી ફોર્મ્યુલા, શિવસેનાના સાંસદોએ PMનો સમય માંગ્યો
-
Nationalધીરેન્દ્ર શાસ્ત્રીએ હિન્દુઓને કહ્યું- રસ્તા પર ઉતરો નહીં તો તમારા મંદિરો મસ્જિદમાં ફેરવાઈ જશે
-
Vadodara
વડોદરા : પાલિકામા નોકરી અપાવવાનું કહી યુવકને પાડોશી મહિલાએ રૂ.9.20 લાખનો ચૂનો ચોપડયો
-
SURATલગ્નસરાએ શાકભાજીનો સ્વાદ બગાડ્યો, ઉંધિયાની પાપડી અને લસણના ભાવ જાણી ચક્કર આવી જશે!
-
SURATસુરતના આ વિસ્તારમાં બનશે દુબઈ જેવું આલિશાન ‘ભારત બજાર’
-
Vadodaraઆજરોજ શહેરના પૂર્વ વિસ્તારમાં બંધારણ દિવસ યાત્રાનું આયોજન કરાયું….
-
Nationalએકનાથ શિંદેએ મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી પદ પરથી રાજીનામું આપ્યું, હવે કોણ બનશે CM?
-
Vadodaraઆજે એમજી રોડ સ્થિત શ્રી રણછોડરાયજીના મંદિરેથી નિકળનારી વિજયયાત્રા મોકૂફ રાખવામાં આવી છે…
માનવશક્તિની ઉત્ક્રાંતિ અને વિકાસની ઝડપ વિકસી રહી છે. આપણાં માતા-પિતાએ ખેતરથી મોટર સુધીની વિકાસયાત્રા જોઈ. આપણી પેઢીએ, મોટરથી વિમાન અને તેનાથી આગળ ચંદ્ર ઉપર માનવીને ઊતરતો જોયો. ઈન્ફરમેશન ટેક્નોલોજીના વિકાસની હરણફાળમાં આર્ટિફિશ્યલ ઇન્ટેલિજન્સ દ્વારા, જીવનપદ્ધતિમાં આમૂલ ફેરફારો જોયા. વિજ્ઞાનની અનેક શોધોએ માનવજીવનની વિકાસયાત્રા તેજ ગતિથી ઝડપી બનાવી. આર્ટિફિશ્યલ ઇન્ટેલિજન્સ(AI)ના શોધકે પોતે તેને માનવજાતના વિનાશ માટેનું એક મોટું પરિબળ ગણાવ્યું છે.
આપણા કરતાં અનેકગણું માનસિક કૌશલ ધરાવતાં, આપણાં સંતાનોની વિચારવાની શક્તિ, વાણી-વર્તન કે જીવનશૈલી વિશાળતાથી વિકાસ પામેલી છે. આ હકીકત સ્વીકારીએ તો પછી જનરેશન ગૅપ’નો ફાંસલો ઓછો દેખાશે. વૃદ્ધ દાદા-દાદી, પૌત્ર-પૌત્રીઓને તેમના અનુભવની વાતો દ્વારા, સારા સંસ્કાર આપવાની ભાવનાથી પોતાના જીવનની વાતો કરે, ત્યારે ત્રીજી પેઢીના માનસિક કૌશલના સ્તરનો ખ્યાલ પણ જરૂરી છે. અનુભવી દાદા-દાદીએ તેમની વાત સાંભળતાં પૌત્ર-પૌત્રીઓના ચહેરા ઉપરના હાવભાવ અને પ્રતિભાવ જોઈને જ આગળનો દોર ચલાવવો જોઈએ.
તમે તમારું જ હાંકે રાખો, તમારી ત્રીજી પેઢી તમારી માનમર્યાદા અને પ્રેમને કારણે કંઈ પ્રતિભાવ ન પણ આપે. પોતાની વાતોની હાસ્યાસ્પદ સંવેદનાની રેખાઓ ન વાંચી શકે, તેવાં દાદા-દાદી માન-મર્યાદાના જોખમે, સંસ્કારસિંચનનો પ્રયત્ન કરે છે. સંયુક્ત કુટુંબમાં રહેતાં પુત્ર-પુત્રીઓને જુઓ તો, તેમનો તમારા ઉપર અનહદ પ્રેમ હોય. તેમના ધંધા, વ્યવસાય કે નોકરીમાં એટલા બધા ગળાડૂબ હોય કે ઘરે આવીને તેમનાં પત્ની કે બાળકો સાથે વાત કરવાનો સમય શોધતાં હોય. તમે તમારી વાત કસમયે કરો તો તેમના જવાબમાં ક્યાંક તોછડાઈ પણ દેખાય.
વાત કરવાના યોગ્ય સમયનો વિવેક, વૃદ્ધત્વમાં ભૂલીએ તો જનરેશન ગૅપને દોષ ન દેવાય. પોતાની મર્યાદાને અવગણી છોકરાઓ અપમાન કરે છે, તેવું માનનાર વૃદ્ધ માતાપિતા પોતાના માટે અકારણ દુઃખના ડુંગરા ખડકે છે. સંયુક્ત કુટુંબમાં રહેનાર વડીલ માતાપિતાએ, પોતાનું ઘર હોવા છતાં, વૃદ્ધાશ્રમમાં જવા અથવા એકલદોકલ જુદા રહેવા કરતાં, પોતાના ઘરમાં પેઇંગ ગેસ્ટ જેવા રહેવાનું થાય તોપણ, તેવું માનસિક વલણ ધરાવવું હિતાવહ બની શકે.
આવી પરિસ્થિતિના અપવાદમાં, શાંતિના સમયે પુત્ર કે પુત્રવધૂને વાત કરતાં તોછડાઈભર્યો જવાબ મળે, તો તે આપણા જ સંસ્કારનું પ્રતિબિંબ સમજી, જીવનના કડવા ઘૂંટ પી જવામાં, ઉત્તરાવસ્થાનું શાણપણ સમાયેલું છે. તમને પૂછવામાં આવે તેટલી જ બાબતોના ટૂંકા શબ્દોના જવાબમાં, ઉત્તરાવસ્થાનું કલ્યાણ છે. માનસિક અને શારીરિક તંદુરસ્તી ધરાવનાર દાદા-દાદી, પોતાનાં પૌત્ર કે પૌત્રીને કમ્પ્યૂટર, મોબાઈલ ફોન કે ટી.વી. બાબતે કોઈ પ્રશ્ન પૂછે તો આ બાળકો તેનો ઉકેલ તરત બતાવી દેશે. એ કેવી રીતે કર્યું તે શીખવાનો પ્રયત્ન કરશો તો કહેશે કે ‘દાદા, તમને હું પછી શીખવાડીશ’. આવા જવાબ માટે તેમનો તમારા પ્રત્યેનો પ્રેમ ઓછો છે તેવું નથી. નવી ટેક્નૉલૉજી અંગેની તમારી સમજ મર્યાદા ઉપર પડદો રાખવાનો પ્રયત્ન પણ હોય.
આનો અર્થ એવો નથી કે વરિષ્ઠ નાગરિકોએ નવા જમાનાના વિકાસ અને વિજ્ઞાનને સમજવાનો પ્રયત્ન છોડી દેવો. જે કોઈ વ્યક્તિ કે માર્ગદર્શક મળે તેને ગુરુ તરીકે સ્વીકારી, નવું શીખવાનો પ્રયત્ન લાંબું, હેતુસભર અને તંદુરસ્ત જીવન જીવવાનું માધ્યમ બની રહેશે. વૃદ્ધોને જુનવાણી માનનારને જવાબ છે કે….
‘पुराना वो नहीं, जो पुराने जमाने में पैदा हुआ, पुराना वो है, जो पुराने जमाने में अटका हुआ है ।’
આજના સમયનાં વરિષ્ઠ નાગરિકોની સૌથી મોટી વિટંબણા, આ ટૅક્નૉલૉજીના જીવનની કરામતોને સમજવાની મથામણ છે. ભણેલ વૃદ્ધ પણ મનોમન મૂંઝાય. આ વિષય અંગેના સાહિત્યને વાંચવાનો પ્રયત્ન, વણઉકલ્યા બીજા ચાર પ્રશ્નો પેદા કરે. અગાઉની પેઢીમાં, અભણ માણસ માટે કહેવાતું કે તેને બિચારાને ‘કાળા અક્ષર ભેંસ બરાબર’. આજના ‘ભણેલાં-ગણેલાં વરિષ્ઠો માટે, ઇન્ફર્મેશન ટૅક્નૉલૉજી અને વિજ્ઞાનના કરામતી શબ્દો પણ કાળા અક્ષર ભેંસ બરાબર જ છે.’
આજની આ વૃદ્ધ પેઢીને માનસિક ખોરાક આપી તંદુરસ્ત રાખવા સરકાર અને સેવાભાવી પબ્લિક ટ્રસ્ટોએ ઇન્ફર્મેશન ટેક્નૉલૉજી, મોબાઇલ અને ટી.વી. અંગેના શિક્ષણનું જ્ઞાન આપવાના કોચિંગ કલાસ શરૂ કરવાની તાતી જરૂરિયાત છે. ‘વસુધૈવ કુટુંબકમ્’ જેવો અમૂલ્ય મંત્ર આજે ઇતિહાસનું એક જર્જરિત પાનું બની ગયું છે. આજની સંસ્કૃતિમાં સંયુક્ત કુટુંબ પણ હવે ટકી શકવા મુશ્કેલ બનતાં જાય છે. સંયુક્ત કુટુંબના પારિવારિક સંબંધોમાં, એકબીજાની ક્ષતિઓને જતી કરવાની ભાવના અને તે ઊણપને પૂરવાની ક્ષમતા અને સમતા જે કુટુંબીજનમાં હોય, તેમની ઉદાત્ત ભાવના કુટુંબના પ્રેમભર્યા જોડાણનો સેતુ છે. આવાં સંયુક્ત કુટુંબ હવે ઝડપથી વિખરાતાં અને વિસરાતાં જાય છે.
ટી.વી. અને મિડિયા માધ્યમો દ્વારા, પશ્ચિમી સંસ્કૃતિના સંસ્કારનું ભારતીય યુવા પેઢી, ત્વરિત ગતિએ આંધળું અનુકરણ કરી રહી છે. આ એક મોટી ચિંતાનો વિષય છે. ‘અમે બે અને અમારાં બે’નું માળખું પણ કેટલાં વર્ષ લાંબું ટકશે તે એક મોટો પ્રશ્ન છે. ત્રીજી પેઢી કદાચ ‘હું અને અમારાં બે’ પછી ‘હું અને હું જ’ એમ પણ કહેશે તો નવાઈ નહિ. આજે સમાજમાં પરિણીત કે અપરિણીત પુરુષ અને સ્ત્રી, લીવ ઇન રિલેશનમાં રહેતાં જોવા મળે છે. આવા સંબંધોથી જન્મેલાં બાળકો સાથે સમાજમાં પૈસા કે પ્રતિષ્ઠાને કારણે, તેઓને માનમરતબો મળતાં રહે તે અજુગતું હોવા છતાં, આજનો સ્વાર્થી સમાજ તેને સ્વીકારી લે છે. આજની આવી પરિસ્થિતિના નિર્માણથી, ત્રીજી ચોથી પેઢીનાં સંતાનોને વ્યાપારી એકમો દ્વારા ઉછેરવાની કલ્પના અતિશયોક્તિ નહીં ગણાય.
– આર. એસ. પટેલ – આ લેખમાં પ્રગટ થયેલાં વિચારો લેખકનાં પોતાના છે.