નોઈડા: લમ્પી વાયરસ (Lumpy virus) રોગે રાજસ્થાન, ઉત્તર પ્રદેશ સહિત ઘણા રાજ્યોમાં વિનાશ વેર્યો છે. અત્યાર સુધીમાં હજારો ગાયો લમ્પી વાયરસને કારણે મૃત્યુ (Death) પામી છે, જેના કારણે દૂધ ઉત્પાદન પર પણ અસર પડી છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ (PM Narendra Modi) સોમવારે એક કાર્યક્રમમાં જણાવ્યું હતું કે લમ્પી વાયરસને કાબૂમાં લેવા માટે રાજ્યોની સાથે કેન્દ્ર સરકાર પ્રયાસો કરી રહી છે. આ સાથે તેમણે એ પણ માહિતી આપી છે કે વૈજ્ઞાનિકોએ લમ્પી વાયરસ રોગ માટે સ્વદેશી રસી (indigenous vaccine) પણ બનાવી છે.
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું, “ઘણા રાજ્યો પશુઓમાં લમ્પી વાયરસ ત્વચા રોગ સામે લડી રહ્યા છે અને આ રોગ ડેરી સેક્ટર માટે ચિંતાનો વિષય બન્યો છે.” IDF WDS) 2022 ને સંબોધતા પીએમ મોદીએ કહ્યું, “આપણા વૈજ્ઞાનિકોએ પણ લમ્પી વાયરસ ચામડીના રોગ માટે સ્વદેશી રસી તૈયાર કરી.” તેમણે કહ્યું કે તાજેતરના સમયમાં ભારતના ઘણા રાજ્યોમાં આ રોગને કારણે પ્રાણીઓનું નુકસાન થયું છે.
લમ્પી વાયરસ એક ચેપી વાયરલ રોગ છે જે પશુઓ માટે જોખમી સાબિત થઈ રહ્યો છે. જેના કારણે અનેક રાજ્યોમાં ગાયો મરી રહી છે. આ રોગ મચ્છર, માખીઓ, ભમરી વગેરે દ્વારા, પશુઓના સીધા સંપર્ક દ્વારા અને દૂષિત ખોરાક અને પાણી દ્વારા ફેલાય છે. ઉદઘાટન સમારોહમાં મત્સ્યોદ્યોગ, પશુપાલન અને ડેરી મંત્રી પુરુષોત્તમ રૂપાલા અને ઉત્તર પ્રદેશના મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથ પણ હાજર હતા. સંજીવ બાલ્યાન, મત્સ્યોદ્યોગ, પશુપાલન અને ડેરી રાજ્ય મંત્રી પણ હાજર હતા.
વર્લ્ડ ડેરી સમિટને સંબોધતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આ ક્ષેત્રમાં ભારતના વર્ચસ્વનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. અગાઉ પશુપાલન મંત્રી પુરૂષોત્તમ રૂપાલાએ જણાવ્યું હતું કે આ 4 દિવસીય વૈશ્વિક પરિષદમાં કુલ 24 સત્રો હશે અને જેમાં 156 નિષ્ણાતો દ્વારા સંબોધન કરવામાં આવશે. પીએમ મોદીએ સમિટના પહેલા દિવસે પોતાના સંબોધનમાં કહ્યું કે વિશ્વભરમાં ડેરી સેક્ટર 2 ટકાના દરે વધી રહ્યું છે જ્યારે ભારતમાં આ સેક્ટર 6 ટકાના દરે વધી રહ્યું છે. તેમણે આ ક્ષેત્રમાં મહિલાઓની ભૂમિકા વિશે પણ માહિતી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે ડેરી ક્ષેત્રમાં કામ કરતા કુલ કર્મચારીઓમાંથી 74 ટકા મહિલાઓ છે.
પ્રાણી ડેટાબેઝ
પીએમ મોદીએ વર્લ્ડ ડેરી સમિટમાં પશુ આધાર યોજનાનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે પ્રાણીઓનો ડેટાબેઝ તૈયાર કરવા માટે પશુ આધાર યોજના ચલાવવામાં આવી રહી છે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે ડેરી ક્ષેત્રની સંભવિતતા માત્ર ગ્રામીણ અર્થવ્યવસ્થાને જ વેગ આપે છે, પરંતુ તે વિશ્વભરના કરોડો લોકો માટે આજીવિકાનો મુખ્ય સ્ત્રોત પણ છે. વિશ્વના વિકસિત દેશોથી વિપરીત, ભારતમાં ડેરી ક્ષેત્રની વાસ્તવિક શક્તિ નાના ખેડૂતો છે.
બન્ની ભેંસનો ઉલ્લેખ
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ વર્લ્ડ ડેરી સમિટના પ્રથમ દિવસે ગુજરાતની બન્ની ભેંસનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે જણાવ્યું કે આ પ્રજાતિની ભેંસ કેવી રીતે આકરી ગરમીમાં પણ ખેડૂતોનો સહારો બને છે. આ સાથે તેમણે ગાયના છાણમાંથી કમાણી કરવાની યોજના વિશે પણ જણાવ્યું. PM એ કહ્યું કે ડેરી ક્ષેત્રની સંભવિતતા માત્ર ગ્રામીણ અર્થવ્યવસ્થાને જ વેગ આપે છે, પરંતુ તે વિશ્વભરના કરોડો લોકો માટે આજીવિકાનો મુખ્ય સ્ત્રોત પણ છે.
