નવી દિલ્હીઃ (New Delhi) એશિયાનો સૌથી મોટો બાયોગેસ પ્લાન્ટ (Biogas Plant) ભારતમાં શરૂ થયો છે. આ બાયોગેસ પ્લાન્ટ પંજાબના સંગરુરમાં આવેલો છે. આ પ્લાન્ટમાં કાચા માલ તરીકે મોટી માત્રામાં પરાળનો ઉપયોગ કરવામાં આવશે. પરાળમાંથી બનેલા કમ્પ્રેસ્ડ બાયોગેસ (CBG)નો ઉપયોગ સીએનજી (CNG) જેવા ડ્રાઇવિંગ અને એલપીજી (LPG)ની જેમ રસોઈ માટે કરી શકાશે. આ પ્લાન્ટ 23 એકરમાં ફેલાયેલો છે. આ પ્લાન્ટથી 600થી વધુ લોકોને રોજગારી મળશે. જર્મનીની એક કંપનીએ આ બાયોગેસ પ્લાન્ટ શરૂ કર્યો છે. આ બાયોગેસ પ્લાન્ટનો સૌથી મોટો ફાયદો પરાળથી થતા પ્રદૂષણને રોકવામાં થશે. હરિયાણા અને પંજાબમાં મોટા પાયે પરાળ બાળવામાં આવે છે.
- એશિયાનો સૌથી મોટો બાયો ગેસ પ્લાન્ટ શરૂ
- CNG-LPGની જેમ વાહનો અને રસોઈમાં ઉપયોગ કરી શકાશે
- ખેડૂતો પરાળ આપશે ત્યારે તેમને બદલામાં પૈસા પણ મળશે
જો પરાળનો ઉપયોગ કરવામાં આવે તો પ્રદૂષણમાં ઘટાડો થશે
પંજાબ હરિયાણામાં કેટલાંક અઠવાડિયાંથી પરાળ સળગવાનું ચાલુ છે. તેનો ધુમાડો દિલ્હી-એનસીઆરમાં ફેલાય છે. દિલ્હીમાં વધતા વાયુ પ્રદૂષણને કારણે દેશભરમાં પરાળ સળગાવવા પર પ્રતિબંધ છે. પરંતુ ખેડૂતો કહે છે કે તેમની પાસે ડાંગરની કાપણી કર્યા પછી બચેલા પરાળનો નિકાલ કરવાનો કોઈ આર્થિક ઉકેલ નથી. તેથી તેને બાળી નાખવાનું યોગ્ય સમજે છે. સંગરુરમાં કોમ્પ્રેસ્ડ બાયોગેસ પ્લાન્ટનો ઉપયોગ મોટા પાયે કાચા માલ તરીકે થઈ શકે છે.
કેવી રીતે કામ કરશે
સંગરુરમાં બાયો-ગેસ પ્લાન્ટમાં કન્વેયર બેલ્ટ દ્વારા ભારે પરાળને ક્રશિંગ મશીનમાં મોકલવામાં આવશે. આ ક્રશિંગ મશીન પરાળને લાકડાની વહેરમાં રૂપાંતરિત કરશે. આ પછી આ લાકડાનો વહેર ગાયના છાણના પાણીમાં ભેળવીને ભારે પાત્રમાં રાખવામાં આવે છે. આમાંથી બેક્ટેરિયા દ્વારા બાયોગેસ બનાવવામાં આવે છે. આ રીતે સ્ટ્રોમાંથી બાયો ગેસ બને છે. આ બાયો ગેસને કમ્પ્રેસ કરીને સીએનજી જેવા વાહનોમાં વાપરી શકાય છે.
ખેડૂતો કમાશે
આ બાયોગેસ પ્લાન્ટથી ખેડૂતોની આવકમાં પણ વધારો થશે. જ્યારે ખેડૂતો પરાળ આપશે ત્યારે તેમને બદલામાં પૈસા પણ મળશે. ખાસ વાત એ છે કે ખેતરોમાંથી પરાળના બંડલ તૈયાર કરીને તેને પ્લાન્ટ સુધી લાવવાની સંપૂર્ણ જવાબદારી પ્લાન્ટની જ હોય છે. જણાવી દઈએ કે આ પ્લાન્ટમાં કોમર્શિયલ ઉત્પાદન ઓગસ્ટથી શરૂ થઈ ગયું છે. આ પ્લાન્ટ ઈન્ડિયન ઓઈલ કોર્પોરેશન લિમિટેડ (IOCL)ને કોમ્પ્રેસ્ડ બાયો ગેસ સપ્લાય કરે છે.
ક્ષમતા શું છે
સંગરુરમાં બાયોગેસ પ્લાન્ટ દરરોજના 300 ટન સ્ટ્રોમાંથી 33 ટન કોમ્પ્રેસ્ડ બાયોગેસનું ઉત્પાદન કરી શકે છે. હાલમાં આ પ્લાન્ટ 702 ટન સ્ટ્રોમાંથી 8 ટન બાયોગેસનું ઉત્પાદન કરે છે. પેટ્રોલિયમ મંત્રાલયનું કહેવું છે કે ટૂંક સમયમાં જ આ પ્લાન્ટમાંથી દરરોજનો 33 ટન ગેસ મેળવવામાં આવશે.
