Gujaratmitra Daily Newspaper

Featured
Latest
Popular

Top News

National

કાળજુ કંપાવે તેવી ઘટના: દિલ્હીના પાલમમાં યુવકે સમગ્ર પરિવારને મોતને ઘાટ ઉતારી દીધો

The Latest

More The Latest

Most Popular

ચૂંટણીમાં હવે રાજકીય નેતાઓને પોલિટિકલ સ્ટ્રેટજિસ્ટોનો આશરો લીધા વિના પરિણામ મળતું નથી. છેલ્લી ઘણી ચૂંટણીઓમાં પોલિટિકલ સ્ટ્રેટજિસ્ટોએ હારની બાજી જીતમાં પલટાવી હોય તેવા ન્યૂઝ પણ આવ્યા છે. એ રીતે પોલિટિકલ સ્ટ્રેટજિસ્ટોનું મહlત્ત્વ વધી રહ્યું છે. ભારતીય રાજકારણમાં અત્યારે પોલિટિકલ સ્ટ્રેટજિસ્ટોમાં અગ્ર હરોળનું નામ પ્રશાંત કિશોરનું છે. મૂળે બિહારના પ્રશાંત કિશોરે ‘PK’ના નામથી ઓળખાય છે અને તેમણે અત્યાર સુધી નરેન્દ્ર મોદી સહિત, ‘JDU’, ‘AAP’, ‘DMK’અને ‘TMC’ જેવા દરેક પક્ષ સાથે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સ્તરે કામ કર્યું છે.

તેમણે પહેલવહેલી વાર 2011ની ગુજરાત વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં નરેન્દ્ર મોદીના સ્ટ્રેટજિસ્ટ તરીકેની બાગડોર સંભાળી હતી. તે પછી 2014ની લોકસભાની ચૂંટણીમાં પણ નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળ ચૂંટણી લડતાં BJP પક્ષને પણ કેમ્પેઇન કન્સેપ્ટ આપ્યા હતા. અત્યારે જે કોઈ પણ વ્યક્તિ રાજકીય ક્ષેત્રમાં સફળતા મેળવી રહ્યો છે તેની પાછળ રાજકીય રણનીતિકારનું ભેજું છે. આજના સમયમાં જે સ્કેલ પર ચૂંટણીના પ્રચાર-પ્રસાર અને આયોજનો થાય છે તેમાં સ્વાભાવિક છે કે તે બધું કરવા માટે રાજકીય આગેવાનોનો પનો ટૂંકો પડવાનો. પ્રજાને રિઝવવી અને પ્રજા સમક્ષ નવા નવા મુદ્દા મૂકીને તેમને ચૂંટણી ટાણે પોતાના પક્ષે કરવા માટે સ્ટ્રેટજિસ્ટો રાતદિવસ કામ કરે છે.

સૌ પ્રથમ 2004ની લોકસભાની ચૂંટણીમાં મોટા સ્તરે પ્રચાર-પ્રસાર થયો હતો. BJP દ્વારા તે વખતે થયેલું ‘ઇન્ડિયા શાઇનિંગ’ કેમ્પેઇન ઠેરઠેર ગાજ્યું હતું. તેની પાછળ કામ કરનારા તત્કાલીન BJPના નેતા પ્રમોદ મહાજન અને તેમના રણનીતિકાર સુધાંશુ મિત્તલ હતા. જો કે તે વખતે ગ્રાઉન્ડ પર સોનિયા ગાંધીનું કેમ્પેઇન વધુ સફળ રહ્યું હતું અને સરકાર કૉંગ્રેસ આગેવાની હેઠળ UPAની બની હતી. ચૂંટણીમાં હાલમાં પ્રોફેશનલ પોલિટિકલ સ્ટ્રેટજિસ્ટો મુખ્ય ભાગ ભજવી રહ્યા છે અને તેઓ રિસર્ચ આધારે સર્વે કરે છે, કેમ્પેઇન ડિઝાઈન કરે છે.

ચૂંટણી સમયે પાર્ટીના કાર્યકર્તાઓને અને બુથ લેવલ પરનું આયોજન સુધ્ધાં તેઓ કરી આપે છે. આ રીતે તેઓ પૂરા કેમ્પેઇનનું માળખું ગોઠવી આપે છે અને તે પ્રમાણે પછી કેમ્પેઇન થાય છે. હજુ દોઢ દાયકાની પહેલાંની ચૂંટણીમાં રણનીતિકારની ભૂમિકા આટલી અગત્યની નહોતી, તે માત્ર થોડાં સલાહ-સૂચન સુધી સીમિત રહેતી, હવે તે વ્યાપક બની છે. 2014 પહેલાં મસમોટી ચૂંટણીનું આયોજન પણ એક છત હેઠળ થતું હતું અને તેમાં મહદંશે પાર્ટીની કોઈ એક વ્યક્તિ પહેલેથી છેક સુધીની જવાબદારી સંભાળતાં.

BJPમાં આ કાર્ય પ્રમોદ મહાજન, અરૂણ જેટલીની દેખરેખમાં થતું, જ્યારે કોંગ્રેસમાં જયરામ રમેશ અને અહમદ પટેલ આ કાર્ય સંભાળતા પણ હવે ચૂંટણીનો કારભાર જે રીતે વિસ્તર્યો છે અને તેમાં જેટલો ખર્ચ થાય છે તે માટે હવે કોઈ એક વ્યક્તિના અંતર્ગત ચૂંટણી થવી અશક્ય થઈ ચૂકી છે. પોલિટિકલ સ્ટ્રેટજિસ્ટમાં પ્રશાંત કિશોર કે સુધાંશુ મિત્તલ જેવા ગણ્યાગાંઠ્યા જ નામ નથી. બલકે ભારતમાં હવે આ બિઝનેસ પૂરબહારમાં ખીલ્યો છે. વર્ષમાં ખૂબ ઓછા દિવસ હોય છે જ્યારે ભારતમાં ક્યાંય પણ ચૂંટણી ન હોય.

કેન્દ્ર, રાજ્ય, જિલ્લા, તાલુકા અને ગ્રામીણ સ્તર સુધી અવિરત ચૂંટણીનો દોર ચાલતો રહે છે અને મોટી મોટી પાર્ટીઓ આજે તેમની શક્તિ અમર્યાદ કરવા માટે ગ્રામ્યથી લઈને કેન્દ્ર સુધી પોતાની સત્તા રાખવા મથે છે તેથી અનેક પ્લેયર્સ આમાં પ્રવેશ્યા છે. તેમાંથી એક છે ‘પોલિટિકલ એજ’ નામની કંપની, જેના સર્વેસર્વા ગૌરવ રાઠોડ અને સૌરભ વ્યાસ છે. આ બંને ‘IIT- બોમ્બે’ના વિદ્યાર્થી છે અને તેમણે પોતાની ટીમ સાથે રાજકીય નેતાઓને રણનીતિકારની સેવા આપવા માટે કંપની શરૂ કરી છે. 2011થી શરૂ થયેલી તેમની કંપનીએ અત્યાર સુધી દેશભરમાંથી 700થી વધુ રાજકીય આગેવાનોને પોતાની વ્યાવસાયિક સેવા આપી છે.

તેઓ કેવી રીતે કામ કરે છે તે વિશે ‘પોલિટિકલ એજ’ના ફાઉન્ડર સૌરભ વ્યાસ કહે છે કે, “2017ની પંજાબ વિધાનસભાની ચૂંટણીના 21 દિવસ અગાઉ કૉંગ્રેસે અમિત વિજને ઉમેદવાર તરીકે જાહેર કર્યા. અમિત વિજ મલ્ટીનેશનલ કંપનીમાં અધિકારી હતા. તેમણે BJPના અશ્વિનીકુમાર શર્મા સામે સ્પર્ધા હતી, જેઓ 2012માં આ બેઠક પરથી 19 % વોટના માર્જિન સાથે જીત્યા હતા. એક ઠરેલ નેતા સામે અમિત વિજને લડવાનું હતું. અમિત વિજે આ માટે અમારો સંપર્ક કર્યો અને અમે મુખ્ય ત્રણ બાબતોને તારવી. એક, યુવાનો માટે નોકરી અને ઉદ્યોગોને સુરક્ષાનું વચન, ઉમેદવાર તરીકે અમિત વિજેની નમ્ર છબિ, જે અન્ય કરતાં તેમને વેગળા બનાવે અને ત્રીજું કે તેઓ મતક્ષેત્રમાં અગાઉ ક્યારેય દેખાતા નહોતા તેથી તેમનું ડોર ડુ ડોર કેમ્પેઇન કરવું. આ રીતે ડેટાના આધારે રણનીતિ ઘડી, પ્રચારના પહેલા દિવસથી જ વોર રૂમ બનાવ્યો. આ બધું કર્યા પછી અનિલ વિજે 56,383 વોટ મેળવ્યા જ્યારે BJPના ઉમેદવારે 45,231 વોટ.” સૌરભ વ્યાસનું કહેવું છે કે ચૂંટણી લાગણીથી જીતાય છે અને તે વિજ્ઞાન કરતાં કળા વધુ છે.

રાજકીય રણનીતિકારોનું મહત્ત્વ એ માટે પણ છે કે દરેક બેઠકનું ગણિત જુદું હોય છે અને દરેક ઉમેદવારની પ્રોફાઈલ મુજબ તેમની રણનીતિ ગોઠવવામાં આવે છે અને રણનીતિકારની સેવા પક્ષ પણ લે છે અને ઘણી વાર વ્યક્તિગત રીતે નેતાઓ પણ. રણનીતિકારના કાર્યમાં મુખ્યત્વે ડેટા સેવા હોય છે, જેમાં તેઓ બેઠક મુજબ માહિતી મેળવે છે, જેમાં ઐતિહાસિકથી વર્તમાન સુધીની બધી માહિતી આવરી લેવાય છે. સ્થાનિક પ્રશ્નો અને મતદાતા કયા મુદ્દાથી પ્રભાવિત થશે તેવો અંદેશો પણ રણનીતિકાર આપે છે. ઉપરાંત, તેઓ પક્ષના કાર્યકર્તાઓને પણ કામ કરવાની ટેકનિક શીખવાડે છે.

આ તો પાયાની માહિતી છે પણ તેનાથી આગળ જઈને રાજકીય રણનીતિકાર બેઠક ક્ષેત્રમાં મતદાતાઓની આર્થિક સ્થિતિ જાણવા માટે તેમના વીજળી અને ફોન બિલનો પણ ડેટા એકઠો કરે છે, જેથી અલગ-અલગ વર્ગના લોકોના મુદ્દાને કેવી રીતે સંબોધવા તેનો ખ્યાલ આવે. આવું જ કાર્ય એક અન્ય કંપની ‘ચાણક્ય’ પણ કરે છે. આ કંપનીના સ્થાપકોમાં પાર્થા પ્રતિમ દાસ છે અને બીજા અરિંદમ મન્ના. આ બંનેની કંપનીએ 2013માં કર્ણાટક વિધાનસભાની ચૂંટણી દરમિયાન જેવારગી નામના મતક્ષેત્રથી પોતાનું કાર્ય શરૂ કર્યું હતું.

તેઓએ જેવારગી બેઠક પર લડી રહેલા ડો. અજયસિંઘ માટે કામ કર્યું અને તત્કાલીન BJPના વિધાનસભ્યને 36,700 વોટથી હરાવ્યા. એ રીતે તુષાર પંચાલે ‘વોરરૂમ સ્ટ્રેટજિસ’ નામે કંપની 2016માં શરૂ કરી છે. પહેલાં તેમની પાસે માત્ર 40 વ્યક્તિઓનો સ્ટાફ હતો, હવે તેઓ 700થી વધુ સ્ટાફને આ કામમાં નિભાવી શકે છે. દેશના રાજકારણમાં અનેક સ્તર છે. જુદાં જુદાં રાજ્યોમાં રણનીતિ જુદી હોય છે અને લોકોને રીઝવવા માટે મુદ્દા પણ અલગ હોય છે. તેમાં પણ સ્થાનિક મુદ્દા પર કેટલું જોર આપવું તે પણ અવઢવ હોય છે.

જેમ કે અત્યારે ગુજરાતની ચૂંટણીમાં જે કોઈ મુદ્દા ચાલી રહ્યા છે તે રાજ્ય સ્તરના તો છે જ, પણ તેમાં BJP આંતકવાદનો, સુરક્ષાનો મુદ્દો પણ મૂકી રહ્યા છે. બીજું કે રાજ્યની ચૂંટણી હોવા છતાં BJP તરફથી સૌથી મોટા પ્રચારક વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી છે. વડા પ્રધાન હોવાના નાતે તેઓનું ધ્યાન સ્વાભાવિક દેશભરમાં રહેવાનું પણ અત્યારે તેઓ રાજ્યમાં અવારનવાર પ્રચાર અર્થે આવી રહ્યા છે. વડા પ્રધાનની જેમ ગૃહમંત્રી અમિત શાહ પણ રાજ્યની ચૂંટણીમાં ખૂબ એક્ટિવ છે.

જો કે તમામ રાજકીય રણનીતિકાર એવું સ્વીકારે છે કે ચૂંટણી જીતવાના તેમના અથાગ પ્રયાસ હોવા છતાં તેઓ મતદાતાઓને પારખવામાં નિષ્ફળ જાય છે. જ્યારે એન્ટિ ઇન્કબન્સી(શાસક સામેના વિરોધની લહેર) હોય છે ત્યારે પાર્ટી કે ઉમેદવારને કોઈ બચાવી શકતું નથી. રાજસ્થાનનું 2018ની ચૂંટણીના પરિણામનું ઉદાહરણ તેમાં મૂકી શકાય. 2013 વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં રાજસ્થાનમાં કૉંગ્રેસનો દેખાવ ખરાબ હતો પણ 2018માં તેઓ સારી બેઠકોથી ચૂંટાઈ આવ્યા. ભારતના સામાન્ય મતદાતાને હજુ સુધી કોઈ સંપૂર્ણ કળી શક્યું નથી અને એટલે જ દેશભરમાંથી જંગી બેઠકો મેળવનાર BJP પક્ષે પણ 2014 પછી અનેક રાજ્યોની ચૂંટણીમાં પછડાટ ખાધી છે અને કેન્દ્ર સ્તરે સાવ નબળું પ્રદર્શન કરનારી કૉંગ્રેસે રાજ્યોમાં જ્વલંત સફળતા મેળવી છે.

Gujaratmitra Daily Newspaper

Top News

કાળજુ કંપાવે તેવી ઘટના: દિલ્હીના પાલમમાં યુવકે સમગ્ર પરિવારને મોતને ઘાટ ઉતારી દીધો

Top News

ચૂંટણીમાં રાજકીય રણનીતિકારોની ભૂમિકા કેટલી અગત્યની છે?…

જાહેર વાત ખાનગીમાં

‘આ મારી ટીમ છે…’, હાર્દિક પંડ્યાએ સંજુ સેમસનને તક ન મળવા પર તોડ્યું મૌન

ગુજરાતની ચૂંટણીમાં અપક્ષનો પણ દબદબો: 1962થી 2017 સુધીમાં આટલા અપક્ષ ઉમેદવાર જીત્યા

પગ કપાવી, સળિયા ગોઠવીને લાંબા થવાની એક ગાંડી ફેશન નીકળી છે

નશાનું મનોરંજન! આરોગ્ય અને અકસ્માતના ભયને કારણે લાફિંગ ગેસ પર પ્રતિબંધ!

ઇન્દ્રિય વળી જાય છે

આદિવાસીઓનો આ મુદ્દે જે વિશ્વાસ જીતશે તે ધરમપુરની બેઠક પર ચૂંટણીમાં વિજયી થશે

પટેલો ખોટા બદનામ છે

હવે ઈન્ટરનેટની કનેક્ટિવિટી વગર ઓનલાઈન પેમેન્ટ થશે

આવા ભાગેડુ શ્રીમંત કૌભાંડકારીઓને આપણા કયા કારાગૃહમાં વધુ ફાવશે?!

જસદણ : ગુરુ-ચેલા વચ્ચેના જંગમાં કોણ બાજી મારશે ?

ડેટા: આધુનિક જમાનાનું નવું ગોલ્ડમાઈન

શું નીતિન પટેલ અને વિજય રૂપાણીની નારાજગી ભાજપ માટે નુકસાનકારક બનશે?

ભારતમાં પાંચ પ્રકારના બેકટેરિયાએ 2019માં 6.8 લાખ લોકોના ભોગ લીધા

શહેરની જાણીતી સ્કૂલ્સમાં આવી ડોનેશનની સીઝન! નર્સરીથી ધો.1ની પ્રવેશ કાર્યવાહી શરૂ

બોમ્બે માર્કેટમાં કરોડોનું ઉઠમણું કરનાર આરોપીઓ ભાવનગરમાં ધંધો કરતા હતા

કતારગામ બેઠક પર પ્રજાપતિ સમાજમાં અંડર કરંટથી ભાજપનું જ્ઞાતિગત સમીકરણ ખોરવાયું

કોંગ્રેસ આદિવાસીઓને ગેરમાર્ગે દોરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છેઃ સંબિત પાત્રા

દહેગામના પૂર્વ કોંગીના ધારાસભ્ય કામિનીબી ભાજપમાં જોડાયા

આજે પીએમ મોદીનો ઝંઝાવાતી ગુજરાત પ્રવાસ, ચાર સભાઓ સંબોધશે

રાજ્યમાં 16 હજારથી વધુ સંવેદનશીલ મતદાન મથક

બિહારના મેડીકલ કોલેજના વિદ્યાર્થીએ સુરત આવી આપઘાત કર્યો

મુંબઈના વેપારીએ ઉધના-મગદલ્લા રોડના કારખાનેદાર પાસે ગ્રે કાપડ ખરીદ્યો, પેમેન્ટનો વાયદો કરી…

અડધો નવેમ્બર વીતી જવા છતાં આંબા પર મંજરી નહીં દેખાતા ખેડૂતોની ચિંતા વધી

અમે POK પરત લેવા તૈયાર, સરકારના આદેશની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ- લેફ્ટનન્ટ જનરલ ઉપેન્દ્ર દ્વિવેદી

બારડોલીમાં ચૂંટણી જીતવા ભાજપ પલસોદના બુટલેગરના સહારે!

સાપુતારા: આચાર્યનાં તોછડા વર્તનથી કંટાળીને 15 વિદ્યાર્થીઓએ હોસ્ટેલ છોડી

સુરતમાં ફુલગુલાબી ઠંડી ખિલી ઉઠી, આગામી દિવસોમાં ઠંડીનું જોર વધશે તેવી આગાહી

The Latest

Most Popular

ફોરેન ટ્રેડ એગ્રિમેન્ટ કરતી વખતે મારી નજર સામે સુરતના ઉદ્યોગો હોય છે : પિયુષ ગોયલ

વરસાદના લીધે ભારત-ન્યુઝીલેન્ડની મેચ ટાઈ થઈ, T-20 સિરીઝ ભારતે જીતી

આખી રાત ચૂંટણીનું કામ કરી સવારે ઘરે પહોંચેલા સાણંદના ડે. કલેક્ટર પાંચમા માળેથી કૂદી ગયા

હથોડા: નવી સિયાલજ ગામે તસ્કરો પેધા પડી ગયા,ઘર આંગણે બાંધેલા બકરા ચોરી ગયા

ઘાતકી હથિયારો સાથે ભરૂચના મોના પાર્કમાં તસ્કર ગેંગ ત્રાટકતા લોકોમાં દહેશતનો માહોલ

શ્રદ્ધાનું મર્ડર કરનાર આફતાબે જજની સામે કહ્યું- ‘જે પણ થયું તે હિટ ઓફ ધ મોમેન્ટ હતું’

અમેરિકાના વોલમાર્ટમાં અંધાધૂંધ ગોળીબાર, 10ના મોત, હુમલાખોર પણ માર્યો ગયો

ફિફા વર્લ્ડ કપમાં ઈરાની ખેલાડીઓએ રાષ્ટ્રગીત કેમ ન ગાયું? જાણો સરકાર કઈ મોટી સજા આપી શકે

અંતિમ T-20, ઉમરાન મલિક અને સંજુ સેમસનને તક મળશે?

પોતે કપાયા નહીં અને, ભાજપે તેમને ટિકિટ કેમ આપવી જ પડી તેનું રહસ્ય સમજાવે છે પબુભા માણેક

કોંગ્રેસ આદિવાસીઓને ગેરમાર્ગે દોરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છેઃ સંબિત પાત્રા

કાશ્મિરમાં 370 લગાવી કોંગ્રેસે આતંકવાદ આપ્યો : યોગી આદિત્યનાથ

વર્ષ 2030 સુધીમાં માણસો ચંદ્ર પર રહેવાનું અને કામ કરવાનું શરૂ કરશે! નાસાએ કર્યો મોટો દાવો

સાપુતારા: આચાર્યનાં તોછડા વર્તનથી કંટાળીને 15 વિદ્યાર્થીઓએ હોસ્ટેલ છોડી

25 વર્ષના ફેમસ સોશિયલ મીડિયા ઈન્ફ્લુએન્સરનું કાર અકસ્માતમાં મોત

સામે આવ્યું કારણ, શા માટે પિતાએ આયુષીનો જીવ લીધો, માતા-પિતા બંનેની ધરપકડ

સુરતમાં લોકો દારૂ ખરીદીને ગુગલ પે મારફતે રૂપિયા ચૂકવે છે

પિથોરાગઢમાં મામાએ 2 વર્ષના માસૂમ ભત્રીજાનું ગળું કાપ્યું, માતાએ રૂમમાં છૂપાઈને જીવ બચાવ્યો

દારૂના નશામાં પોલીસ બનનારો સુરત ફોરેસ્ટનો બીટગાર્ડ મિત્રો સાથે પકડાયો

‘અવતાર 2’નું એડવાન્સ બુકિંગ શરૂ, થિયેટરોમાં ફિલ્મ 24 કલાક ચાલશે

ઈસુની બીજી સદીમાં લાટ પ્રદેશ તરીકે ઓળખાતું આજનું અમલસાડ આટલું બદલાઈ ગયું છે

બારડોલીમાં ચૂંટણી જીતવા ભાજપ પલસોદના બુટલેગરના સહારે!

મારી લોકપ્રિયતા જોઈ નજર ન લાગે તે માટે ભાજપએ મને કાળું ટપકું કર્યું

સુરતમાં કોલેજના સ્ટુડન્ટ મસાજ પાર્લરમાં મજા કરવા ગયા અને પછી ત્યાં જે થયું…

વિજય હજારે ટ્રોફીમાં નવો કીર્તિમાન : તમિલનાડુની ટીમે લિસ્ટ A ક્રિકેટ મેચમાં 500 પ્લસ રન કર્યા

તેલંગણાઃ મંત્રીના PAના પુત્રએ કરી આત્મહત્યા, સરકારી યોજનાના નામે વસૂલીનો આરોપ

ગધેડાને પીઠ પર લાદીને વ્યક્તિ બસમાં ચઢ્યો, લોકોએ કહ્યું- ઐતિહાસિક ક્ષણ છે.. જુઓ વીડિયો

CSEETએ ટેસ્ટ લીધાના એક જ અઠવાડિયામાં રિઝલ્ટ આપ્યું, સુરતનો માનસ શાહ 200માંથી 156 માર્ક્સ લાવ્યો

રસના બ્રાન્ડના સ્થાપક આરિઝ પીરોજશા ખંભાતાનું નિધન

સુરત પૂર્વ: મુસ્લિમોના વર્ચસ્વ વચ્ચે આપ હિટ વિકેટ, હવે ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે સીધો જંગ

કાળજુ કંપાવે તેવી ઘટના: દિલ્હીના પાલમમાં યુવકે સમગ્ર પરિવારને મોતને ઘાટ ઉતારી દીધો

પીએમ મોદી દાહોદ પહોંચ્યા, કહ્યું હું આદિવાસી બહેનોના રોટલા ખાઇને મોટો થયો છું એટલે આજે…

હિન્દુ યુવતીને ફસાવનાર બે વિધર્મી યુવકને સુરતની કોલેજમાં માર પડ્યો, વીડિયો વાયરલ

10 હજાર કર્મચારીઓની છટણીનું પ્લાનિંગ કરતી એમેઝોન કંપનીને લેબર મિનીસ્ટ્રીએ ફટકારી નોટીસ

કરોડોની પ્રોપર્ટી હોવા છતાં વિરાટ-અનુષ્કા મુંબઈના આ ફ્લેટમાં ભાડે રહેવા જશે, જાણો કારણ…