ભારતની (India) ગણતરી હવે વિશ્વના એવા દેશોમાં થાય છે, જ્યાં લોકો મહત્તમ ડિજિટલ પેમેન્ટનો (Digital Payment) ઉપયોગ કરે છે. કેન્દ્ર સરકાર ઓનલાઈન પેમેન્ટને (Online Payment) પ્રોત્સાહન આપવા માટે સતત પ્રયાસ કરી રહી છે. ત્યારે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે સોમવારે જણાવ્યું હતું કે એક વર્ષમાં UPI (યુનિફાઈડ પેમેન્ટ્સ ઈન્ટરફેસ) દ્વારા ચૂકવણીના દૈનિક વ્યવહારોમાં 50 ટકાનો ઉછાળો આવ્યો છે અને તે 36 કરોડના આંકડાને પાર કરી ગયો છે. ફેબ્રુઆરી 2022માં આ આંકડો લગભગ 24 કરોડ જેટલો હતો. RBI હેડક્વાર્ટર ખાતે ડિજિટલ પેમેન્ટ્સ અવેરનેસ વીકનું ઉદ્ઘાટન કરતાં ગવર્નરે જણાવ્યું હતું કે મૂલ્યની દૃષ્ટિએ આ વ્યવહારોની રકમ 6.27 લાખ કરોડ રૂપિયા છે. આ આંકડો ફેબ્રુઆરી 2022માં નોંધાયેલા રૂ. 5.36 લાખ કરોડ કરતાં 17 ટકા વધારે છે. તેમણે કહ્યું કે છેલ્લા ત્રણ મહિનામાં કુલ માસિક ડિજિટલ પેમેન્ટ ટ્રાન્ઝેક્શન દર વખતે રૂ. 1,000 કરોડને પાર કરી રહ્યા છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જણાવ્યું હતું કે UPI અને સિંગાપોરના પેનાઉ વચ્ચેના જોડાણથી, અન્ય ઘણા દેશોએ પણ ચુકવણી માટે આવા જોડાણમાં પ્રવેશવા માટે રસ દર્શાવ્યો છે. રાજ્યપાલે કહ્યું કે ઓછામાં ઓછા અડધો ડઝન દેશો આ કરાર કરશે. આરબીઆઈના ડિજિટલ પેમેન્ટ્સ અવેરનેસ વીકની અહીં જાહેરાત કરતાં દાસે કહ્યું કે યુપીઆઈ-પેનાઉ જોડાણને 10 દિવસ થઈ ગયા છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, સિંગાપોરથી પૈસા મોકલવા માટે 120 અને સિંગાપોર પૈસા મોકલવા માટે 22 વ્યવહારો થયા હતા. દાસે કહ્યું, “અમે અમારી પેમેન્ટ સિસ્ટમનું આંતરરાષ્ટ્રીયકરણ કરવા અને ભારત-સિંગાપોર ઇન્સ્ટન્ટ પેમેન્ટ સિસ્ટમના ક્રોસ બોર્ડર લિન્કેજ માટે ઘણા પગલાં લીધા છે.
યુપીઆઈ અથવા યુનિફાઈડ પેમેન્ટ્સ ઈન્ટરફેસ એ ઈન્સ્ટન્ટ પેમેન્ટ સર્વિસ છે, જે મોબાઈલ નંબર દ્વારા સેકન્ડમાં એક એકાઉન્ટમાંથી બીજા એકાઉન્ટમાં પેમેન્ટ ટ્રાન્સફર કરે છે. તે નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) દ્વારા વિકસાવવામાં આવ્યું હતું, જે વર્ચ્યુઅલ પેમેન્ટ એડ્રેસ (VPA) ની રચના દ્વારા બેંક ખાતાની વિગતો શેર કરવાના જોખમને દૂર કરે છે. તે વ્યક્તિ-થી-વ્યક્તિ (P2P) અને વ્યક્તિ-થી-વ્યાપારી (P2M) ચુકવણી બંનેને સપોર્ટ કરે છે. UPI ની જેમ, PayNow ની સેવા સિંગાપોરમાં છે. વપરાશકર્તાઓ મોબાઇલ નંબર વડે એક બેંક અથવા ઇ-વોલેટ એકાઉન્ટમાંથી બીજી બેંકમાં પૈસા મોકલે છે અને મેળવે છે. આ પીઅર-ટુ-પીઅર પેમેન્ટ લિંકેજ દેશમાં સહભાગી બેંકો અને નોન-બેંક નાણાકીય સંસ્થાઓ (NFIs) દ્વારા કાર્ય કરે છે.
