માતૃત્વ એક એવો એહસાસ છે કે જેમાં માતા પોતાના બાળક સિવાય બીજી કોઈ પણ વાત વિષે વિચારે છે, આ અવસ્થામાં એક માતાએ સાઉથ વધારે હાયન રખવાનું હોય છે તેના ભોજનનું, ત્યારે દરેક માતાએ શું જમવું અને શું ના જમવું તે વિષેની ચિંતા થાય છે, ગર્ભાવ્સ્થા દરમિયાન બાળક અને માતા બંનેના સ્વાસ્થ્યને ધ્યાન આપવાની જરૂર હોય છે. સગર્ભા સ્ત્રીને નિયમિતપણે પૌષ્ટિક વસ્તુઓ ખાવી જોઈએ. જેના કારણે બાળક અને માતાને જરૂરી તત્વો મળતા રહે છે હવે, સવાલ એ ઉભો થાય છે કે ગર્ભાવસ્થા ( Pregnancy ) દરમિયાન આહારમાં કઈ વસ્તુઓને લઈ શકાય છે? જો તમારા મગજમાં પણ આ સવાલ ઉભો થાય છે, ત્યારે જરૂર વાંચો
ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન શું ખાવું?
1- બ્રોકલીનું ( Broccoli ) સેવન કરો
દેશના પ્રખ્યાત આયુર્વેદિક નિષ્ણાત અને ઘણા પુસ્તકોના લેખક ડો. અબરાર મુલ્તાનીના મતે, બ્રોકોલી એવી શાકભાજી છે જેમાં ફાઇબરની માત્રા વધારે હોય છે. ફાઇબરથી સમૃદ્ધ ખોરાક પાચક તંત્રને સુધારવામાં મદદ કરે છે, જે કબજિયાત, પેટનું ફૂલવું અથવા ગેસ જેવી સમસ્યાઓથી બચાવે છે. તમે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન લીલી શાકભાજી જેવા બ્રોકોલી, પાલક અને કેળાના ગ્રીન્સનો વપરાશ કરી શકો છો.
2- સેલ્મન માછલી ( Salmon fish)
આયુર્વેદિક નિષ્ણાતો ડો. અબરાર મુલ્તાનીના જણાવ્યા અનુસાર સેલ્મન માછલી સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ખાઈ શકાય છે. તેમાં ઓમેગા -3 ફેટી એસિડ્સ ભરપૂર છે. તેઓ બાળકને મગજના વિકાસમાં મદદ કરે છે. સેલ્મન સિવાય, અન્ય પ્રકારનાં સીફૂડ જેમ કે મેકરેલ અને હેરિંગ એ ઓમેગા 3 ફેટી એસિડ્સના સારા સ્રોત છે.
3- જાંબુનું સેવન કરો ( jamun)
જાંબુમાં એન્ટીઓકિસડન્ટ ગુણ હોય છે. તેમાં વિટામિન સીની માત્રા વધુ હોય છે. તે તમારા આહારને સ્વસ્થ અને પૌષ્ટિક બનાવે છે. જાંબુનો રસ પણ સ્વાસ્થય માટે ફાયદારૂપ મનાય છે.
આ ઉપરાંત મહિલાઓના શરીરમાં કેલ્શિયમ અને પ્રોટીનની કમી ન હોવી જોઈએ. આથી ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન મહિલાઓએ દૂધ, દહી, પનીર અને છાશનું સેવન કરવું જોઈએ. જેનાથી ગર્ભનું બાળક અને માતા બંને સ્વસ્થ રહે છે. આ ઉપરાંત પાલકનું સેવન કરવું જોઈએ. જેનાથી વિટામિન્સ, મિનરલ્સ અને કેલ્શિયમ મળે છે. શરીર સ્વસ્થ રહે છે. ફળો અને દાળનું પણ સેવન કરવું જોઈએ. જો કે કેટલાક ફળો પણ એવા છે જે ગર્ભાવસ્થામાં ન ખાવા જોઈએ.
ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન શું ન ખાવું?
1- કેફીનનું સેવન ટાળો ( Caffeine)
આયુર્વેદિક નિષ્ણાતો ડો. અબરાર મુલ્તાની સમજાવે છે કે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન વધુ પડતા કેફીનનું સેવન બાળકના વિકાસને અટકાવી શકે છે. તેથી, સગર્ભા સ્ત્રીઓએ દરરોજ 200 મિલિગ્રામથી વધુ કેફીન ટાળવું જોઈએ.
2- કાચા ઈંડાનું સેવન ન કરો ( Raw eggs )
કાચા ઈંડાનું સેવન સર્ગભા મહિલા માટે ખતરારૂપ છે.કારણ કે તેનાથી ઉબકા, પેટમાં ખેંચાણ, ઝાડા અને ઉલટી થઈ શકે છે. તેથી, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન આવા ખોરાક ખાવાનું ટાળો…
3- પ્રોસેસ્ડ માંસનું સેવન ન કરો ( Processed meat )
પ્રોસેસ્ડ માંસમાં લાંબા સમયથી સંગ્રહિત બેક્ટેરિયાની સંભાવના વધારે છે. કાચા, પ્રોસેસ્ડ અથવા અંડરકકડ માંસના સેવનથી પરોપજીવીઓ અને બેક્ટેરિયા જેવા કે.કોલી અને લિસ્ટરિયાથી ચેપ થવાનું જોખમ વધી શકે છે. આ જ કારણ છે કે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પ્રોસેસ્ડ માંસનું સેવન કરવાનું ટાળો.
ગર્ભાવસ્થામાં આમ તો ફળો ખાવા જોઈએ પરંતુ પપૈયા, અનાનસ અને દ્રાક્ષ જેવા ફળથી દૂર રહેવું જોઈએ. ગર્ભાવસ્થામાં કાચુ પપૈયું ખાવાની ના પાડે છે કારણ કે પપૈયામાં લેટેક્સ હોય છે જે ગર્ભાશયમાં સંકોચનને વધારે છે અને આ સંકોચન ગર્ભમાં ઉછરી રહેલા બાળકો માટે જોખમી સાબિત થઈ શકે છે. જો કે પપૈયુ એકદમ પાકી ગયું હોય તો વાંધો આવતો નથી પરંતુ તેને કેવી રીતે પકવવામાં આવ્યું છે તેની જાણકારી જો ન હોય તો સારું એ જ રહેશે કે પપૈયા ન ખાઓ.
અનાનસમાં કેટલાક એન્ઝાઈમ્સ હોય છે જે સર્વિક્સના ટેક્સચરમાં ફેરફાર કરી નાખે છે. જેનાથી સમય પહેલા સંકોચન ચાલુ થઈ જાય છે. આ કારણે મિસકેરેજનું જોખમ રહે છે. આ ઉપરાંત ડાયેરિયા પણ થઈ શકે છે. જ્યારે દ્રાક્ષમાં એવું કોઈ કમ્પાઉન્ડ નથી હોતું જે માતા અને બાળકને નુકસાન પહોંચાડે પરંતુ ગર્ભાવસ્થાના ત્રીજા ત્રિમાસિક (Third Trimester) એટલે કે 6થી 9 મહિના દરમિયાન દ્રાક્ષનું સેવન ન કરવું જોઈએ. કારણ કે દ્રાક્ષ શરીરમાં ગરમી પેદા કરે છે જે ગર્ભવતી મહિલા અને તેના બાળકો માટે ઠીક નથી. આથી કોઈ પણ સમસ્યાથી બચવા માટે દ્રાક્ષનું સેવન ન કરવું જોઈએ.
