ઉત્તરાખંડના (UTTRAKHAND) ચમોલીની ( CHAMOLI) નીતિ ખીણમાં વિનાશક કુદરતી આપત્તિ ભૂસ્ખલન તેમજ લાખો ટન બરફની નીચે લપસી પડવાનું પરિણામ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે અમેરિકન જિયોફિઝિકલ યુનિયન, વૈજ્ઞાનિકોની પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થાના અહેવાલ મુજબ જ્યાં કુદરતી આફતો આવી છે, ત્યાં હજારો ટન પર્વત અને લાખો ટન બરફના વજનવાળા વિશાળ ખડકો 5600 મીટરની ઊચાઇથી સીધા નીચે 3800 મીટર નીચે પડી ગયા હતા.
ઘણાં હજાર ટન વજનવાળા ભારે ખડકો અને લાખો ટન બરફની નીચે ઝડપથી આવવાને કારણે, એક વિનાશક આપત્તિ સર્જાઇ હતી અને કરોડોના નુકસાન સાથે ઘણી જાનહાની થઈ હતી. યુરોપ, અમેરિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા અને જાપાન સહિત વિવિધ દેશોની વૈજ્ઞાનિકોની ટીમો ચમોલીની નીતી ખીણમાં વિનાશક આપત્તિ અંગે વાડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ હિમાલયન જિઓલોજી, ઇસરો, ડીઆરડીઓ સહિત દેશના વિવિધ પાસાઓનો અભ્યાસ કરી રહી છે.
અમેરિકન જિયોફિઝિકલ યુનિયનના વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે હજારો ટન ખડકો અને લાખો ટન બરફ સીધા બે કિલોમીટર સુધી સતત પડવાના કારણે, આ વિસ્તારમાં તાપમાન ઝડપથી વધી ગયું હતું અને આ તાપમાનને કારણે બરફ ઝડપથી ઓગળી ગયો હતો. પરિણામે નદીમાં અચાનક પૂર આવવાને કારણે ભારે વિનાશ થયો હતો.
ચમોલી દુર્ઘટના પર સંશોધન કરી રહેલા અમેરિકન જિયોફિઝિકલ યુનિયનના ઘણા વૈજ્ઞાનિકો પણ માને છે કે જે રીતે સમગ્ર વિશ્વમાં પર્યાવરણ બદલાઈ રહ્યું છે અને હવામાન પરિવર્તનની તમામ આડઅસર જોવા મળી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં ચમોલી જેવી કુદરતી આપત્તિઓ ભવિષ્યમાં વધશે, જેના માટે વિશ્વના તમામ દેશોએ માત્ર જાગ્રત રહેવું પડશે અને આવી દુર્ઘટનાઓને રોકવા માટે વધુને વધુ ચોકસાઇ રાખવી પડશે.
અમેરિકન જિયોફિઝિકલ યુનિયનના વૈજ્ઞાનિકોએ પણ આ દુર્ઘટના બાદ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર દ્વારા શરૂ કરાયેલા અભિયાનની પ્રશંસા કરી છે.વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું છે કે આ દુર્ઘટના પછી તરત જ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારના વૈજ્ઞાનિકો તેમજ તમામ વૈજ્ઞાનિક સંસ્થાઓના વૈજ્ઞાનિકો દ્વારા બચાવ કામગીરી જે ગતિથી કરવામાં આવી હતી તે પ્રશંસનીય છે. વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે 2012 માં નેપાળમાં ( NEPAL) આવેલી આપત્તિ પછી સરકારને કામગીરી શરૂ કરવામાં ઘણા દિવસો થયા હતા. એટલું જ નહીં,વૈજ્ઞાનીઓએ પણ દુર્ઘટના બાદ ગુમ થયેલા લોકોના સલામત બચી જવા માટે ઈચ્છા રાખી છે.
