ષાઢ શુક્લ દેવશયની એકાદશી અને ચાતુર્માસ્યનું મહત્ત્વ વિશે આગળ આપણે વાત કરી ગયા. હવે કામિકા એકાદશીનું શું મહત્ત્વ છે તે આપણે જાણીએ ? આ એકાદશીની કથા એક વખત સ્વયં ભગવાન બ્રહ્માએ ભગવાન નારદને કહી હતી, નારદજીએ બ્રહ્માજીને પૂછ્યું હતું કે મારે શ્રાવણ માસના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશીની કથા સાંભળવી છે, તેનું નામ શું છે? પદ્ધતિ શું છે અને તેનું મહત્વ શું છે, તો કૃપા કરીને મને જણાવો. નારદજીના આ શબ્દો સાંભળીને બ્રહ્માએ કહ્યું- હે નારદ! તમે વિશ્વના ભલા માટે ખૂબ જ સુંદર પ્રશ્ન પૂછ્યો છે. શ્રાવણ માસની કૃષ્ણ એકાદશીનું નામ કામિકા છે. તેનું શ્રવણ કરવાથી અજેય યજ્ઞનું ફળ મળે છે. આ દિવસે શંખ, ચક્ર, ગદા ધારક વિષ્ણુ ભગવાનની પૂજા કરવામાં આવે છે, જેમના નામ શ્રીધર, હરિ, વિષ્ણુ, માધવ, મધુસૂદન છે. તેની પૂજા કરવાથી જે ફળ મળે છે.
કામિકા એકાદશનીનો મહિમા શું છે.
ગંગા, કાશી, નૈમિષારણ્ય અને પુષ્કરમાં સ્નાન કરવાથી જે ફળ મળે છે તે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી મળે છે. સૂર્ય અને ચંદ્રગ્રહણ વખતે કુરુક્ષેત્ર અને કાશીમાં સ્નાન કરવાથી, સમુદ્ર, વન સહિત પૃથ્વીનું દાન કરવાથી, સિંહ રાશિમાં ગુરુમાં ગોદાવરી અને ગંડકી નદીમાં સ્નાન કરવાથી જે ફળ પ્રાપ્ત થતું નથી, તે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી પ્રાપ્ત થાય છે. જેઓ શ્રાવણમાં ભગવાનની પૂજા કરે છે, બધા દેવતાઓ, ગંધર્વો અને સૂર્ય વગેરે તેમની પૂજા કરે છે. તેથી જે લોકો પાપોથી ડરતા હોય તેમણે કામિકા એકાદશીનું વ્રત રાખવું જોઈએ અને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવી જોઈએ. પાપના કાદવમાં ફસાયેલા અને સંસાર સાગરમાં ડૂબેલા મનુષ્ય માટે આ એકાદશીનું વ્રત અને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા અત્યંત જરૂરી છે.
પાપોના નાશ માટે આ સિવાય બીજો કોઈ ઉપાય નથી. ભગવાને પોતે કહ્યું છે કે કામિકા ઉપવાસ કરવાથી આત્મા કુયોનિને પામતો નથી. જે લોકો આ એકાદશી પર ભગવાન વિષ્ણુને ભક્તિભાવથી તુલસી દળ અર્પણ કરે છે, તેઓ આ સંસારના તમામ પાપોથી દૂર રહે છે. ભગવાન વિષ્ણુ રત્નો, મોતી, રત્ન અને આભૂષણો વગેરેથી એટલા પ્રસન્ન નથી થતા જેટલા તુલસી પાનથી થાય છે. તુલસીપાનની પૂજાનું ફળ ચાર તોલા ચાંદી અને એક તોલા સોનું દાન સમાન છે. તુલસીના છોડનું સિંચન કરવાથી મનુષ્યના તમામ કષ્ટોનો નાશ થાય છે. માત્ર દર્શનથી જ બધાં પાપો નાશ પામે છે અને વ્યક્તિ સ્પર્શથી પવિત્ર બને છે.
જેઓ શ્રાવણમાં ભગવાનની પૂજા કરે છે, બધા દેવતાઓ, ગંધર્વો અને સૂર્ય વગેરે તેમની પૂજા કરે છે. તેથી જે લોકો પાપોથી ડરતા હોય તેમણે કામિકા એકાદશીનું વ્રત રાખવું જોઈએ અને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવી જોઈએ. પાપના કાદવમાં ફસાયેલા અને સંસાર સાગરમાં ડૂબેલા મનુષ્યો માટે આ એકાદશીનું વ્રત અને ભગવાન વિષ્ણુની ઉપાસના અત્યંત જરૂરી છે. પાપોમાંથી મુક્તિ મેળવવાનો આનાથી સારો કોઈ ઉપાય નથી.આ એકાદશી બધા પાતકોનું હરણ કરનારી છે. આથી મનુષ્યોએ આનું વ્રત અવશય કરવું જોઇએ. આ સ્વર્ગલોક અને મહા પૂણ્ય ફલ પ્રદાન કરનારી છે.ભગવાને પોતે કહ્યું છે કે કામિકા ઉપવાસ કરવાથી આત્મા કુયોનિને પામતો નથી. જે લોકો આ એકાદશી પર ભગવાન વિષ્ણુને ભક્તિભાવથી તુલસી પર્ણ અર્પણ કરે છે, તેઓ આ સંસારના તમામ પાપોથી દૂર રહે છે. ભગવાન વિષ્ણુ રત્નો, મોતી, રત્ન અને આભૂષણો વગેરેથી એટલા પ્રસન્ન નથી થતા જેટલા તુલસી પર્ણ થી થાય છે.
કામિકા એકાદશીમાં સ્વચ્છતાનું વિશેષ મહત્વ છે. વ્રત કરનારે સવારે સ્નાન કરીને ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિને પંચામૃતથી સ્નાન કરાવવું જોઈએ. પંચામૃતથી સ્નાન કરતા પહેલા મૂર્તિને શુદ્ધ ગંગાજળથી સ્નાન કરાવવું જોઈએ. પંચામૃતમાં દૂધ, દહીં, ઘી, મધ અને ખાંડ હોય છે. સ્નાન કર્યા પછી, સુગંધ, સારા ઇન્દ્ર જવનો ઉપયોગ કરો અને ભગવાનને ફૂલ ચઢાવો.કામિકા એકાદશીમાં સ્વચ્છતાનું વિશેષ મહત્વ છે. વ્રત કરનારે સવારે સ્નાન કરીને ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિને પંચામૃતથી સ્નાન કરાવવું જોઈએ. પંચામૃતથી સ્નાન કરતા પહેલા મૂર્તિને શુદ્ધ ગંગાજળથી સ્નાન કરાવવું જોઈએ. પંચામૃતમાં દૂધ, દહીં, ઘી, મધ અને ખાંડ હોય છે. સ્નાન કર્યા પછી, સુગંધ, સારા ઇન્દ્ર જવનો ઉપયોગ કરો અને ભગવાનને ફૂલ ચઢાવો.
ઉપવાસ દરમિયાન શું ન ખાવું
અનાજથી બનેલી કોઈપણ વસ્તુ ખાવા પર સખત પ્રતિબંધ છે. ફળોના આહારમાં તુલસીનાં પાંનનો ઉપયોગ અવશ્ય કરવો. વ્રત દરમિયાન પીવામાં આવતા પાણીમાં તુલસીનું પાનનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ.
