નવી દિલ્હી: યુએસની સ્પેસ એજન્સી નાસાના સ્પેસ ક્રાફ્ટ TESS (Tess Spacecraft) એ વધુ બે ગ્રહ શોધી કાઢ્યા છે. આ ગ્રહો પર જીવનની સંભાવના છે. પૃથ્વી પર વસવાટ કરતા મનુષ્યો ભવિષ્યમાં આ બે ગ્રહો પર રહી શકે તેવી સંભાવનાઓ જોવામાં આવી રહી છે. આ બંને ગ્રહો તેમના મુખ્ય તારાથી ઘણા દૂર છે. તેથી તેની પર જીવન શક્ય હોવાનું માનવામાં આવી રહ્યું છે.
આ બંને ગ્રહો સુપર અર્થ (Super Earth) જેવા છે. મતલબ કે આ બંને ગ્રહો કદમાં પૃથ્વીની સરખામણીએ ઘણા મોટા છે. ટેસ સ્પેસક્રાફ્ટ એટલે કે ટ્રાંજિટિંગ એક્સોપ્લૈનેટ સર્વે સેટેલાઈટે જ્યારે TOI-2095 પર નજર ફેંકી ત્યારે તે આપણા સૌરમંડળથી 137 પ્રકાશ વર્ષ દૂર લાલ વામન તારો એટલે કે સૂર્ય જેવા તારો દેખાયો. અદ્દભૂત અને આશ્ચર્યજનક ચિત્રો જોવા મળ્યા.
આ અવકાશયાન વધુ કે ઓછા પ્રકારના આધારે ગ્રહો અને તારાઓ શોધે છે. કારણ કે દરેક ગ્રહ અને તારા ક્યાં તો પ્રકાશ ફેંકે છે અથવા પ્રકાશ ગ્રહણ કરે છે. TOI-2095 બ્રહ્માંડના સૌથી મોટા તારાઓના સમુહમાંથી આવે છે. તે આપણા સૂર્ય કરતા ઠંડો છે. પરંતુ તે ઘણા બધા કિરણોત્સર્ગ, અલ્ટ્રાવાયોલેટ અને એક્સ રે તરંગોનું ઉત્સર્જન કરે છે.
TOI-2095માંથી નીકળતું રેડિયેશન નજીકના ગ્રહોના વાતાવરણને નષ્ટ કરી શકે છે. પરંતુ અમે જે બે ગ્રહો વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ તે એટલા સારા અંતર પર છે કે તેમનું વાતાવરણ બનેલું છે. એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે ત્યાં પણ પાણી છે, જેમ તે પૃથ્વી પર છે. એટલે કે ભવિષ્યમાં આ બંને ગ્રહો પર માનવ વસાહત થઈ શકે છે.
આ બે ગ્રહોના નામ TOI-2095b અને TOI-2095c છે. હાલમાં તેમનો વધુ અભ્યાસ ચાલી રહ્યો છે. TOI-2095b નું તેના તારાથી અંતર પૃથ્વીથી સૂર્યના અંતરના દસમા ભાગનું છે. પરંતુ તારો સૂર્ય કરતાં ઠંડો છે, તેથી નજીકના ગ્રહ પર જીવન ખીલી શકે છે. આ ગ્રહ આપણી પૃથ્વી કરતા 1.39 ગણો પહોળો છે. પરંતુ તેનું વજન પૃથ્વી કરતાં 4.1 ગણું વધારે છે. આ ગ્રહ તેના તારાનો એક પરિક્રમા 17.7 પૃથ્વી દિવસોમાં પૂર્ણ કરે છે.
બીજો ગ્રહ TOI-2095c તેના સૂર્યથી થોડો દૂર છે. તેનો એક દિવસ આપણા 28.2 દિવસ બરાબર છે. એટલે કે તે ગ્રહના 24 કલાક આપણી પૃથ્વીના 28.2 દિવસો બરાબર છે. તે આપણી પૃથ્વી કરતાં 1.33 ગણું મોટું છે. વજન 7.5 ગણું વધુ છે. બંને ગ્રહોની સપાટીનું તાપમાન 24 થી 74 ડિગ્રી સેલ્સિયસની વચ્ચે છે.
સ્પેનની યુનિવર્સિટી ઓફ લા લગુનાના ખગોળશાસ્ત્રી ફેલિપ મુર્ગાસ કહે છે કે અમે આ બે ગ્રહોનો વધુ અભ્યાસ કરી રહ્યા છીએ. તેમના વિશે પ્રારંભિક તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે અહીં જીવન શક્ય છે. એટલા માટે અમે વધુ સંશોધન કરી રહ્યા છીએ જેથી અમને વધુને વધુ માહિતી મળી શકે. કારણ કે આપણું ટેસ અવકાશયાન ખૂબ શક્તિશાળી છે. તે અમને કેટલાક મહાન ડેટા મોકલી રહ્યો છે.
ટેસ એપ્રિલ 2018માં લોન્ચ કરવામાં આવી હતી. અત્યાર સુધીમાં 330 એલિયન વર્લ્ડની પુષ્ટિ કરવામાં આવી છે. જ્યારે 6400 બાહ્ય ગ્રહો હજુ પણ આ યાદીમાં સામેલ થવાની રાહ જોઈ રહ્યા છે. હવે વૈજ્ઞાનિકો આ ગ્રહોના પરિભ્રમણની ગતિ શોધી રહ્યા છે. ત્યાં કયા વાયુઓ હાજર છે તે જોવા માટે તેનું વાતાવરણ પણ તપાસી રહ્યું છે.
પરિભ્રમણની ગતિ દર્શાવે છે કે આ ગ્રહો તેમના સૌરમંડળમાં રહેશે કે નહીં. શું તે તેના તારાની આસપાસ વળગી રહેશે કે નહીં? તે જાણીતું છે કે જો તમે તમારા સૂર્યમંડળ અથવા તારાની બહાર જાઓ છો, તો ત્યાં જીવનની સંભાવના ઓછી થઈ જાય છે. એટલા માટે તેમના પર નજર રાખવી જરૂરી છે.
