રાજસ્થાન સહિત પશ્ચિમી રાજ્યોમાંથી આવતા ગરમ પવનોને કારણે મધ્યપ્રદેશમાં ગરમીનો પારો વધી ગયો છે. બુધવારે રાજ્યના ઘણા ભાગોમાં ગરમીની અસર જોવા મળી હતી. 6 જિલ્લામાં પારો 40 ડિગ્રીને પાર કરી ગયો. આ સિઝનમાં પહેલીવાર રાજધાની ભોપાલમાં તાપમાન 38.8 ડિગ્રીએ પહોંચ્યું જે સામાન્ય કરતા 3.3 ડિગ્રી વધુ છે.
રાજસ્થાનમાં પણ બુધવારે મહત્તમ તાપમાન 41 ડિગ્રી સેલ્સિયસને પાર કરી ગયું હતું. જોકે સક્રિય પશ્ચિમી વિક્ષોભને કારણે સરહદી જિલ્લાઓમાં ભારે વાવાઝોડા સાથે હળવો વરસાદ થવાની સંભાવના છે. જેના કારણે તાપમાનમાં 2 થી 4 ડિગ્રી સેલ્સિયસનો ઘટાડો જોવા મળી શકે છે.
હવામાન વિભાગે આજે ગુરુવારે જમ્મુ-કાશ્મીર અને હિમાચલ પ્રદેશના કેટલાક વિસ્તારોમાં હળવા વરસાદ અને હિમવર્ષાની ચેતવણી જારી કરી છે. જ્યારે દિલ્હી અને હરિયાણા સહિત 10 રાજ્યોમાં તોફાનની સંભાવના છે. આ રાજ્યોમાં પવનની ગતિ 30-40 કિમી સુધી પહોંચી શકે છે. હળવો વરસાદ પણ પડી શકે છે. ઉત્તર પ્રદેશ અને રાજસ્થાનમાં ગરમી પડશે.
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર આ વર્ષે ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતના રાજ્યોમાં ગરમીના દિવસોની સંખ્યા લગભગ બમણી થઈ જશે. આ રાજ્યોમાં પંજાબ, હરિયાણા, દિલ્હી, રાજસ્થાન, ઉત્તર પ્રદેશ શામેલ છે. સામાન્ય રીતે અહીં ગરમીનો પ્રકોપ 5-6 દિવસ સુધી રહે છે, આ વખતે તે 10-12 દિવસ સુધી રહી શકે છે.
હવામાન વિભાગે જણાવ્યું હતું કે પશ્ચિમ ભારત અને મધ્ય ભારતમાં સામાન્ય કરતાં થોડી વધુ ગરમીની સ્થિતિની શક્યતા છે. 2024નું વર્ષ દેશમાં સૌથી ગરમ વર્ષ તરીકે નોંધાયું હતું. 28 ફેબ્રુઆરીના રોજ હવામાન વિભાગે માર્ચથી મે 2025 માટે ગરમીનો અંદાજ જારી કર્યો હતો. તેણે ચેતવણી આપી હતી કે દેશના મોટાભાગના ભાગોમાં મહત્તમ અને લઘુત્તમ તાપમાન સામાન્યથી ઉપર રહેશે.
સામાન્ય રીતે દેશના 13 રાજ્યોને હીટવેવ પ્રોન રાજ્યો ગણવામાં આવે છે. આ યાદીમાં રાજસ્થાન, પંજાબ, હરિયાણા, ચંદીગઢ, દિલ્હી, પશ્ચિમ મધ્ય પ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ, છત્તીસગઢ, ઓડિશા, મહારાષ્ટ્રમાં વિદર્ભ, ગંગા પશ્ચિમ બંગાળના ભાગો, દરિયાકાંઠાના આંધ્ર પ્રદેશ અને તેલંગાણાનો સમાવેશ થાય છે.
સામાન્ય રીતે કોર હીટવેવ ઝોન (CHZ) માર્ચથી જૂન દરમિયાન તીવ્ર ગરમીનો અનુભવ કરાવે છે. ક્યારેક જુલાઈ મહિનામાં પણ ગરમીના મોજા અને ગરમ પવન ફૂંકાય તેવી શક્યતા રહે છે. એપ્રિલ 2024 માં પશ્ચિમ બંગાળમાં છેલ્લા 15 વર્ષમાં સૌથી વધુ ગરમીના દિવસો હતા અને ઓડિશામાં છેલ્લા 9 વર્ષમાં સૌથી વધુ ગરમીના દિવસો હતા. ઓડિશામાં પણ 2016 પછી એપ્રિલ 2024માં 16 દિવસનો સૌથી લાંબો સમય ગરમીનો અનુભવ થયો હતો.
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર દેશમાં સામાન્ય રીતે ગરમીનું મોજું ત્યારે આવે છે જ્યારે મેદાની વિસ્તારોમાં તાપમાન 40 ડિગ્રી સેલ્સિયસ, દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં 37 ડિગ્રી સેલ્સિયસ અને પહાડી વિસ્તારોમાં 30 ડિગ્રી સેલ્સિયસ કે તેથી વધુ હોય છે. ગરમીનું મોજું એટલે એવા વિસ્તારમાં તાપમાન જે સામાન્ય કરતાં 4.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધારે હોય છે અને તીવ્ર ગરમીનું મોજું એટલે એવું તાપમાન જે સામાન્ય કરતાં 6.4 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વધારે હોય છે.
