પેટ્રોલ અને ડિઝલના ભાવે સામાન્ય લોકોને રાહત આપવા માટેની તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી લેવામાં આવી છે. આ માટે નાણાં મંત્રાલયે રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંતા દાસની સલાહને અનુસરવાની તૈયારી શરૂ કરી દીધી છે. રોઇટર્સના એક અહેવાલ મુજબ નાણાં મંત્રાલય પેટ્રોલ અને ડિઝલ પર એક્સાઈઝ ડ્યુટી ઘટાડવાનું વિચારી રહ્યું છે. છેલ્લા દસ મહિનામાં ક્રૂડ ઓઇલની કિંમત લગભગ બમણી થઈ ગઈ છે, જેના કારણે પેટ્રોલ અને ડિઝલની કિંમત આકાશને સ્પર્શી રહી છે. ઘણા શહેરોમાં પેટ્રોલ 100 રૂપિયા અને ડિઝલ 90 રૂપિયાથી વધુ વેચાઇ રહ્યું છે.
તાજેતરમાં જ રિઝર્વ બેંકના ગવર્નર શક્તિકાંતા દાસે કહ્યું હતું કે કેન્દ્ર અને રાજ્યને સાથે મળીને વાત કરવી જોઈએ. તેમણે ભાવ ઘટાડા પર વેરામાં ઘટાડો સૂચવ્યો હતો. પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં 60 ટકા ટેક્સ છે. કેન્દ્ર પેટ્રોલના ભાવ પર એક્સાઈઝ ડ્યૂટી વસૂલ કરે છે અને રાજ્ય સરકાર વેલ્યુ એડેડ ટેક્સ એટલે કે વેટ વસૂલ કરે છે. મોદી સરકારે છેલ્લા 12 મહિનામાં પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર બે વખત ટેક્સ વધાર્યો છે. ગયા વર્ષે માર્ચથી મે 2020 ની વચ્ચે પેટ્રોલ પર એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાં 13 રૂપિયા અને ડીઝલમાં 16 રૂપિયા લિટરનો વધારો કરાયો હતો. હાલમાં પેટ્રોલ પર કુલ રૂ .32.90 અને ડીઝલ પર 31.80 રૂપિયા પ્રતિ લિટર એક્સાઇઝ ડ્યુટી લાગુ છે.
હવે કેટલો ટેક્સ?
1 માર્ચે દિલ્હીમાં પેટ્રોલનો ભાવ પ્રતિ લિટર 91.17 રૂપિયા હતો. ટેક્સની વાત કરીએ તો બેઝ પ્રાઈસ માત્ર 33.26 રૂપિયા હતી. આના પર રૂ .32.90 અને એક્ઝાઇઝ ડ્યુટી 21.04 રૂપિયા લગાવવામાં આવી છે. આ જ રીતે ડીઝલનો ભાવ પ્રતિ લિટર 81.47 રૂપિયા હતો. આનો બેઝ પ્રાઈસ 34.97 રૂપિયા છે. એક્સાઈઝ ડ્યુટી 31.80 રૂપિયા અને વેટ 11.94 રૂપિયા છે.
સરકારની કમાણી પર કોઈ અસર નહીં થાય
એક્સાઇઝ ડ્યુટીમાં પ્રતિ લીટર રૂ. 8.50 ના ઘટાડા અંગે વિશ્લેષકો માને છે કે આની આવક પર કોઈ અસર નહીં પડે. ICICI સિક્યોરિટીઝે કહ્યું છે કે, ‘અમારું અનુમાન છે કે નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં વાહનના બળતણ પર એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાં કોઈ ઘટાડો નહીં કરવામાં આવે તો તે રૂ .3.2 લાખ કરોડના અંદાજની તુલનામાં રૂ .435 લાખ કરોડમાં પહોંચી જશે. તદનુસાર, જો એપ્રાઇઝ ડ્યુટીમાં પણ 1 લી એપ્રિલ, 2021 ના રોજ અથવા તે પહેલાં લિટર દીઠ રૂ. 8.5 ઘટાડો કરવામાં આવશે, તો પછીના નાણાકીય વર્ષ માટેનું બજેટ અંદાજ પ્રાપ્ત કરવામાં આવશે. ‘
એક્સાઇઝ ડ્યુટીમાં 15 મહિનામાં 9 ગણો વધારો કરાયો હતો
નવેમ્બર 2014 થી જાન્યુઆરી 2016 સુધી આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ક્રૂડતેલના ઘટતા ભાવોનો લાભ લઈ કેન્દ્ર સરકારે પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર નવ વખત એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાં વધારો કર્યો. કુલ મળીને, 15 મહિનામાં પેટ્રોલ પર એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાં રૂ. 11.77 અને ડીઝલ પર 13.47 રૂપિયા વધારો કરવામાં આવ્યો છે. જેના પગલે સરકારી તિજોરીમાં પણ સારો વધારો થયો. હાલમાં દિલ્હીમાં પેટ્રોલની કિંમત 91.17 રૂપિયા છે અને ડીઝલની કિંમત 81.47 રૂપિયા છે.
MCX પર ડિલિવરીના ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ
ફ્યુચર્સ માર્કેટમાં બુધવારે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ 1.81 ટકા ઘટીને 4,387 રૂપિયા પ્રતિ બેરલ રહ્યા છે. એમસીએક્સ પર માર્ચ ડિલિવરી માટેનું તેલ પ્રતિ બેરલ રૂ .4441 પર ટ્રેડ કરી રહ્યું હતું, જે સાંજે 7.30 વાગ્યે 27 રૂપિયા ઘટીને એપ્રિલ ડિલિવરી માટે તેલ રૂ. 34 ઘટીને 4450 રૂપિયા પ્રતિ બેરલ પર ટ્રેડ કરી રહ્યું છે.
