શેરબજાર નિયમનકાર સેબીએ સ્ટોક બ્રોકર પ્રભુદાસ લીલાધર પ્રાઇવેટ લિમિટેડ સામે કડક કાર્યવાહી કરી છે. સેબીમાં નોંધાયેલા સ્ટોક બ્રોકર પ્રભુદાસ લીલાધર પ્રાઇવેટ લિમિટેડને 15 ડિસેમ્બર, 2025 થી સાત દિવસ માટે નવા ક્લાયન્ટ ઉમેરવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે.
સેબી અને એક્સચેન્જ દ્વારા સંયુક્ત નિરીક્ષણ બાદ આ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે, જેમાં ક્લાયન્ટ ફંડ મેનેજમેન્ટ, સેટલમેન્ટ અને માર્જિન રિપોર્ટિંગમાં અસંખ્ય ખામીઓ બહાર આવી છે.
2 નવેમ્બરથી 8 નવેમ્બર, 2022 દરમિયાન હાથ ધરાયેલી તપાસમાં 1એપ્રિલ, 2021 થી 31 ઓક્ટોબર, 2022 સુધીના કામકાજનો ખુલાસો થયો.
તપાસ અધિકારીઓએ શોધી કાઢ્યું કે ત્રણ નમૂના તારીખો પર બ્રોકરની ગણતરીમાં નકારાત્મક નેટવર્થ દર્શાવવામાં આવી હતી, જે કુલ 2.70 કરોડની ખાધ હતી.
સેબીએ જણાવ્યું હતું કે આ ખાધ ક્લાયન્ટ ફંડનો દુરુપયોગ દર્શાવે છે. નિયમનકારે ગ્રાહકોના ખાતાઓની પતાવટ કરવામાં નિષ્ફળ રહેવા બદલ સ્ટોક બ્રોકરને પણ ઠપકો આપ્યો હતો. આદેશમાં વિગતવાર જણાવાયું હતું કે 1,200 થી વધુ ગ્રાહકોના ભંડોળ ફરજિયાત ત્રિમાસિક કે માસિક સમયમર્યાદામાં પતાવટ કરવામાં આવ્યા ન હતા.
તપાસમાં શું બહાર આવ્યું?
સેબીનો આદેશ કુલ મૂલ્યના તારણોથી આગળ વધે છે. નિયમનકારે શોધી કાઢ્યું કે ગ્રાહકોના ચાલુ ખાતાઓનું સમાધાન થયું નથી, 1,283 નોન-ટ્રેડિંગ ગ્રાહકો પાસેથી કુલ 36 લાખ (ત્રિમાસિક) ના ભંડોળનું સમયસર સમાધાન થયું નથી. 2.85 કરોડ (ત્રિમાસિક) ના 677 માસિક નોન-ટ્રેડિંગ કેસનું સમાધાન થયું નથી અને ત્રણ ટ્રેડિંગ ગ્રાહકો પાસે 39 લાખ (ત્રિમાસિક) ના ત્રિમાસિક કેસ હતા.
વધુમાં, કાર્યકારી ખામીઓમાં દિવસના અંત (EOD) અને પીક માર્જિનનું ખોટું રિપોર્ટિંગ શામેલ હતું. નિરીક્ષણમાં જાણવા મળ્યું કે બ્રોકરે એક્સચેન્જને માર્જિન રિપોર્ટ કર્યા હતા જે ખરેખર એકત્રિત કરવામાં આવ્યા ન હતા, અને એક કિસ્સામાં, પીક માર્જિન કલેક્શન ઓછું રિપોર્ટ કરવામાં આવ્યું હતું.
બ્રોકરને ક્લિયરિંગ કોર્પોરેશન દ્વારા અપફ્રન્ટ માર્જિનના ઓછા સંગ્રહ માટે લાદવામાં આવેલા દંડને તેના ગ્રાહકો પર પસાર કરવા બદલ પણ દોષી ઠેરવવામાં આવ્યો હતો. સેબીએ પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો કે સભ્યોને “કોઈપણ સંજોગોમાં” અપફ્રન્ટ માર્જિનના ઓછા સંગ્રહ માટે ક્લિયરિંગ કોર્પોરેશન દ્વારા લાદવામાં આવેલા દંડને તેમના ગ્રાહકો પર પસાર કરવાની પરવાનગી નથી.
બ્રોકર પ્લેટફોર્મે શું કહ્યું?
પ્રભુદાસ લીલાધરે દલીલ કરી હતી કે કથિત ખામીઓ સિસ્ટમની ટેક્નિકલ હતી તે ઇરાદાપૂર્વકની નહોતી. ઘણી ભૂલો મેન્યુઅલ અથવા કારકુની ભૂલોને કારણે હતી. બ્રોકરે એવી પણ દલીલ કરી હતી કે તેણે વિવિધ ન્યાયિક કાર્યવાહીમાં 1.1 મિલિયનનો દંડ ચૂકવી ચૂક્યો છે અને નવા વ્યવસાય પર પ્રતિબંધ મૂકવાથી તેની પ્રતિષ્ઠા અને કર્મચારીના મનોબળને કાયમી નુકસાન થશે.
સેબીના ચીફ જનરલ મેનેજર એન. મુરુગને જણાવ્યું હતું કે નિરીક્ષણ પછી લેવામાં આવેલા નાના પ્રમાણમાં વધારાના બ્રોકરેજ અને સુધારાત્મક પગલાં જેવા પરિબળોને ધ્યાનમાં લેવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ તેઓ બ્રોકરને જવાબદારીમાંથી મુક્ત કરતા નથી.
