નવી દિલ્હી: વારાણસી(Varanasi)માં જ્ઞાનવાપી(Gnanvapi) મસ્જિદ(mosque)ને લઈને ચાલી રહેલા વિવાદ(Controversy) વચ્ચે નવો વિવાદ ઉભો થયો છે. આ વિવાદ છે ભગવાન હનુમાન(Lord Hanuman) ના જન્મસ્થળ(Birthplace)નો. મહંત ગોવિંદ દાસે દાવો કર્યો છે કે કર્ણાટકમાં કિષ્કિંધા ભગવાન હનુમાનનું જન્મસ્થળ છે. દાસે એ દાવાને રદિયો આપ્યો છે કે ભગવાન હનુમાનનો જન્મ મહારાષ્ટ્રના અંજનેરીમાં થયો હતો. તેઓ આજે નાસિકના ત્ર્યંબકેશ્વર ખાતે આ મુદ્દે ચર્ચા અને ચર્ચા કરવા પહોંચ્યા હતા.
- મહંત ગોવિંદ દાસે દાવો કર્યો છે કે કર્ણાટકમાં કિષ્કિંધા ભગવાન હનુમાનનું જન્મસ્થળ
- દાસે આ મુદ્દે ચર્ચા કરવાનો ખુલ્લો પડકાર આપ્યો છે
- હિંદુ પૌરાણિક કથાઓમાં, ભગવાન હનુમાનનો જન્મ ક્યાં થયો તે અંગે વિવિધ વાર્તાઓ
કિષ્કિંધાના મહંત ગોવિંદ દાસે નાસિકના પૂજારીઓ અને વિદ્વાનોને આ મુદ્દે ચર્ચા કરવા અને ભગવાન હનુમાનના મૂળ જન્મસ્થળ અંગેના તથ્યોની ખાતરી કરવા માટે ખુલ્લો પડકાર આપ્યો છે. અંજનેરી, નાસિક-ત્ર્યંબકેશ્વરની પર્વતમાળામાં આવેલા કિલ્લાઓમાંથી એક, ભગવાન હનુમાનનું જન્મસ્થળ માનવામાં આવે છે. અંજનેરી નાસિકથી 20 કિમી દૂર ત્ર્યંબક રોડ પર સ્થિત છે. તેનું નામ હનુમાનની માતા અંજનીના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું છે. અંજનેરી ટેકરી પર ભગવાન હનુમાનની સાથે અંજની માતાનું મંદિર છે. કહેવાય છે કે હનુમાનજીનો જન્મ આ પર્વત પર થયો હતો.
અગાઉ પણ થયો હતો વિવાદ
જો કે, ભગવાન હનુમાનના જન્મસ્થળને લઈને ચર્ચા નવી નથી. અગાઉ, તિરુમાલા ખાતે ભગવાન વેંકટેશ્વરના પ્રાચીન મંદિરનું સંચાલન કરતા તિરુમાલા તિરુપતિ દેવસ્થાનમ (TTD)એ દાવો કર્યો હતો કે ભગવાન હનુમાનનું જન્મસ્થળ અંજનાદ્રી હતું, જે પહાડી મંદિરની ઉત્તરે લગભગ 5 કિમી દૂર સ્થિત જપાલી તીર્થમ ખાતે આવેલી ટેકરી હતી. તમિલનાડુના ગવર્નર બનવારીલાલ પુરોહિતની હાજરીમાં તિરુપતિમાં નેશનલ સંસ્કૃત યુનિવર્સિટીના વાઈસ ચાન્સેલર પ્રોફેસર મુરલીધરા શર્માની આગેવાની હેઠળ વિવિધ ક્ષેત્રોના વિદ્વાનોની ટીટીડી રચાયેલી સમિતિ દ્વારા આ જાહેરાત કરવામાં આવી હતી.
સમિતિએ કહ્યું કે અંજન્દ્રી એ ભગવાન હનુમાનનું જન્મસ્થળ છે, જે દક્ષિણ ભારતમાં શ્રી અંજનેય સ્વામી તરીકે પ્રખ્યાત છે. ભગવાન હનુમાનના જન્મસ્થળ તરીકે તિરુમાલાની સાત ટેકરીઓમાંની એક અંજનાદ્રીને રજૂ કરતી ‘લેખાત્મક, વૈજ્ઞાનિક અને પૌરાણિક પુરાવાઓ’ સાથેની પુસ્તિકા બહાર પાડવામાં આવી હતી.
TTD અને હિન્દુ પરિષદનો કર્ણાટક એકમ સામ સામે
હનુમાનના જન્મસ્થળના વિષય પર ટીટીડીના દાવાએ કર્ણાટકમાં ધાર્મિક, પુરાતત્વીય અને રાજકીય વર્તુળોમાં હલચલ મચાવી દીધી હતી કારણ કે બલ્લારી નજીકના હમ્પીને યુગોથી ‘કિષ્કિંધા ક્ષેત્ર’ અથવા વાંદરાનું સામ્રાજ્ય માનવામાં આવે છે. જ્યારે કેટલાક પુરાતત્વ અને ઇતિહાસના વિદ્વાનોએ TTDના દાવાને ફગાવી દીધો છે, ત્યારે વિશ્વ હિન્દુ પરિષદના કર્ણાટક એકમે કહ્યું છે કે TTDએ થોડો વધુ સમય લેવો જોઈએ અને કોઈપણ નિષ્કર્ષ પર પહોંચતા પહેલા વિદ્વાનો અને ધાર્મિક વડાઓ સાથે ચર્ચા કરવી જોઈએ.
ભગવન હનુમાનના જન્મ સ્થળને લઈ અલગ-અલગ દાવા
હિંદુ પૌરાણિક કથાઓમાં, ભગવાન હનુમાનનો જન્મ ક્યાં થયો તેની વિવિધ આવૃત્તિઓ છે. કેટલીક વાર્તાઓમાં હનુમાનનો જન્મ ઝારખંડના ગુમલા જિલ્લાના અંજન ગામમાં એક ગુફામાં થયો હોવાનો દાવો કરવામાં આવ્યો છે જ્યારે કેટલીક અન્ય વાર્તાઓમાં તેમના જન્મસ્થળને મહારાષ્ટ્રના નાસિક નજીકના અંજનેરી પહાડો તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યા છે. ભગવાન વેંકટેશ્વરનું મંદિર વેંકટાદ્રિ ટેકરી પર આવેલું છે, સાતમી અને નારાયણદ્રી, શેષાદ્રી અને ગરુડાદ્રી તિરુમાલાની અન્ય પહાડીઓમાં સામેલ છે. હનુમાનને ‘વાયુપુત્ર’ અને અંજના દેવીના પુત્ર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, જેમણે તિરુમાલાની સાત ટેકરીઓમાંની એકમાં ‘તપ’ કર્યું હતું અને તેના નામ પરથી તેનું નામ ‘અંજનાદ્રી’ રાખવામાં આવ્યું હતું.
