નેપાળમાં (Nepal) સીપીએન માઓવાદી સેન્ટર (CPN-MC)ના અધ્યક્ષ પુષ્પ કમલ દહલ “પ્રચંડ”એ (Prachand) આખરે વર્તમાન પીએમ શેર બહાદુર દેઉબાને હટાવીને નવા વડાપ્રધાન (Prime Minister) તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યો છે. રવિવારે ઘટનાઓના ઝડપથી બદલાતા વળાંક બાદ રાષ્ટ્રપતિ વિદ્યા દેવી ભંડારીએ “પ્રચંડ” ને દેશના નવા વડા પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે. જ્યારે આ પહેલા નેપાળી કોંગ્રેસના (Nepali Congress) નેતા અને વર્તમાન પીએમ શેર બહાદુર દેઉબા ફરીથી પીએમ બને તેવી શક્યતા હતી. પરંતુ દિવસના રાજકીય ફેરબદલ વચ્ચે પ્રચંડે વિપક્ષી સીપીએન-યુએમએલ અને અન્ય નાના પક્ષોના સમર્થન સાથે નવી સરકાર બનાવવાનો દાવો કર્યો હતો. આ પછી રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા તેમની પીએમ તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી હતી.
પ્રચંડ ત્રીજી વખત નેપાળના વડાપ્રધાન તરીકે નિયુક્ત થયા છે. 11 ડિસેમ્બર, 1954ના રોજ પોખરા નજીક કાસ્કી જિલ્લાના ધીકુરપોખારી ખાતે જન્મેલા પ્રચંડ લગભગ 13 વર્ષ સુધી ભૂગર્ભમાં રહ્યા. CPN-માઓવાદીએ દાયકાઓથી ચાલતા સશસ્ત્ર બળવાનો માર્ગ છોડીને શાંતિપૂર્ણ રાજકારણનો માર્ગ અપનાવ્યો ત્યારે તેઓ મુખ્ય પ્રવાહના રાજકારણમાં જોડાયા. તેમણે 1996 થી 2006 સુધી એક દાયકા લાંબા સશસ્ત્ર સંઘર્ષનું નેતૃત્વ કર્યું, જે આખરે નવેમ્બર 2006 માં વ્યાપક શાંતિ કરાર પર હસ્તાક્ષર સાથે સમાપ્ત થયું. આ પહેલા ઓલીના નિવાસ સ્થાન બાલાકોટ ખાતે એક બેઠક યોજાઈ હતી, જેમાં પૂર્વ વડાપ્રધાન ઓલી સિવાય પ્રચંડ અને અન્ય નાના પક્ષોના નેતાઓ પ્રચંડના નેતૃત્વમાં સરકાર બનાવવા માટે સહમત થયા હતા. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર 68 વર્ષીય ‘પ્રચંડ’ને નવા વડાપ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવા માટે ‘શીતલ નિવાસ’ ખાતેના રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલયમાં એક ઠરાવ નોંધવામાં આવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે રાષ્ટ્રપતિ કાર્યાલયમાં વડાપ્રધાન પદ માટે માત્ર એક જ પ્રસ્તાવ દાખલ કરવામાં આવ્યો હોવાથી રાષ્ટ્રપતિએ પ્રચંડને નવા વડાપ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કર્યા.
રાષ્ટ્રપતિ વિદ્યા ભંડારી દ્વારા બંધારણની કલમ 76(2) હેઠળ ગઠબંધન સરકાર બનાવવા માટે રાજકીય પક્ષોને આપવામાં આવેલી સમયમર્યાદા રવિવારે સાંજે સમાપ્ત થઈ રહી હતી. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે પ્રચંડ સાથે સીપીએન-યુએમએલના પ્રમુખ કેપી શર્મા ઓલી, રાષ્ટ્રીય સ્વતંત્ર પાર્ટી (આરએસપી)ના પ્રમુખ રવિ લામિછાને, રાષ્ટ્રીય પ્રજાતંત્ર પાર્ટીના વડા રાજેન્દ્ર લિંગડેન અને અન્ય ટોચના નેતાઓ રાષ્ટ્રપતિની ઓફિસમાં ગયા અને સરકાર બનાવવાનો દાવો કર્યો. પૂર્વ વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીના નેતૃત્વમાં CPN-UML, CPN-MC, રાષ્ટ્રીય સ્વતંત્ર પાર્ટી (RSP) અને અન્ય નાના પક્ષોની એક મહત્વપૂર્ણ બેઠક અહીં યોજાઈ હતી. બેઠકમાં તમામ પક્ષો પ્રચંડના નેતૃત્વમાં સરકાર બનાવવા માટે સંમત થયા હતા. ‘ પ્રસ્તાવમાં 275 સભ્યોના પ્રતિનિધિ ગૃહમાં 165 સભ્યોના સમર્થનનો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો. જેમાં સીપીએન-યુએમએલના 78, સીપીએન-એમસીના 32, આરએસપીના 20, આરપીપીના 14, જેએસપીના 12, જનમતના છ સભ્યો અને સિવિલ લિબરેશન પાર્ટીના ત્રણ સભ્યો સામેલ છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું કે સરકાર રચવાનો દાવો કરતા પત્ર પર 165 સાંસદોએ હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.
પ્રચંડ બાદ કોણ બનશે પીએમ
પ્રચંડ અને ઓલી રોટેશનના આધારે સરકારનું નેતૃત્વ કરવા સંમત થયા છે અને ઓલીએ પ્રચંડને પ્રથમ વડાપ્રધાન બનાવવા માટે સંમતિ દર્શાવી છે. દેઉબા અને પ્રચંડ અગાઉ વારાફરતી નવી સરકારનું નેતૃત્વ કરવા માટે મૌન સમજણ પર પહોંચ્યા હતા. એનસીએ માઓવાદી પક્ષને સ્પીકર પદની ઓફર કરી હતી જેને પ્રચંડે નકારી કાઢી હતી. અગાઉના દિવસે CPN-MC સચિવ ગણેશ શાહે કહ્યું હતું કે દેઉબા અને પ્રચંડ વચ્ચેની છેલ્લી ઘડીની વાટાઘાટો અનિર્ણિત રહી હોવાથી જોડાણ હવે તૂટી ગયું છે. CPN-UML પ્રમુખ કેપી શર્મા વડાપ્રધાન બનવા માટે સમર્થન મેળવવા ઓલીના ખાનગી નિવાસસ્થાને પહોંચ્યા હતા જેમાં અન્ય નાના પક્ષોના નેતાઓએ પણ હાજરી આપી હતી. નેપાળી કોંગ્રેસ 89 બેઠકો સાથે હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટિવમાં સૌથી મોટો પક્ષ છે. જ્યારે CPN-UML અને CPN-MC પાસે અનુક્રમે 78 અને 32 બેઠકો છે.
