નવી દિલ્હી: ચીનને (China) મોટો ફટકો આપતા ભારત સરકારે (Indian Goverment) આયાતી લેપટોપ, ટેબલેટ, ઓલ-ઈન-વન પર્સનલ કોમ્પ્યુટર, અલ્ટ્રા સ્મોલ ફોર્મ ફેક્ટર (યુએસએફએફ) કોમ્પ્યુટર અને સર્વરની આયાત પર અંકુશ લગાવ્યો છે. આયાત (Import) પરનો આ પ્રતિબંધ (Banned) તાત્કાલિક અસરથી લાગુ થશે. હવે ચીનમાં બનેલી ઈલેક્ટ્રોનિક ચીજવસ્તુઓ ભારતમાં (India) નહીં મળે. ભારતમાં આ વસ્તુઓનું ઉત્પાદન વધારવા અને ચીનમાંથી આયાત ઘટાડવા માટે સરકારે આ નિર્ણય લીધો છે.
ગુરુવારે એક મોટો નિર્ણય લેતા કેન્દ્ર સરકારે લેપટોપ અને કોમ્પ્યુટર (લેપટોપ-કોમ્પ્યુટર ઈમ્પોર્ટ બૅન)ની આયાત પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. સરકારે ઈલેક્ટ્રોનિક્સ સામાનના સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે ઘણાં પગલાં લીધાં છે. ભારતીય બજારમાં વેચાતી મુખ્ય ઈલેક્ટ્રોનિક્સ બ્રાન્ડ્સમાં HCL, Samsung, Dell, LG Electronics, Acer, Apple, Lenovo અને HPનો સમાવેશ થાય છે. આ પ્રતિબંધ બાદ હવે HP, Dell, Lenovo જેવી કંપનીઓએ ભારતમાં તેમના મેન્યુફેક્ચરિંગ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે. આ કંપનીઓ ચીનમાંથી તૈયાર ઉત્પાદનોની સીધી આયાત કરી શકશે નહીં. ભારતે 2022-23માં $5.33 બિલિયનના લેપટોપ સહિત પર્સનલ કોમ્પ્યુટરની આયાત કરી છે. 2021-22માં આ આંકડો $7.37 બિલિયન હતો.
વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયની સૂચના અનુસાર HSN 8741 હેઠળ આવતા લેપટોપ, ટેબલેટ, ઓલ-ઇન-વન પર્સનલ કમ્પ્યુટર્સ અને અલ્ટ્રા સ્મોલ ફોર્મ ફેક્ટર કમ્પ્યુટર્સ અને સર્વર્સની આયાત પર તાત્કાલિક અસરથી પ્રતિબંધ છે. આ પ્રતિબંધિત વસ્તુઓની આયાતને માન્ય લાયસન્સ હેઠળ જ મંજૂરી આપવામાં આવશે. આમાં ઈ-કોમર્સ પોર્ટલ દ્વારા અથવા પોસ્ટ અથવા કુરિયર દ્વારા ખરીદવામાં આવેલા કમ્પ્યુટર્સનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ માલની આયાત લાગુ ડ્યુટીની ચુકવણીને આધીન રહેશે. અત્યાર સુધી HSN 8741 હેઠળ લેપટોપ, ટેબલેટ, ઓલ-ઇન-વન પર્સનલ કોમ્પ્યુટર અને અન્ય સામાનની આયાત કરવી સરળ હતી. પરંતુ હવે સરકારે મેક ઇન ઇન્ડિયા પર ભાર મૂકતા તેના પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. બીજી તરફ તેને ચીન માટે પણ ફટકો ગણી શકાય, કારણ કે ત્યાં ઈલેક્ટ્રોનિક્સ માર્કેટ ઘણું મોટું છે અને આવા ઈલેક્ટ્રોનિક ગેજેટ્સ વેચતી તમામ મોટી કંપનીઓ માત્ર ચીન જેવા દેશોમાંથી જ ભારતમાં સપ્લાય કરે છે.
સરકારના આ નિર્ણય પાછળના કારણોનો મેક ઇન ઇન્ડિયા પહેલ એટલે કે સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવાના પ્રાથમિક ઉદ્દેશ્ય સાથે લેપટોપ, ટેબલેટ અને પર્સનલ કોમ્પ્યુટરની આયાત પર તાત્કાલિક પ્રતિબંધની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, કેન્દ્રનું આ પગલું ઈલેક્ટ્રોનિક્સ ક્ષેત્ર પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને વૈશ્વિક ઉત્પાદન હબ તરીકે પોતાને સ્થાપિત કરવાના મહત્વાકાંક્ષી વિઝનને અનુરૂપ છે.
