નવી દિલ્હી: ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) દિવાળીના એક દિવસ પહેલા તેનું સૌથી ભારે રોકેટ (Heaviest Rocket) લોન્ચ (launched) કરવા જઈ રહ્યું છે. બ્રિટિશ (British) સ્ટાર્ટ અપ કંપની વનવેબના સેટેલાઇટને (OneWeb satellites) આ રોકેટથી અવકાશમાં છોડવામાં આવશે. આ સેટેલાઈટ વિશ્વના અંતરિક્ષમાંથી (space) ઈન્ટરનેટની (Internet) સુવિધા આપવા જઈ રહ્યો છે. ભારતી એન્ટરપ્રાઇઝ કંપની આ કંપનીમાં શેરહોલ્ડર છે. એટલે કે એરટેલ વાળી કંપની.
ઈસરોના આ રોકેટનું નામ લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક-3 (LVM3) છે. જે અગાઉ જીઓસિંક્રોનસ લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક-3 (GSLV Mk III) તરીકે ઓળખાતું હતું. વનવેબના 36 ઉપગ્રહો આ રોકેટમાં જઈ રહ્યા છે. સમગ્ર મિશનનું નામ છે- LVM3-M2/OneWeb India-1 મિશન. પ્રક્ષેપણ 23 ઓક્ટોબર 2022ના રોજ સવારે 7 વાગ્યે શ્રીહરિકોટાના સ્પેસપોર્ટથી થશે. ઈસરોના અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે રોકેટનું ક્રાયો સ્ટેજ, ઈક્વિપમેન્ટ બે એસેમ્બલી પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. રોકેટના ઉપરના ભાગમાં સેટેલાઇટ મૂકવામાં આવ્યા છે. તેમજ છેલ્લી તપાસ ચાલી રહી છે.
ઈસરોની વનવેબ સાથે ડીલ છે. તે આવા બે લોન્ચિંગ કરશે. એટલે કે 23 ઓક્ટોબરના લોન્ચિંગ બાદ બીજું લોન્ચિંગ થશે. જે આવતા વર્ષે જાન્યુઆરીમાં શક્ય હોવાનું મનાય છે. આ ઉપગ્રહોને પૃથ્વીની નીચી કક્ષામાં તૈનાત કરવામાં આવશે. આ બ્રોડબેન્ડ કમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ છે. જેનું નામ OneWeb Leo છે. LVM3 રોકેટની આ પ્રથમ કોમર્શિયલ ફ્લાઇટ છે.
અગાઉ વર્ષ 2019માં ચંદ્રયાન-2 (ચંદ્રયાન-2), 2018માં GSAT-2, 2017માં GSAT-1 અને તે પહેલાં વર્ષ 2014માં ક્રૂ મોડ્યુલ એટમોસ્ફેરિક રિ-એન્ટ્રી એક્સપેરિમેન્ટ (CARE) હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. આ તમામ મિશન દેશના હતા. એટલે કે મિશન સરકારી હતા. આ રોકેટમાં પહેલીવાર ખાનગી કંપનીનો સેટેલાઇટ જશે. આ રોકેટથી અત્યાર સુધીમાં ચાર પ્રક્ષેપણ કરવામાં આવ્યા છે. ચારેય સફળ રહ્યા છે. આ તેનું પાંચમું લોન્ચિંગ છે.
LVM3 રોકેટની મદદથી આપણે 4 ટન એટલે કે 4000 કિલોગ્રામ વજનના ઉપગ્રહોને જીઓસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટ (GTO) સુધી પહોંચાડી શકીએ છીએ. આ રોકેટ ત્રણ તબક્કાનું છે. બે નક્કર મોટરો પર સ્ટ્રેપ છે. મુખ્ય તબક્કો પ્રવાહી પ્રોપેલન્ટથી ભરેલો છે. ક્રાયો સ્ટેજ પણ છે. સામાન્ય રીતે આ રોકેટને લોન્ચ કરવામાં લગભગ ચારસો કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. આ રોકેટની લંબાઈ 142.5 ફૂટ છે. વ્યાસ 13 ફૂટ છે. તેનું કુલ વજન 6.40 લાખ કિલોગ્રામ છે.
LVM3ની મદદથી જો GTOમાં સેટેલાઇટ છોડવાના હોય તો 4000 કિલોગ્રામ સુધીના ઉપગ્રહોને છોડી શકાય છે. જો ઉપગ્રહોને પૃથ્વીની નીચેની કક્ષામાં મૂકવા હોય તો 10 હજાર કિલોગ્રામ સુધીના ઉપગ્રહો લઈ જઈ શકાય છે. આ રોકેટની મદદથી ચંદ્રયાન-3ને આવતા વર્ષના પહેલા ક્વાર્ટરમાં લોન્ચ કરવામાં આવી શકે છે. આટલું જ નહીં આવતા વર્ષના અંત સુધીમાં આ રોકેટના મોડિફાઈડ વર્ઝન સાથે ગગનયાનની પ્રથમ માનવરહિત ઉડાનનું પરીક્ષણ પણ કરી શકાશે.
