ભારતમાં બનનારા 5મી પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ એટલે કે એડવાન્સ્ડ મીડિયમ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ (AMCA) ના ઉત્પાદન મોડેલને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. કેન્દ્ર સરકારે મંગળવારે આ માહિતી આપી. સંરક્ષણ મંત્રાલયે કહ્યું કે સરકારી કંપનીઓની સાથે ખાનગી કંપનીઓને પણ વિમાનના ઉત્પાદન માટે બોલી લગાવવાની તક આપવામાં આવશે. એરોનોટિકલ ડેવલપમેન્ટ એજન્સી (ADA) ટૂંક સમયમાં આ માટે એક્સપ્રેશન ઓફ ઇન્ટરેસ્ટ (EoI) જારી કરશે.
ઓપરેશન સિંદૂરમાં સ્વદેશી શસ્ત્રોથી થયેલા વિનાશથી પાકિસ્તાન જે રીતે તબાહ થયું હતું તેનાથી ભારતીય સંરક્ષણ વૈજ્ઞાનિકોનો આત્મવિશ્વાસ સાતમા આસમાને પહોંચી ગયો છે. હવે દુનિયા તેમના કાર્યને સલામ કરી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત સ્વદેશી શસ્ત્રો વધુ ઝડપથી વિકસાવવાની યોજના પર કામ કરી રહ્યું છે. આ દિશામાં ભારત સરકારે મંગળવારે એક મોટો નિર્ણય લીધો છે. સંરક્ષણ મંત્રી રાજનાથ સિંહે એડવાન્સ્ડ મીડિયમ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ (AMCA) કાર્યક્રમના અમલીકરણ મોડેલને મંજૂરી આપી છે. આ ભારતનું પાંચમી પેઢીનું ફાઇટર એરક્રાફ્ટ છે. ફાઇટર વિમાનોની અછતનો સામનો કરી રહેલી ભારતીય વાયુસેનાને મજબૂત બનાવવા માટે આ એક મોટો નિર્ણય છે. કારણ કે પાકિસ્તાન ચીન પાસેથી પાંચમી પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ ખરીદી રહ્યું છે. બીજી તરફ ભારત પર અમેરિકા અથવા રશિયા પાસેથી પાંચમી પેઢીના ફાઇટર એરક્રાફ્ટ ખરીદવાનું દબાણ છે. આવી સ્થિતિમાં આ નિર્ણય ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
આ કાર્યક્રમ એરોનોટિકલ ડેવલપમેન્ટ એજન્સી (ADA) દ્વારા ઉદ્યોગો સાથે ભાગીદારીમાં અમલમાં મૂકવામાં આવશે. આ પગલું સ્વદેશી કુશળતા, ક્ષમતા અને યોગ્યતાનો ઉપયોગ કરીને AMCA પ્રોટોટાઇપ વિકસાવવા તરફ એક મુખ્ય સીમાચિહ્નરૂપ છે, જે એરોસ્પેસ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. ખાનગી કંપનીઓને વિમાન બનાવવા માટે તક આપવાની જાહેરાતને કારણે સંરક્ષણ અને સંબંધિત ક્ષેત્રોની કંપનીઓના શેરમાં લગભગ 6 ટકાનો વધારો થયો. નિફ્ટી ઇન્ડિયા ડિફેન્સ ઇન્ડેક્સ પણ 8,674.05 ની 52 સપ્તાહની નવી ઊંચી સપાટીએ પહોંચ્યો.
સ્ટીલ્થ ફાઇટર જેટ
AMCA એ ભારતનું પાંચમી પેઢીનું સ્ટીલ્થ ફાઇટર જેટ છે, જે સ્વદેશી ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને વિકસાવવામાં આવી રહ્યું છે. આ વિમાન અત્યાધુનિક ટેકનોલોજીઓથી સજ્જ હશે જેમ કે રડારથી બચવાની ક્ષમતા, અદ્યતન શસ્ત્ર પ્રણાલીઓ અને આધુનિક સેન્સર. આ પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય વાયુસેનાની તાકાત વધારવાનો અને વૈશ્વિક સ્તરે ભારતને એક મજબૂત સંરક્ષણ શક્તિ તરીકે સ્થાપિત કરવાનો છે. સંરક્ષણ મંત્રાલયના આ નિર્ણયથી સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં સ્વદેશી નવીનતાને પ્રોત્સાહન મળશે જ પરંતુ તે ભારતીય ઉદ્યોગોને વૈશ્વિક સ્તરે સ્પર્ધાત્મક બનાવવામાં પણ મદદ કરશે.
AMCA એ સ્વદેશી ટેકનોલોજીથી બનેલું બીજું ફાઇટર જેટ છે
એડવાન્સ્ડ મીડિયમ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ એટલે કે AMCA સ્વદેશી રીતે વિકસિત થનાર બીજું ફાઇટર એરક્રાફ્ટ હશે. અગાઉ ભારતમાં લાઇટ કોમ્બેટ એરક્રાફ્ટ (LCA) તેજસ અને તેનું અદ્યતન સંસ્કરણ તેજસ માર્ક-1 વિકસાવવામાં આવ્યું છે. તેના વધુ અદ્યતન સંસ્કરણ, માર્ક-1-એ પર કામ ચાલી રહ્યું છે. માહિતી અનુસાર AMCA 2025 સુધીમાં વાયુસેના અને નૌકાદળમાં તૈનાતી માટે ઉપલબ્ધ થશે.
આ મંજૂરી સાથે સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે સરકારનું ધ્યાન આત્મનિર્ભર ભારત તરફ છે. AMCA પ્રોજેક્ટ માત્ર સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં સ્વદેશીકરણને પ્રોત્સાહન આપશે નહીં પરંતુ વૈશ્વિક સંરક્ષણ બજારમાં ભારતને એક મુખ્ય ખેલાડી તરીકે સ્થાપિત કરશે. આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ વિકસાવવામાં આવેલી ટેકનોલોજી ભવિષ્યમાં અન્ય સંરક્ષણ અને નાગરિક પ્રોજેક્ટ્સ માટે પણ ઉપયોગી થશે.
આ પગલું ભારત માટે ગર્વની ક્ષણ છે કારણ કે AMCA જેવી જટિલ અને અદ્યતન ટેકનોલોજીનો સ્વદેશી રીતે વિકાસ કરવો એ એક મોટી સિદ્ધિ હશે. આનાથી ભારતની સંરક્ષણ ક્ષમતાઓ મજબૂત થશે અને વૈશ્વિક મંચ પર દેશની સ્થિતિ વધુ મજબૂત થશે. આ પ્રોજેક્ટ ભારતીય ઉદ્યોગોને નવી ટેકનોલોજીમાં નિપુણતા મેળવવાની તક પૂરી પાડશે જે લાંબા ગાળે દેશની આર્થિક અને ટેકનોલોજીકલ પ્રગતિમાં ફાળો આપશે.
