નવી દિલ્હીઃ (New Delhi) દેશમાં આર્થિક વૃદ્ધિના પ્રભાવશાળી આંકડાઓ બાદ હવે વધુ એક પ્રોત્સાહક ડેટા સામે આવ્યો છે. આ અંતર્ગત ભારતનો બેરોજગારી (Unemployment) દર ઘટ્યો છે. તે 2022માં 3.6 ટકાથી ઘટીને 2023માં 3.1 ટકા થઈ ગયો છે. આ ઘટાડો શહેરી બેરોજગારીમાં ઘટાડાને કારણે થયો છે, જે 5.9 ટકાથી ઘટીને 5.2 ટકા થયો છે. ગ્રામીણ બેરોજગારીમાં પણ થોડો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. તે 2.8 ટકાથી ઘટીને 2.4 ટકા થયો છે. દેશનો બેરોજગારી દર કેલેન્ડર વર્ષ 2023માં 3.1 ટકા હતો, જ્યારે 2022માં તે 3.6 ટકા અને 2021માં 4.2 ટકા હતો. 2022માં મહિલા બેરોજગારી 3.3 ટકા અને 2021માં 3.4 ટકા હતી. એ જ રીતે પુરુષો માટે બેરોજગારીનો આંકડો 2022માં 3.7 ટકા અને 2021માં 4.5 ટકા હતો પરંતુ ગયા વર્ષે તે ઘટીને 3.2 ટકા થયો હતો.
કેન્દ્ર સરકારના આંકડા મંત્રાલયના નેશનલ સેમ્પલ સર્વે ઓર્ગેનાઈઝેશન મુજબ દેશમાં રોજગારીની તકો વધવાને કારણે બેરોજગારી દરમાં ઘટાડો થયો છે. રિપોર્ટ અનુસાર 15 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના લોકો માટે બેરોજગારીનો દર 2023માં ઘટીને 3.1 ટકા થવાની ધારણા છે, જે ત્રણ વર્ષમાં સૌથી નીચું સ્તર છે. માહિતી અનુસાર માર્ચ 2020 માં દેશમાં કોવિડ રોગચાળો ફેલાયો ત્યારથી રોજગારની સ્થિતિમાં સુધારો થઈ રહ્યો છે. રોગચાળાને કાબૂમાં લેવા માટે લાદવામાં આવેલા લોકડાઉનને કારણે આર્થિક ગતિવિધિઓ સંપૂર્ણપણે ઠપ થઈ ગઈ હતી. પરંતુ કેન્દ્ર અને રાજ્યોમાં લોકડાઉન હટાવ્યા બાદ આર્થિક ગતિવિધિઓ વધુ તીવ્ર બનવાને કારણે સ્થિતિમાં સુધારો થયો છે. સર્વેમાં સામે આવ્યું છે કે મહિલાઓમાં બેરોજગારીનો દર પણ 2023માં ત્રણ ટકા પર આવી ગયો છે.
પુરુષો અને સ્ત્રીઓ વચ્ચે બેરોજગારીનું અંતર વધ્યું છે. તેનું કારણ એ છે કે સ્ત્રી બેરોજગારી પુરૂષ બેરોજગારી કરતાં ધીમી ગતિએ ઘટી છે. ખરેખર, મહિલા શ્રમ દળની ભાગીદારી 33.9% થી વધીને 41.3% થઈ છે. પરંતુ, મહિલા બેરોજગારી માત્ર 3.3% થી ઘટીને 3% થઈ છે. તેનાથી વિપરીત, શહેરી વિસ્તારોમાં પુરૂષ બેરોજગારી 3.7% થી ઘટીને 3.2% થઈ છે. શહેરી વિસ્તારોમાં મહિલા શ્રમ દળની ભાગીદારી 27.2%ની વિક્રમી ઊંચી સપાટીએ પહોંચી છે. જો કે, વધુ મહિલાઓ વર્કફોર્સમાં જોડાવાની તેમની ઇચ્છા વ્યક્ત કરતી હોવા છતાં, અર્થતંત્રમાં તેમની એકંદર ભાગીદારી ઘટી રહી છે.
ગ્લોબલ રેટિંગ એજન્સી મૂડીઝે 2023માં ભારત માટે તેના વૃદ્ધિ અનુમાનમાં વધારો કર્યો છે. એજન્સીએ તેને 6.7 ટકાથી વધારીને 7.7 ટકા કર્યો છે. જો કે, વિકાસ દર 2024માં ઘટીને 6.8 ટકા અને 2025માં 6.4 ટકા થવાની ધારણા છે. એપ્રિલ-ડિસેમ્બરના સમયગાળામાં ભારતની અર્થવ્યવસ્થા 8 ટકાથી વધુ વધી હતી.
