ચંદ્રયાન-3ની સફળતા બાદ ISRO હવે આદિત્ય-L1 મિશન લોન્ચ કરવા જઈ રહ્યું છે. લોન્ચિંગ શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી 2 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ થશે. અમદાવાદમાં ઈસરોના સ્પેસ એપ્લિકેશન સેન્ટરના ડાયરેક્ટર નિલેશ એમ. દેસાઈએ જણાવ્યું કે આ સ્પેસક્રાફ્ટ કરવા માટે તૈયાર છે. તેમણે જણાવ્યું કે તે 127 દિવસમાં 15 લાખ કિલોમીટરની સફર પૂર્ણ કરશે. તેને હાલો ઓર્બિટ L1 બિંદુમાં તૈનાત કરવામાં આવશે. આ બિંદુ સૂર્ય અને પૃથ્વીની વચ્ચે સ્થિત છે. પરંતુ સૂર્યથી પૃથ્વીના અંતરની સરખામણીમાં તે માત્ર 1 ટકા છે. આ મિશન PSLV રોકેટથી લોન્ચ કરવામાં આવશે.
આદિત્ય-L1 મિશન સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરમાં રાખવામાં આવ્યું છે. અહીં હવે તેને રોકેટમાં સ્થાપિત કરવામાં આવશે. લોકો આદિત્ય-L1 ને સૂર્યયાન પણ કહી રહ્યા છે. આદિત્ય-એલ1 એ ભારતનું પ્રથમ સૌર મિશન છે. આ મિશન સાથે સંબંધિત સૌથી મહત્વપૂર્ણ પેલોડ વિઝિબલ લાઇન એમિશન કોરોનાગ્રાફ (VELC) છે. આ પેલોડ ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે. સૂર્યયાન પાસે સાત પેલોડ છે. જેમાંથી છ પેલોડ ઈસરો અને અન્ય સંસ્થાઓ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યા છે.
આદિત્ય-L1 અવકાશયાન પૃથ્વી અને સૂર્યની વચ્ચેની L1 ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવશે. એટલે કે, સૂર્ય અને પૃથ્વી સિસ્ટમ વચ્ચેનો પ્રથમ લેગ્રેન્જિયન બિંદુ. આ તે છે જ્યાં આદિત્ય-L1 સ્થાયી થશે. લેગ્રાંગિયન પોઈન્ટ વાસ્તવમાં જગ્યાની પાર્કિંગ જગ્યા છે. જ્યાં અનેક સેટેલાઇટ તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. ભારતનું સૂર્યયાન પૃથ્વીથી લગભગ 15 લાખ કિમી દૂર સ્થિત આ બિંદુ પર સ્થિત હશે. આ જગ્યાએથી તે સૂર્યનો અભ્યાસ કરશે. તે સૂર્યની નજીક જશે નહીં.
સૂર્યયાનમાં સ્થાપિત VELC સૂર્યનો HD ફોટો લેશે. આ અવકાશયાન PSLV રોકેટથી લોન્ચ કરવામાં આવશે. VELC પેલોડના પ્રિન્સિપલ ઇન્વેસ્ટિગેટર રાઘવેન્દ્ર પ્રસાદે જણાવ્યું હતું કે આ પેલોડમાં સ્થાપિત વૈજ્ઞાનિક કૅમેરા સૂર્યના ઉચ્ચ રિઝોલ્યુશનની તસવીરો લેશે. આ સાથે સ્પેક્ટ્રોસ્કોપી અને પોલેરીમેટ્રી પણ કરવામાં આવશે.
અત્યાર સુધીમાં અમેરિકા, જર્મની, યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીએ સૂર્ય પર કુલ 22 મિશન મોકલ્યા છે. માત્ર એક મિશન નિષ્ફળ ગયું છે. એકને આંશિક સફળતા મળી. નાસાએ સૌથી વધુ મિશન મોકલ્યા છે. નાસાએ વર્ષ 1960માં પહેલું સૂર્ય મિશન પાયોનિયર-5 મોકલ્યું હતું. જર્મનીએ 1974માં નાસા સાથે મળીને તેનું પ્રથમ સૂર્ય મિશન મોકલ્યું હતું. યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીએ 1994માં નાસા સાથે મળીને તેનું પ્રથમ મિશન મોકલ્યું હતું.
