નવી દિલ્હી: કોરોના (Corona) મહામારી હજુ સંપૂર્ણપણે સમાપ્ત થઈ નથી ત્યાં વિશ્વ (World) પર બીજો એક ભય તોળાવો લાગ્યો છે. કોરોના બાદ હવે વિશ્વ મોંઘવારીનો (Inflation) સામનો કરી રહ્યું છે. મોંંઘવારી એ વિશ્વના અનેક દેશોને ઝપેટમાં લઈ લીધા છે અને આગામી 2023 હજુ ભયાનક દિવસો બતાવશે તેવું નિષ્ણાતોનું માનવું છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર 2023માં કરોડો લોકો ગરીબ (Poor) થઈ જશે. એટલે કે કરોડો લોકો રોજગારી ગુમાવશે અને તેઓ સામાન્ય જીવનનિર્વાહ ચલાવી શકે તેટલી આવક પણ નહીં ધરાવતા હોય.
આર્થિક મોરચે વિશ્વના પડકારો ઓછા થવાનું નામ નથી લઈ રહ્યા. પહેલાં કોરોના રોગચાળા (કોવિડ -19) એ વિશ્વભરની અર્થવ્યવસ્થાઓ માટે મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓનું નિર્માણ કર્યું. હવે મોંઘવારીની અસરથી દુનિયા પરેશાન છે અને વૈશ્વિક આર્થિક મંદીનો ખતરો માથે છે. દરમિયાન, ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડના વડા, ક્રિસ્ટાલિના જ્યોર્જિવાએ ફુગાવા અંગે ચેતવણી આપી છે, જે વિશ્વભરના નીતિ ઘડનારાઓની ચિંતામાં વધારો કરશે. તેમણે સ્પષ્ટપણે કહ્યું કે આગામી વર્ષ એટલે કે 2023 પણ કોઈ ઓછું પડકારજનક નથી અને હવે મોંઘવારીના ઊંચા સ્તરને કારણે વિશ્વભરના કરોડો લોકો ગરીબીની ચુંગાલમાં ફસાઈ જવાના છે.
વર્ષ 2023 વધુ મુશ્કેલીઓ લાવશે
IMFના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર (IMF MD) એ આ ચેતવણી એક બ્લોગ પોસ્ટ ‘ફેસિંગ અ ડાર્કનિંગ ઇકોનોમિક આઉટલુકઃ હાઉ ધ જી20 કેન રિસ્પોન્ડ’માં આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે આ વર્ષ ઓછું પડકારજનક નથી, પરંતુ આવતા વર્ષે પડકારો વધુ ગંભીર બનશે. જ્યોર્જિવાએ પોસ્ટમાં કહ્યું હતું કે વિશ્વને અત્યારે મોંઘવારીનાં ઊંચા દરથી રાહતની કોઈ આશા દેખાતી નથી. વિશ્વ પહેલાથી જ કોવિડ-19 મહામારી અને રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધના બે પડકારનો સામનો કરી રહ્યું છે. દરમિયાન, ફુગાવાની અસરથી મંદીનું જોખમ વધી ગયું છે.
મોંઘવારીથી હાલ કોઈ રાહત નહીં મળે
મોંઘવારીની અસરમાંથી હાલ કોઈ રાહત નહીં મળે તેમણે કહ્યું કે ચિંતા કરવાની સૌથી મોટી બાબત એ છે કે સમગ્ર વિશ્વમાં મોંઘવારીનો ઊંચો દર છે. પૂર્વ યુરોપમાં ચાલી રહેલી લડાઈએ તેમાં વધુ વધારો કર્યો છે. આ પહેલા IMFએ એપ્રિલ 2022માં બહાર પડેલા ઈકોનોમિક આઉટલુકમાં કહ્યું હતું કે મોંઘવારી, જે પહેલાથી જ ઊંચા સ્તરે પહોંચી ગઈ છે, તે લાંબા સમય સુધી પરેશાનીપૂર્ણ રહેવાની છે. IMFના અનુમાન મુજબ, વર્ષ 2022 દરમિયાન ઉન્નત અર્થવ્યવસ્થાઓમાં ફુગાવાનો દર 5.7 ટકા રહી શકે છે, જ્યારે વિકાસશીલ દેશોમાં આ દર વધીને 8.7 ટકા થવાની ધારણા છે. આવી હાલત અત્યારે દેશ અને દુનિયામાં મોંઘવારીની છે.
1998 પછી પહેલીવાર ભારતમાં ફુગાવો આટલો ઊંચે ગયો
તમને જણાવી દઈએ કે અત્યારે ભારત અને અમેરિકા સહિત દુનિયાના લગભગ તમામ દેશો રેકોર્ડ મોંઘવારી સામે ઝઝૂમી રહ્યા છે. ભારતમાં ફુગાવો સાધારણ શરૂ થયો છે, પરંતુ તે હજુ પણ ઘણા વર્ષોથી ઉચ્ચ સ્તરે છે. જૂન મહિનામાં જથ્થાબંધ ફુગાવાનો દર (જથ્થાબંધ ફુગાવો જૂન 2022) 15.18 ટકા હતો. આ મે મહિનામાં 15.88 ટકાથી ઓછો છે. એક વર્ષ પહેલાની સરખામણીમાં, ફુગાવો હજુ પણ થોડો વધારે છે. જૂન 2021માં જથ્થાબંધ ફુગાવાનો દર 12.07 ટકા હતો. આ સતત ત્રીજો મહિનો છે જ્યારે જથ્થાબંધ ફુગાવાનો દર 15 ટકાને વટાવી ગયો છે. એપ્રિલ 2022માં જથ્થાબંધ ફુગાવાનો દર વધીને 15.08 ટકા થયો હતો. આ પછી મે મહિનામાં જથ્થાબંધ મોંઘવારી દરે નવો રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો. જોકે, જૂનના આંકડામાં થોડી નરમાઈના કારણે રાહતના સંકેત દેખાઈ રહ્યા છે. 1998 પછી આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે જથ્થાબંધ ફુગાવાનો દર 15 ટકાને વટાવી ગયો છે. તે જ સમયે, છૂટક ફુગાવો (જૂન 2022) જૂન મહિનામાં 7.01 ટકા હતો, જે મે મહિનાની સરખામણીએ 0.3 ટકા ઓછો છે. મે મહિનામાં છૂટક ફુગાવો 7.04 ટકા હતો. જો કે, રિટેલ ફુગાવો સતત છઠ્ઠા મહિને રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) દ્વારા નિર્ધારિત લક્ષ્યાંક કરતાં વધુ છે. એપ્રિલ મહિનામાં રિટેલ મોંઘવારી દર 7.79 ટકા હતો. વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા ધરાવતા દેશ અમેરિકાની વાત કરીએ તો જૂન મહિનામાં મોંઘવારી દર વધીને 9.1 ટકા થઈ ગયો છે, જે છેલ્લા 41 વર્ષમાં સૌથી વધુ છે.
ચીનની આર્થિક સ્થિતિ ચિંતાજનક
જ્યોર્જિવાએ કહ્યું કે મોંઘવારીનો આ ઊંચો દર કોવિડ રોગચાળા પછી વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થામાં રિકવરીને બગાડી શકે છે. તેમણે વિશ્વના તમામ દેશોને મોંઘવારી પર અંકુશ મેળવવા માટે શક્ય તમામ પગલાં લેવાની અપીલ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે કેન્દ્રીય બેંકો વ્યાજદરમાં વધારો કરી રહી છે અને આ ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવામાં ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. તેમણે પોસ્ટમાં લખ્યું છે કે છેલ્લા એક વર્ષમાં એટલે કે જુલાઈ 2021થી અત્યાર સુધીમાં વિશ્વભરની 75 સેન્ટ્રલ બેંકોએ વ્યાજ દરમાં સરેરાશ 3.8 ગણો વધારો કર્યો છે. IMFના વડાએ ચીન વિશે કહ્યું કે ત્યાંની અર્થવ્યવસ્થાની સ્થિતિ ચિંતાજનક છે. ચીનમાં અર્થવ્યવસ્થાની ગતિ ધીમી થવાને કારણે હાલના અંદાજ કરતાં સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
