ગાંધીનગર: ઇશરત જહાં એન્કાઉન્ટર કેસ(Ishrat Jahan encounter case)માં CBI તપાસનું નેતૃત્વ કરવા માટે જાણીતા ગુજરાત કેડરના IPS અધિકારી સતીશ ચંદ્ર વર્મા(Satish Varma)ને તેમની નિવૃત્તિના માંડ એક મહિના પહેલા જ સેવામાંથી બરતરફ(dismiss) કરવામાં આવ્યા છે. તેમની નિવૃત્તિ 30 સપ્ટેમ્બરે છે. સરકારે 30 ઓગસ્ટના રોજ તેમને વિભાગીય કાર્યવાહી સંબંધિત વિવિધ આધારો પર સેવામાંથી બરતરફ કરવાનો આદેશ પસાર કર્યો હતો.
આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોને નુકસાન પહોંચાડયાનો આરોપ
બરતરફીનું એક કારણ મીડિયા સાથે વાત કરવાનું છે જેણે દેશના આંતરરાષ્ટ્રીય સંબંધોને નુકસાન પહોંચાડ્યું હોવાનું કહેવાય છે. વારંવાર પ્રયત્નો કરવા છતાં, વર્માએ ટિપ્પણી માટે જવાબ આપ્યો ન હતો જ્યારે રાજ્ય સરકારના અધિકારીઓએ પણ ટિપ્પણી કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. બરતરફીનો આદેશ દિલ્હી હાઈકોર્ટ સમક્ષ મૂકવામાં આવ્યો હતો જ્યાં વર્માએ તેમની સામેની અનેક શિસ્તભંગની કાર્યવાહીને પડકારી હતી. કેન્દ્ર સરકારે 1 સપ્ટેમ્બરથી બરતરફીના આદેશનો અમલ કરવા માટે અરજી દાખલ કરી હતી. લગભગ એક વર્ષ સુધી, વર્માને હાઈકોર્ટ દ્વારા રક્ષણ આપવામાં આવ્યું હતું જેણે સરકારને નિર્દેશ આપ્યો હતો કે તેની શિસ્તની કાર્યવાહી “અવરોધાત્મક પગલાં લેશે નહીં.”
યુનિયને એક નિવેદન આપ્યું હતું કે કાર્યવાહી પૂર્ણ કરવામાં આવી હતી અને અદાલતે અંતિમ આદેશ પસાર કરવાની મંજૂરી આપી હતી જેનો અમલ કોર્ટના આદેશ સુધી અંતિમ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરશે નહીં. 7 સપ્ટેમ્બરના રોજ, હાઇકોર્ટે કેન્દ્ર સરકારને બરતરફીના આદેશને અમલમાં મૂકવાની મંજૂરી આપી હતી પરંતુ તે પણ નિર્દેશ આપ્યો હતો કે “તે 19.09.2022 સુધી રહેશે નહીં, જેથી અરજદારને બરતરફીના હુકમ સામે કાયદા અનુસાર તેના ઉપાયોનો લાભ મળે.” સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર વર્માએ આ આદેશને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકાર્યો છે. જ્યારથી તેઓ ઇશરત જહાં તપાસ ટીમનો હિસ્સો બન્યા પહેલા ગુજરાત હાઇકોર્ટ નિયુક્ત-સ્પેશિયલ ઇન્વેસ્ટિગેશન ટીમ (SIT)ના સભ્ય તરીકે અને ત્યાર પછી કોર્ટના આદેશ પર CBI તપાસનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા હતા- વર્માની રાજ્ય સરકાર સાથે અનેક વખત દોડધામ થઈ છે, ત્યારબાદ તેઓનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. મુખ્ય પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા, જે હવે વડા પ્રધાન છે.
ભૂતપૂર્વ આઈપીએસ અધિકારીઓની ધરપકડમાં મહત્વની ભૂમિકા
ઈશરત જહાં તપાસ કેસમાં તેની સંડોવણી હોવાથી, જે સીબીઆઈએ નકલી એન્કાઉન્ટર હોવાનો દાવો કરતી હોવા છતાં ટ્રાયલ જોઈ શકી ન હતી, 2010-2011માં, રાજ્ય સરકારે વિભાગીય કેસોના આધારે વર્માને પ્રમોશન આપવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. વર્માએ ભૂતપૂર્વ પોલીસ મહાનિર્દેશક પીપી પાંડે, ડી જી વણઝારા, આઈજીપી જીએલ સિંઘલ, નિવૃત્ત પોલીસ અધિક્ષક એન કે અમીન, ભૂતપૂર્વ નાયબ પોલીસ અધિક્ષક તરુણ બારોટ સહિત ભૂતપૂર્વ આઈપીએસ અધિકારીઓની ધરપકડ કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.
કેસની ટ્રાયલ પણ થઇ ન હતી
વર્માની સીબીઆઈ સાથેની તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે 19 વર્ષની ઈશરત જહાં, તેના મિત્ર જાવેદ શેખ ઉર્ફે પ્રણેશ પિલ્લઈ અને બે પાકિસ્તાની નાગરિકો અમદાવાદની બહારના વિસ્તારમાં એક મંચસ્થ એન્કાઉન્ટરમાં માર્યા ગયા હતા. આઠ પોલીસકર્મીઓ દ્વારા ચાર્જશીટ દાખલ કરવામાં આવી હતી પરંતુ કેસની ટ્રાયલ પણ થઇ ન હતી કારણ કે મોટાભાગના આરોપીઓને આ આધાર પર છોડી દેવામાં આવ્યા હતા કે સીબીઆઈને તેમની સામે કાર્યવાહી કરવાની પરવાનગી મળી નથી. સીબીઆઈએ ગુજરાત સરકારની કાર્યવાહી માટે મંજૂરી માંગી હતી. જેને મોટા હિતના આધારે નકારવામાં આવ્યો હતો. કેન્દ્રીય એજન્સીએ આ આદેશોને પડકાર્યા નથી.
સતીશ વર્માની કારકિર્દી
1986-બેચના અધિકારી હજુ પણ પોલીસ મહાનિરીક્ષક (IGP) તરીકે સેવા આપી રહ્યા છે જ્યારે 1987ના તેમના જુનિયર અને અન્ય બેચના પોલીસ મહાનિર્દેશક રેન્કના અધિકારીઓ તરીકે સેવા આપી રહ્યા છે. મૂળ બિહારના, વર્મા આઈઆઈટી-દિલ્હીમાંથી સ્નાતક છે અને બિઝનેસ એડમિનિસ્ટ્રેશનમાં અનુસ્નાતક પ્રોગ્રામનો અભ્યાસ કર્યો છે, જે ઈન્ડિયન ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ મેનેજમેન્ટ, અમદાવાદનો ફ્લેગશિપ પ્રોગ્રામ છે. 2014 માં, વર્માએ કેન્દ્રીય પ્રતિનિયુક્તિ પર ઉત્તર પૂર્વમાં તેમની આકસ્મિક બદલી સામેની અરજીમાં કહ્યું હતું કે ઇશરત કેસમાં તેમની તપાસનું કારણ “તેના પરિણામે 2010-11 થી તેઓનો વિરોધ કરવામાં આવી રહ્યો હતો”.
નોર્થ ઈસ્ટર્ન ઈલેક્ટ્રીક પાવર કોર્પોરેશન (NEEPCO) ના મુખ્ય તકેદારી અધિકારીને તેમની પ્રતિનિયુક્તિ દરમિયાન, તેમણે અરુણાચલ પ્રદેશમાં હાઈડ્રો પાવર પ્રોજેક્ટમાં મોટા પાયે ગેરરીતિની જાણ કરી અને તત્કાલીન રાજ્યમંત્રી (ગૃહ) કિરેન રિજિજુ, હાલમાં કેન્દ્રીય કાયદા મંત્રી, તેમના સંબંધીઓ અને વિભાગના અધિકારીનાં નામ આપ્યા હતા. ત્યારબાદ, વર્માને ત્રિપુરામાં સેન્ટ્રલ રિઝર્વ પોલીસ ફોર્સ (CRPF) માં IGP તરીકે અને અહીંથી, તામીનાડુના કોઈમ્બતુરમાં તેમની વર્તમાન પોસ્ટિંગ પર ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા હતા. દરમિયાન, રાજ્ય અને કેન્દ્ર સરકારોએ તેમને વિદેશ પ્રવાસની પરવાનગી આપવાનો ઇનકાર કર્યો છે, ઉત્તર પૂર્વી રાજ્યોમાં પોસ્ટ કરાયેલા અધિકારીઓ માટે બે સત્તાવાર નિવાસસ્થાનો હોવા છતાં અમદાવાદમાં તેમનું સત્તાવાર નિવાસસ્થાન ખાલી કરવાનો આદેશ આપ્યો છે.
