નવી દિલ્હી: આવનારા સમયમાં સોશિયલ મીડિયા પર લખવું, ટિપ્પણી કરવી તમને ભારે પડી શકે છે. સોશિયલ મીડિયા (Social media) કંપનીઓ (Company) હવે કન્ટેન્ટના (Content) નિયમનના નામે મનમાની કરી શકશે નહીં. ભારત સરકારે (Indian Government) આ માટે નવી સિસ્ટમ માટે બ્લુ પ્રિન્ટ તૈયાર કરી છે. ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી મંત્રાલયે શુક્રવારે ફેસબુક, ટ્વિટર, યુટ્યુબ અને ઈન્સ્ટાગ્રામ સામેની ફરિયાદો માટે ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી (આઈટી) એમેન્ડમેન્ટ-2022 (Information Technology (IT) Amendment-2022) સંબંધિત કાયદાઓને સૂચિત કર્યા છે.
હકીકતમાં, સરકાર કન્ટેન્ટને લઈને સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓની જવાબદારી સુનિશ્ચિત કરવા માટે વધુ કડક વલણ લેવાની તૈયારી કરી રહી છે. આ માટે IT નિયમોમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. આ સંદર્ભમાં માહિતી આપતાં માહિતી પ્રૌદ્યોગિકી (IT) રાજ્ય મંત્રી રાજીવ ચંદ્રશેખરે શનિવારે જણાવ્યું હતું કે IT નિયમોમાં કરાયેલા સુધારાને કારણે સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓને વધુ સાવચેત રહેવાની જવાબદારી આપવામાં આવશે જેથી કરીને કોઈ ગેરકાયદે કન્ટેન્ટ અથવા ખોટી માહિતી પોસ્ટ ન થાય. આનાથી સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મનો દુરુપયોગ રોકવામાં મદદ મળશે.
સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર કન્ટેન્ટ અંગે નોંધાયેલી ફરિયાદોના યોગ્ય નિકાલની ખાતરી કરવા માટે સરકારે શુક્રવારે આઈટી નિયમોમાં ફેરફાર કર્યો છે. આ અંતર્ગત ત્રણ મહિનામાં અપીલ સમિતિઓની રચના કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આ સમિતિઓ મેટા અને ટ્વિટર જેવી સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓ દ્વારા કન્ટેન્ટના નિયમન અંગેના નિર્ણયોની સમીક્ષા કરી શકશે. ત્રણ સભ્યોની ફરિયાદ અપીલ સમિતિઓ (GACs) ની રચનાનું વર્ણન કરતાં ચંદ્રશેખરે જણાવ્યું હતું કે સરકાર નાગરિકો તરફથી મળેલા લાખો સંદેશાઓથી વાકેફ છે જેમાં આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો હતો કે સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓ દ્વારા તેમની ફરિયાદોનું યોગ્ય રીતે નિવારણ કરવામાં આવ્યું નથી. તેણે કહ્યું કે તે સ્વીકાર્ય નથી.
સમિતિ આ રીતે કામ કરશે
- વપરાશકર્તાઓ ફરિયાદ સમિતિમાં કોઈપણ પ્રકારની ગેરવર્તણૂકની ફરિયાદ નોંધાવી શકશે. વાહિયાત જાહેરાતોને ધ્યાનમાં રાખીને યુઝર્સના એકાઉન્ટ બંધ કરવા, તેમના ફોલોઅર્સ ઘટાડવા અને વધારવા, અપીલ કમિટીની રચના કરવાનો સરકારનો મહત્વનો નિર્ણય છે.
- ટેક કંપનીના અધિકારીને ફરિયાદ કર્યા પછી, તેમના નિર્ણયથી અસંતુષ્ટ વ્યક્તિ 30 દિવસની અંદર ફરિયાદ નોંધાવી શકે છે. આ સમિતિઓ 30 દિવસમાં ફરિયાદોને આખરી ઓપ આપશે.
- ટેક કંપનીઓએ 24 કલાકની અંદર યુઝર્સની ફરિયાદો સ્વીકારવી પડશે. તેમને પણ ઝડપથી ઉકેલવા પડશે.
પીડિત યુઝર્સઓને વળતર
ફરિયાદ અપીલ સમિતિ દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા નિર્ણયમાં પીડિત વપરાશકર્તાઓને વળતર પણ આપવામાં આવશે. આદેશનો તાત્કાલિક અમલ કરવો પણ ફરજિયાત રહેશે. સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓ માટેના નિયમો 26 મે, 2021થી અમલમાં આવ્યા છે.
