નવી દિલ્હી: વિશ્વના સૌથી અમીરોમાં જેની ગણના થાય છે તે એલોન મસ્કે તાજેતરમાં અમેરિકા ખાતે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથેની મુલાકાતમાં ભારતીય બજારમાં પ્રવેશવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. જો મસ્ક ભારતીય બજારમાં પ્રવેશે તો ભારતીય ઉદ્યોગકારોને ભારે હરિફાઈનો સામનો કરવો પડી શકે છે. આ ઉદ્યોગકારે તો મસ્ક સાથે સીધી જ સ્પર્ધા કરવી પડશે.
ખરેખર તો એલોન મસ્ક તેમની સેટેલાઇટ બ્રોડબેન્ડ સેવા સ્ટારલિંક શરૂ કરવા માંગે છે. જો કે, આ પહેલીવાર નહીં હોય જ્યારે એલોન મસ્ક સ્ટારલિંકને ભારતમાં લાવવાનો પ્રયાસ કરશે. અગાઉ પણ આ પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. આ સેવા માટે બુકિંગ પણ શરૂ કરી દેવાયું હતું, પરંતુ સરકાર તરફથી મંજૂરી ન મળવાને કારણે તેણે બુકિંગ બંધ કરવું પડ્યું હતું.
જોકે, હજુ પણ ભારતમાં મસ્કનો પ્રવેશ સરળ નહીં હોય. કારણ કે સ્ટારલિંકની એન્ટ્રી સાથે જ વિશ્વના સૌથી ધનિક વ્યક્તિની એશિયાના સૌથી ધનિક વ્યક્તિ મુકેશ અંબાણીની કંપની રિલાયન્સ જિયો સાથે ટક્કર કરશે.
મંગળવારે ઇલોન મસ્ક અમેરિકાના પ્રવાસે ગયેલા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીને મળ્યા હતા. આ મિટીંગમાં મસ્કે કહ્યું હતું કે તેઓ ભારતમાં સ્ટારલિંક શરૂ કરવામાં રસ ધરાવે છે, જે દૂરના વિસ્તારોમાં ઇન્ટરનેટ પહોંચાડવામાં મદદ કરી શકે છે. જો કે, ભારતીય બજારમાં સ્ટારલિંક માટે જે સૌથી મોટો પડકાર છે તે મુદ્દાને મસ્ક સ્પર્શી શક્યા નથી. મુકેશ અંબાણીની કંપની રિલાયન્સ જિયો મસ્કના ભારતમાં પ્રવેશના માર્ગમાં અવરોધરૂપ બની શકે છે.
એલોન મસ્ક શું ઈચ્છે છે?
મામલો સેટેલાઇટ બ્રોડબેન્ડ સ્પેક્ટ્રમ ડિસ્ટ્રીબ્યુશનનો છે, જેના કારણે દુનિયાના બે અમીર લોકો આમને-સામને થશે. ખરેખર, સ્ટારલિંક ઇચ્છે છે કે ભારત સરકાર સ્પેક્ટ્રમની હરાજી ન કરે. તેના બદલે વૈશ્વિક વલણને અનુસરીને તેને સોંપો. મસ્ક માને છે કે સ્પેક્ટ્રમ એક કુદરતી સંસાધન છે અને તમામ કંપનીઓને તેનો અધિકાર મળવો જોઈએ. હરાજીને કારણે ભૌગોલિક પ્રતિબંધો આવશે, જેના કારણે ભાવ વધશે. કંપનીએ આ તમામ બાબતો તેના પત્રમાં કહી છે, જે આ મહિને જ ભારત સરકાર દ્વારા જાહેર કરવામાં આવી છે. બીજી તરફ રિલાયન્સ આ વાતને નકારે છે અને સ્પેક્ટ્રમની હરાજી કરવાની માંગ કરી રહી છે.
રિલાયન્સ જિયોની શું દલીલ છે?
રિલાયન્સનું કહેવું છે કે વિદેશી સેટેલાઇટ સર્વિસ પ્રોવાઇડર્સ વૉઇસ અને ડેટા સર્વિસ ઑફર કરી શકે છે અને પરંપરાગત ખેલાડીઓને પડકારશે. એટલા માટે તેઓએ હરાજીમાં ભાગ લેવો જોઈએ, જેથી સ્પર્ધા સમાન હોય. રિલાયન્સ જિયો ભારતની સૌથી મોટી ટેલિકોમ કંપની છે. કંપનીના 43.9 કરોડ ગ્રાહકો છે. આ સિવાય કંપનીના બ્રોડબેન્ડ યુઝર્સની સંખ્યા 8 મિલિયન છે, જે માર્કેટ શેરના 25 ટકા છે.
મસ્ક અગાઉ પણ પ્રયાસ કરી ચૂક્યા છે
મસ્ક 2021માં ભારતીય બજારમાં પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કરી ચૂકયા છે. તે સમયે, તેણે લાયસન્સ વિના સ્ટારલિંક માટે બુકિંગ લેવાનું શરૂ કર્યું હતું. સ્ટારલિંક સિવાય એલોન મસ્કે ભારતમાં ટેસ્લાની એન્ટ્રી પર પીએમ મોદી સાથે વાત કરી છે.
જો મસ્કને મંજૂરી આપવામાં આવે તો શું બદલાશે?
સ્ટારલિંક એ સેટેલાઇટ બ્રોડબેન્ડ સર્વિસ પ્રોવાઈડર છે. એટલે કે, આ સેવા શરૂ કરવા માટે, જમીન પર ટાવરનું નેટવર્ક નાખવાની જરૂર રહેશે નહીં. તેમજ વાયરને ફાઈબર બ્રોડબેન્ડ સેવાઓની જેમ ફેલાવવાના રહેશે નહીં. તેના બદલે, આ સેવા આકાશનો ઉપયોગ કરીને ઇન્ટરનેટ કનેક્ટિવિટી પૂરી પાડે છે. એટલે કે, સ્ટારલિંક ભારતમાં તેનું સમગ્ર સેટેલાઇટ નેટવર્ક ફેલાવશે, જેથી ઇન્ટરનેટ કનેક્ટિવિટી દૂરના વિસ્તારોમાં પહોંચશે. એવા પણ ઘણા ક્ષેત્રો છે જ્યાં ટેલિકોમ કંપનીઓ માટે ટાવર લગાવવા મુશ્કેલ છે. ત્યાં પણ સેટેલાઇટ આધારિત સેવાઓ સરળતાથી કનેક્ટિવિટી પૂરી પાડી શકે છે. યુક્રેન યુદ્ધમાં પણ, રશિયાએ તમામ ટેલિકોમ્યુનિકેશન નેટવર્કનો નાશ કર્યો, તેથી મસ્કની સ્ટારલિંક સેવાએ યુક્રેનમાં કનેક્ટિવિટી પૂરી પાડી હતી. Jio અને Airtel (One Web) પણ ભારતમાં તેમની સેટેલાઇટ સેવા તૈયાર કરી રહ્યા છે.
