નવી દિલ્હી: ચાર ધામ યાત્રાના પ્રારંભે જ ગંગોત્રી અને યમુનોત્રી ધામમાં ભક્તોના મોટી સંખ્યામાં ધસારાના પગલે અવ્યવસ્થા સર્જાઈ છે. બુધવારે તા. 15 મેના રોજ મળેલી માહિતી અનુસાર, શ્રદ્ધાળુઓની સંખ્યાના ભારે દબાણ છતાં બદ્રીનાથ અને કેદારનાથમાં સ્થિતિ સારી છે. જોકે, ગંગોત્રી-યમુનોત્રી ખાતે દર્શન માટે આવેલા શ્રદ્ધાળુઓ હજુ પણ ચિંતિત છે. થોડા દિવસો પહેલા, યમુનોત્રીની સ્થિતિ પર ત્રણ દિવસ પહેલા વાયરલ થયેલા વીડિયો પર ઉત્તરાખંડ સરકારે પરિસ્થિતિને સંભાળવાનો દાવો કર્યો હતો પરંતુ સમસ્યા યથાવત છે. ગંગોત્રી અને યમુનોત્રીમાં સ્થિતિ કેમ બગડી? ચાલો જાણીએ…
ચાર ધામ યાત્રામાં શ્રદ્ધાળુઓની સંખ્યા ઓછી થવાના સંકેત દેખાઈ રહ્યા નથી. ખાસ કરીને છેલ્લા બે દિવસમાં રેકોર્ડ ભીડ ભેગી થવાને કારણે મંદિર સમિતિએ યાત્રિકોને ધામોમાં મોડી રાત સુધી દર્શન કરવાની છૂટ આપવી પડી હતી. ગંગા સપ્તમી પર યમુનોત્રી અને મોટી સંખ્યામાં ગંગોત્રી પહોંચતા ભક્તોનો ધસારો ચાલુ રહ્યો હતો. જેના કારણે ધામમાં ભારે ચહલપહલ જોવા મળી હતી. રેકોર્ડ ભીડને કારણે પોલીસ-વહીવટી તંત્રએ મોડી રાત સુધી બંદોબસ્ત ગોઠવવો પડ્યો હતો.
ભારે ભીડને કારણે રોડ પર લાંબો ટ્રાફિક જામ છે. વાહનો અટવાતા દેખાય છે. લોકોને સરળતાથી હોટલો અને ધર્મશાળાઓ મળી રહી નથી. આવી સ્થિતિમાં અનેક લોકોને કડકડતી ઠંડીમાં રસ્તા પર ધ્રૂજતી રાત વિતાવવાની ફરજ પડી રહી છે.
ઉત્તરકાશીમાં ગંગોત્રી અને યમુનોત્રી નેશનલ હાઈવે માર્ગ પર ચાર ધામ યાત્રાળુઓના વાહનોનો લાંબો જામ છે. જેના કારણે મુસાફરો કલાકો સુધી ટ્રાફિક જામમાં અટવાઈ રહ્યા છે. યાત્રાના પ્રથમ દિવસે યમુનોત્રી ધામ ખાતે શ્રદ્ધાળુઓની ભારે ભીડ જોવા મળી હતી. જેના કારણે યમુનોત્રી ધામમાં મુસાફરોનો 2 કિલોમીટર લાંબો પગપાળા ટ્રાફિક જામ થયો હતો. પ્રવાસ શરૂ થયાને એક અઠવાડિયું પણ નથી થયું. યમુનોત્રી અને ગંગોત્રી નેશનલ હાઈવે પર લાંબો ટ્રાફિક જામ શરૂ થઈ ગયો છે. જેના કારણે ચારધામ યાત્રાળુઓને ભારે મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.
અત્યાર સુધીમાં લગભગ 10 ભક્તોના મોત થયા છે
ગંગોત્રી ધામ યાત્રા રૂટ પર ગંગનાનીથી ગંગોત્રી સુધીના લગભગ 60 કિલોમીટરના વિસ્તારમાં દિવસભર 900 પેસેન્જર વાહનો અટવાયા હતા. જોકે જામ જેવી સ્થિતિ સર્જાયા બાદ વહીવટી સ્તરે પ્રયાસો શરૂ કરાયા હતા. સાંજ બાદ વાહનોનું દબાણ ઘટાડવાની રણનીતિ પર કામ શરૂ કરાયું હતું.
ગેસ્ટ સિસ્ટમ દ્વારા ટ્રેનોને રોકવામાં આવી અને છોડવામાં આવી. જેના કારણે લોકોની મુશ્કેલીમાં થોડીક અંશે ઘટાડો થયો હતો અને લોકોએ રાહતનો શ્વાસ લીધો હતો. લોકો પાસે ઉપલબ્ધ ખાદ્યપદાર્થો અને પાણી ખતમ થઈ ગયા છે. વિવિધ કારણોસર અત્યાર સુધીમાં 10 જેટલા શ્રદ્ધાળુઓના મોત થયા છે.
પરિસ્થિતિ કેમ બગડી?
ઉત્તરાખંડ સરકાર અને પોલીસના આંકડા અનુસાર, છેલ્લા ચાર દિવસમાં 1.30 લાખથી વધુ શ્રદ્ધાળુઓ ત્યાં પહોંચ્યા છે, જ્યારે ગયા વર્ષે 16 દિવસમાં આટલા લોકો દર્શન માટે પહોંચ્યા હતા. ગયા વર્ષે 2023માં સૌથી વધુ 12045 શ્રદ્ધાળુઓ 28મી મેના રોજ યમુનોત્રી ધામ પહોંચ્યા હતા, જે છેલ્લા ઘણા વર્ષોનો રેકોર્ડ હતો. આ વર્ષે યમુનોત્રીના યાત્રાળુઓની સંખ્યા 12148એ નવો રેકોર્ડ બનાવ્યો છે. યમુનોત્રીમાં યાત્રાળુઓની ભીડ સતત વધી રહી છે. આ માટે વહીવટીતંત્રે બેરિયર અને ગેટ સિસ્ટમ અમલમાં મૂકી છે.
હવે યમુનોત્રી ધામમાં દર્શન સરળતાથી થઈ રહ્યા છે. પરંતુ યમુનોત્રીની ભીડ ગંગોત્રી ધામમાં પહોંચી જતાં દબાણ વધી ગયું છે. 2 દિવસમાં રેકોર્ડ સંખ્યામાં શ્રદ્ધાળુઓએ અહીં મુલાકાત લીધી હતી. ગયા વર્ષે, યમુનોત્રી પછી, 29 મેના રોજ એક જ દિવસમાં રેકોર્ડ 13670 શ્રદ્ધાળુઓ ગંગોત્રી પહોંચ્યા હતા, જ્યારે 2024 માં તે જ તારીખે તે 18973 પર પહોંચ્યા હતા.
ગયા વર્ષે યાત્રાના પ્રથમ પાંચ દિવસમાં માત્ર 52 હજાર લોકો જ આવ્યા હતા. રસ્તાઓ પર ભારે દબાણ છે. 14મી મેના રોજ ગંગા સપ્તમી પર ટિહરી અને ઉત્તરકાશી જિલ્લામાંથી દેવ ડોલીસના આગમન સાથે દબાણ વધુ વધ્યું. જેના કારણે વહીવટીતંત્ર, પોલીસ અને મંદિર સમિતિને વ્યવસ્થા કરવા ભારે જહેમત ઉઠાવવી પડી રહી છે. ગંગોત્રી ધામ સાંકડા રસ્તા પર મોટી બસો ફસાઈ જવાના કારણે વધુ મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.
જેના કારણે વાહનોનું દબાણ વધી રહ્યું છે અને ગંગોત્રી સુધી વાહનો કતારમાં દોડી રહ્યા છે. જો કે, અહીં પણ વહીવટીતંત્ર ઉત્તરકાશી રામલીલા મેદાન, હીના, ભટવાડી, ગંગનાની, સુક્કી, ઝાલા, હરસીલ, ધારાલીથી વચ્ચે-વચ્ચે વાહનો છોડી રહ્યું છે. જેના કારણે ગંગોત્રી ધામ ખાતે મોડી રાત સુધી યાત્રિકોનો પ્રવાહ ચાલુ રહ્યો હતો. વહીવટીતંત્રની વિનંતી પર, ગંગોત્રી મંદિર સમિતિએ તમામ ભક્તોને મોડી રાત સુધી દર્શન આપ્યા હતા. ઉપરાંત વહીવટીતંત્ર, પોલીસ અને મંદિર સમિતિ દ્વારા યાત્રિકોને નાસ્તાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી હતી. યાત્રાળુઓની સુવિધા માટે ગંગોત્રીમાં બજાર સવારના 2 વાગ્યા સુધી ખુલ્લું રહ્યું હતું. સવાર સુધી ધામમાં યાત્રિકોની વ્યવસ્થિત અવરજવર કરવામાં આવી રહી છે.
