ભારત જોડો યાત્રા 2022 દરમિયાન ઈન્ડિયન આર્મી વિરુદ્ધ કથિત અપમાનજનક ટિપ્પણીના સંદર્ભમાં લખનૌ કોર્ટ દ્વારા જારી કરાયેલા સમન્સ સામે ગાંધી દ્વારા દાખલ કરાયેલી અરજીને ફગાવી દેતી વખતે કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીને બુધવારે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ગુસ્સાનો સામનો કરવો પડ્યો.
કોર્ટે કહ્યું, એમાં કોઈ શંકા નથી કે બંધારણની કલમ 19(1)(a) વાણી અને અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાની ખાતરી આપે છે, પરંતુ આ સ્વતંત્રતા વાજબી પ્રતિબંધોને આધીન છે અને તેમાં ભારતીય સેના માટે અપમાનજનક નિવેદનો કરવાની સ્વતંત્રતાનો સમાવેશ થતો નથી.
વાસ્તવમાં રાહુલ ગાંધી સામે માનહાનિનો કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો. કારણ કે તેમણે કહ્યું હતું કે ચીની સૈનિકો અરુણાચલ પ્રદેશમાં ભારતીય સૈનિકોને માર મારી રહ્યા છે. આ ટિપ્પણી 2022 માં રાજસ્થાનમાં એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન કરવામાં આવી હતી.
રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું હતું કે, લોકો ભારત જોડો યાત્રા, અશોક ગેહલોત અને સચિન પાયલટ અને બીજું શું નહીં તે વિશે પૂછશે. પરંતુ તેઓ ચીન દ્વારા 2000 ચોરસ કિલોમીટર ભારતીય પ્રદેશ પર કબજો કરવા, 20 ભારતીય સૈનિકોને મારવા અને અરુણાચલ પ્રદેશમાં આપણા સૈનિકોને માર મારવા વિશે એક પણ પ્રશ્ન પૂછશે નહીં. પરંતુ ભારતીય મીડિયા તેમને આ વિશે એક પણ પ્રશ્ન પૂછતું નથી. શું તે સાચું નથી? દેશ આ બધું જોઈ રહ્યો છે. એવું ડોળ ન કરો કે લોકોને ખબર નથી.
ત્યાર બાદ ઉત્તર પ્રદેશમાં રાહુલ ગાંધી વિરુદ્ધ માનહાનિનો કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો અને એક ટ્રાયલ કોર્ટે તેમને સમન્સ જારી કર્યા. તેમણે કાર્યવાહી અને સમન્સ રદ કરવાની માંગ કરતી અરજી અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં દાખલ કરી. બોર્ડર રોડ્સ ઓર્ગેનાઇઝેશન (BRO) ના ભૂતપૂર્વ ડિરેક્ટર ઉદય શંકર શ્રીવાસ્તવે માનહાનિની ફરિયાદ દાખલ કરી હતી.
ફરિયાદીએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે ગાંધીએ વારંવાર ખૂબ જ અપમાનજનક રીતે કહ્યું હતું કે ચીની સેના અરુણાચલ પ્રદેશમાં આપણા સૈનિકોને માર મારી રહી છે અને ભારતીય પ્રેસ આ સંદર્ભમાં કોઈ પ્રશ્ન પૂછશે નહીં. રાહુલ ગાંધીએ હાઈકોર્ટમાં પોતાની અરજીમાં દલીલ કરી હતી કે ફરિયાદી ભારતીય સેનાનો અધિકારી નથી અને તેથી તે પીડિત નથી.
આ દલીલને ફગાવી દેતા કોર્ટે કહ્યું કે ફોજદારી કાર્યવાહી સંહિતા (CrPC) ની કલમ 199 (1) હેઠળ ગુનાનો સીધો ભોગ બનેલા સિવાયની કોઈપણ વ્યક્તિ જો ગુનાથી પ્રભાવિત હોય તો તેને પણ પીડિત ગણી શકાય. આ કેસમાં હાઈકોર્ટે કહ્યું કે માનહાનિનો કેસ દાખલ કરનાર વ્યક્તિ ગુનાનો ભોગ બને છે કારણ કે તે બોર્ડર રોડ્સ ઓર્ગેનાઈઝેશનના નિવૃત્ત ડિરેક્ટર છે, જે કર્નલની સમકક્ષ પોસ્ટ છે.
