વૈજ્ઞાનિકોએ સોમવારે એક અવકાશયાનને એક એસ્ટરોઇડ સાથે અથડાવ્યું. આ દુર્ઘટનાનો હેતુ પૃથ્વીને બચાવ કરવાં માટે એક નવું સાધન આપવાનો હતો. ડબલ એસ્ટરોઇડ રીડાયરેક્શન ટેસ્ટ આ પ્રકારનું પ્રથમ મિશન છે! ડાર્ટ ઇરાદાપૂર્વક કાઇનેટિક ઇમ્પેક્ટર પદ્ધતિને ચકાસવા માટે ક્રેશ કર્યું, તેનું લક્ષ્ય દ્વિસંગી પૃથ્વીની નજીકની એસ્ટરોઇડ સિસ્ટમ ડીડીમોસ છે. પૃથ્વી જ્યારે અવકાશનાં અંધકારમાં એકલી હોય છે, જ્યારે તે ઊંડા અવકાશમાંથી આવનારા મહેમાનોના ખબર આપે છે. તે ખરેખર સંપૂર્ણપણે એકલી નથી. આ મહેમાનો મોટેભાગે એવાં પદાર્થો છે જે સૌરમંડળની ઉત્પત્તિનાં અવશેષો છે. આવાં જ અવશેષ લગભગ ૬૬ મિલિયન વર્ષો પહેલાં પૃથ્વી પર ત્રાટકયાં હતા અને ગ્રહ પરથી ડાયનાસોરનો નાશ કર્યો હતો!
તેમને પૃથ્વીની નજીકનાં ઑબ્જેક્ટ્સ કહેવાય છે. તેમની વચ્ચે એસ્ટરોઇડ્સ છે. ગયાં અઠવાડિયે જ તેમાંથી પાંચ પૃથ્વીની નજીક આવ્યાં હતાં જેને પ્લેનેટરી ફ્લાયબાય કહેવાય છે. આ વસ્તુઓથી કોઈ ખતરો ન હતો, પણ ભવિષ્યમાં કોઈ એવું ખતરનાક હોઈ શકે છે જે તદ્દન ટકરાવાનાં માર્ગ પર હોઈ શકે છે. નાસા જે આ બાહ્ય અવકાશ પદાર્થોને ટ્રેક કરે છે, તે તેમને ફરી મારવા માટે તૈયાર રહેવા માંગે છે અને ભવિષ્યમાં જો કોઈ હિંમત કરે તો આ આવનારાં એસ્ટરોઇડ્સને વિચલિત કરી શકે તેવી તકનીકનું પરીક્ષણ કરવા માટે તૈયાર છે.
ટેક્નોલોજી પહેલેથી જ એસ્ટરોઇડનાં માર્ગ પર હતી, જ્યાં તે એસ્ટરોઇડની ભ્રમણકક્ષામાં થોડો ફેરફાર કરવા માટે ગતિશીલ અસરની પદ્ધતિને ચકાસવા માટે ઇરાદાપૂર્વક ક્રેશ કર્યું અને તેને ડાર્ટ કહેવામાં આવે છે! ડબલ એસ્ટરોઇડ રીડાયરેક્શન ટેસ્ટ અથવા ડાર્ટ તે પ્રકારનું પ્રથમ અવકાશયાન છે, જે પૃથ્વી તરફ આવતાં એસ્ટરોઇડને ગ્રહને અસર કરવાની ઉચ્ચ સંભાવના સાથે વિચલિત કરવા માટે અનન્ય પદ્ધતિનું પરીક્ષણ કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે. અવકાશયાન કાઇનેટિક અસર દ્વારા અવકાશમાં તેની ગતિ બદલવા માટે એસ્ટરોઇડ પર ઇરાદાપૂર્વકનું આ ક્રેશ છે.
નાસાએ કહ્યું છે કે આ મિશન એસ્ટરોઇડ પર ગતિશીલ અસર હાંસલ કરવાની અને એસ્ટરોઇડનાં પ્રતિભાવનું અવલોકન કરવાની ક્ષમતાનું પરીક્ષણ છે. જો સફળ થાય તો પદ્ધતિ પૃથ્વીની નજીકની વસ્તુઓ સામે ગ્રહ સંરક્ષણ પ્રયાસનું મુખ્ય તત્ત્વ બની જશે! જેમાં તારણો, ટ્રેકિંગ અને પછી તેમની હિલચાલનો માર્ગ બદલવા માટે તેમને હિટ કરવાનો સમાવેશ થાય છે. ઇન્ફોગ્રાફિક પૃથ્વી પરની કેટલીક વસ્તુઓની તુલનામાં ડિડીમોસ સિસ્ટમમાં બે એસ્ટરોઇડનાં કદ દર્શાવે છે.
અનન્ય મિશન માટેનું લક્ષ્ય દ્વિસંગી, પૃથ્વીની નજીકની એસ્ટરોઇડ સિસ્ટમ ડીડીમોસ છે, જેનાંથી આ ક્ષણે પૃથ્વી પર કોઈ ખતરો નથી. સિસ્ટમમાં બે નીઓસ લગભગ 780 મીટર પહોળા એસ્ટરોઇડ અને તેનો મૂનલેટ ડિમોર્ફોસ લગભગ 160 મીટર કદ ધરાવે છે. આશરે 24000 Km પ્રતિ કલાકની ઝડપે મુસાફરી કરતી વખતે ડાર્ટ તેની ભ્રમણકક્ષામાં થોડો ફેરફાર કરવા માટે ડિમોર્ફોસ સાથે અથડાશે, જે ડિડીમોસની પરિક્રમા કરી રહ્યું છે.
એરિઝોન યુનિવર્સિટીમાં સ્પેસવોચ પ્રોજેક્ટમાં જો મોન્ટાનીએ 1996માં પૃથ્વીની નજીકનો લઘુગ્રહ મૂળરૂપે શોધ્યો હતો, ડીડીમોસ સિસ્ટમ એ પૃથ્વી પરથી જોવામાં આવતી એક ગ્રહણ કરતી દ્વિસંગી છે! જેનો અર્થ છે કે ડિમોર્ફોસ ડીડીમોસની આગળ અને પાછળથી પસાર થાય છે કારણ કે તે પૃથ્વી પરથી દેખાતાં મોટાં લઘુગ્રહની પરિક્રમા કરે છે. ડ્રેકોએ દ્વારા 27 જુલાઈ 2022ના લેવામાં આવેલી 243 છબીઓનું સંયોજન કર્યું હતું તે ડિડીમોસને શોધી કાઢે છે. આશા છે કે, એસ્ટરોઇડની ભ્રમણકક્ષામાં થોડો ફેરફાર થાય છે અને જ્યારે ખગોળશાસ્ત્રીય વિજ્ઞાન અને ભ્રમણકક્ષાની ગતિશીલતાની વાત આવે છે ત્યારે પદાર્થની ભ્રમણકક્ષામાં થોડો ફેરફાર તેને અવકાશમાં દૂર કરવા માટે પૂરતો છે કારણ કે ગુરૂત્વાકર્ષણ કાર્યમાં આવે છે. જમીન પર અને અવકાશમાં ટેલિસ્કોપનો એક સૂટ ક્રેશનું નિરીક્ષણ કરશે.
જેમ જેમ અવકાશયાન એસ્ટરોઇડ સાથે અથડાય છે, કમ્પ્યુટર્સ આ શમન અભિગમની અસરકારકતાનું મૂલ્યાંકન કરવાં અને ભવિષ્યમાં ગ્રહોનું સંરક્ષણ કેવી રીતે શ્રેષ્ઠ રીતે લાગુ કરવું તે દ્રશ્યો મૂલ્યાંકન કરવા માટે ક્રેશનું અત્યંત આધુનિક અને વિગતવાર સિમ્યુલેશન બનાવવાનું કાર્ય સંભાળશે. મિશનનાં ઉદ્દેશ્યોમાંનાં એકમાં ડિમોર્ફોસ પર અસરની અસરો અને પરિણામી ઇજેક્ટાને માપવાનો સમાવેશ થાય છે. બધાની નજર હવે નિર્ણાયક અસર પર હોવી સ્વાભાવિક છે જ્યારે માનવ નિર્મિત મશીન એસ્ટરોઇડ પર ક્રેશ કરીને સત્તાવાર રીતે તેની મુસાફરી સમાપ્ત કરશે અને આશા છે કે પૃથ્વીનો બચાવ કરવા માટે એક નવું સાધન મળશે!
