નવી દિલ્હી: દક્ષિણ અમેરિકન (South America) દેશ પેરુનું રાજકીય સંકટ વધુ ઘાતક બની રહ્યું છે. પેરુમાં (Peru) સરકાર વિરુદ્ધ હિંસક (violence) દેખાવો ચાલુ છે. સોમવારે પ્રદર્શનકારીઓ (Protector) અને સુરક્ષા દળો વચ્ચે હિંસક અથડામણ થઈ હતી, જેમાં 17 લોકોના મોત થયા હતા. પેરુમાં સ્થિતિ એટલી ખરાબ થઈ ગઈ છે કે સરકારે વિરોધીઓ પર લગામ લગાવવા માટે એક દિવસની લોહિયાળ હિંસા પછી મંગળવારે કર્ફ્યુ (curfew) લાદવાનો નિર્ણય કર્યો.
સરકારના આદેશ મુજબ સાંજે 8 વાગ્યાથી સવારના 4 વાગ્યા સુધી કર્ફ્યુ અમલમાં રહેશે. દક્ષિણ પેરુના પુનો વિસ્તારમાં કર્ફ્યુ લાદવાનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. વડા પ્રધાન આલ્બર્ટો ઓટારોલાના જણાવ્યા અનુસાર, આગામી 3 દિવસ માટે કર્ફ્યુનો આદેશ આપવામાં આવ્યો છે. પુનો આરોગ્ય મંત્રાલયના અધિકારી હેનરી રેબાઝાના જણાવ્યા અનુસાર, પુનો ક્ષેત્રના જુલિયાકા શહેરમાં તાજેતરની અથડામણમાં 68 લોકો ઘાયલ થયા છે.
પેરુના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ પેડ્રો કાસ્ટિલોને પદ પરથી હટાવ્યા બાદ વિરોધ કરવામાં આવ્યો હતો. આ વિરોધમાં એક મહિનામાં 40 લોકો માર્યા ગયા છે, જેમાં સોમવારે રાત્રે 17 લોકો માર્યા ગયા હતા. દેશના માનવ અધિકાર કાર્યાલયે અહેવાલ આપ્યો છે કે સોમવાર 09 જાન્યુઆરી એ વિરોધ પ્રદર્શનનો અત્યાર સુધીનો સૌથી ભયંકર દિવસ હતો. વહેલી ચૂંટણી અને જેલમાં બંધ ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ પેડ્રો કાસ્ટિલોની મુક્તિની માંગ માટે વિરોધ પ્રદર્શન ચાલુ છે.
આ હિંસક અથડામણમાં 68 લોકો ઘાયલ પણ થયા છે.
આરોગ્ય મંત્રાલયના અધિકારી હેનરી રેબાઝાના જણાવ્યા અનુસાર, દક્ષિણ પેરુના પુનો પ્રદેશમાં ટિટીકાકા તળાવના કિનારે આવેલા નગર જુલિયાકામાં અથડામણો ફાટી નીકળી હતી. આ અથડામણમાં 68 લોકો ઘાયલ થયા હતા. મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, મૃતકોમાં ઓછામાં ઓછા બે કિશોરોનો સમાવેશ થાય છે. બોલિવિયાની સરહદ ધરાવતો પુનો પ્રદેશ કાસ્ટિલોના સમર્થકોની આગેવાની હેઠળના વિરોધ આંદોલનનું કેન્દ્ર બની ગયો છે.
17 લોકો અને એક પોલીસ અધિકારી મૃત્યુ પામ્યા
મળતી માહિતી અનુસાર પોલીસે કહ્યું કે પ્રદર્શનકારીઓએ આખી રાત આ વિસ્તારમાં દુકાનોમાં લૂંટ ચલાવી અને પોલીસના વાહનો પર પણ હુમલો કર્યો. ઉપરાંત, જુલિયાકા શહેરમાં વિરોધીઓ દ્વારા એરપોર્ટ પર તોફાન કરવાના પ્રયાસમાં વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યો હતો. જુલિયાકા હોસ્પિટલના એક અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, 14 લોકોના મોત થયા હતા, જેમાંથી ઘણાને ગોળી વાગી હતી. જુલિયાકામાં શોપિંગ સેન્ટરની તોડફોડ દરમિયાન વધુ ત્રણ લોકોના મોત થયા હતા, જ્યારે છેલ્લો જાણીતો પીડિત પોલીસ અધિકારી હતો, જેનું યુનાઈટેડ નેશન્સે જણાવ્યું હતું કે તેના વાહનમાં આગ લાગવાથી તેનું મૃત્યુ થયું હતું. તે જ સમયે, સરકારે જુલિયાકામાં સુરક્ષા દળોની કાર્યવાહીનો બચાવ કર્યો છે.
પેરુમાં વિરોધ એક મહિના પહેલા શરૂ થયો હતો જ્યારે ભ્રષ્ટાચારની તપાસનો સામનો કરી રહેલા કાસ્ટિલોને ઓફિસ છોડવાની ફરજ પડી હતી. ત્યારથી પુનો અને જુલિયાકા શહેરમાં તણાવ વધી ગયો છે. પ્રદર્શનકારીઓએ દેશના 25 મુખ્ય સ્થળોમાંથી છ સ્થળોએ રસ્તાઓ બંધ કરી દીધા છે. અધિકારીઓનું કહેવું છે કે 53 અલગ-અલગ રસ્તાઓ બ્લોક છે.
પેરુમાં કટોકટીની સ્થિતિ શા માટે હતી?
પેરુમાં લાંબા સમયથી સરકાર વિરોધી દેખાવો ચાલી રહ્યા છે. ભૂતકાળમાં પણ આંદોલનકારીઓએ ઘણી જગ્યાએ રસ્તા રોક્યા છે, ઘણી જગ્યાએ તોડફોડ પણ થઈ છે. ડિસેમ્બર 2022 માં, પેરુની અંદર કટોકટી જાહેર કરવામાં આવી હતી. વાસ્તવમાં, પેરુ આ સમયે અણધાર્યા રાજકીય સંકટનો સામનો કરી રહ્યું છે. છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં એટલો બધો ઉથલપાથલ થયો છે કે તણાવ ઓછો થવાને બદલે વધી રહ્યો છે.
પેરુનો રાજકીય ઇતિહાસ અને રાજકીય કટોકટી
જો આપણે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં પેરુના રાજકીય ઈતિહાસ પર નજર નાખીએ તો ખબર પડે છે કે આ પ્રકારની કટોકટી આ દેશ પર આવવાની હતી. વર્ષ 2020માં પાંચ દિવસમાં ત્રણ વખત રાષ્ટ્રપતિ બદલવામાં આવ્યા હતા. આ પહેલા પણ ઘણા પૂર્વ પ્રમુખો જેલમાં હતા જેમના પર પદ પર રહીને ભ્રષ્ટાચારનો આરોપ હતો. હવે આ જ યાદીમાં પેડ્રો કાસ્ટિલોનું નામ પણ જોડાઈ ગયું છે. તેમના સ્થાને ઉપરાષ્ટ્રપતિ દિના બોલ્યુઆર્ટને દેશના આગામી રાષ્ટ્રપતિ બનાવવામાં આવ્યા છે. પેરુના લોકશાહી ઈતિહાસમાં રાષ્ટ્રપતિ પદ સંભાળનાર તે પ્રથમ મહિલા બની છે.
