નવી દિલ્હી: આ વર્ષે રેકોર્ડ ગરમી પડી રહી છે. દેશમાં મે મહિનો ખૂબ તપ્યો છે. ઘણા શહેરોમાં ગરમીનો પારો 42-43 ડિગ્રીથી વધુ છે. હજુ પણ આગામી દિવસોમાં હિટવેવની આગાહી હવામાન વિભાગ દ્વારા કરવામાં આવી છે. ત્યારે કાળઝાળ ગરમીથી પરેશાન દેશવાસીઓ માટે રાહતના સમાચાર આવ્યા છે.
- કેરળમાં ચોમાસું 31મી આસપાસ આવવાની આગાહી
- ગયા વર્ષે કેરળમાં ચોમાસું 8 જૂને બેઠું હતું, આ વર્ષે સામાન્યથી વધુ વરસાદની આગાહી છે
હવામાન વિભાગ અનુસાર આ વર્ષે ચોમાસું વહેલું બેસશે. પાછલા વર્ષની સરખામણીએ એક અઠવાડિયું વહેલું ચોમાસું શરૂ થશે. દક્ષિણ પશ્ચિમ ચોમાસુ 31 મેની આસપાસ કેરળમાં આવે તેવી શક્યતા છે, જે ભારતના કૃષિ આધારિત અર્થતંત્ર માટે નિર્ણાયક ચાર મહિનાની વરસાદની મોસમ માટેનો તબક્કો નક્કી કરે છે.
ભારતીય હવામાન વિભાગે જણાવ્યું હતું કે, આ વર્ષે દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસુ ચાર દિવસની મોડલ એરર સાથે 31 મેના રોજ કેરળમાં આવવાની શક્યતા છે. આઇએમડીના ડાયરેક્ટર જનરલ મૃત્યુંજય મહાપાત્રાએ કહ્યું, આ વહેલું નથી, તે સામાન્ય તારીખની નજીક છે. જાહેર કરેલી તારીખમાં 4 દિવસ વધુ કે ઓછા રહેવાની શક્યતા છે. એટલે કે ચોમાસું 28મી મેથી 3જી જૂન વચ્ચે ગમે ત્યારે આવી શકે છે. ગુજરાતમાં 19થી 30 જૂન સુધી ચોમાસું બેસે તેવી આશા છે.
આંદામાન સમુદ્ર અને બંગાળની ખાડીમાં બે દિવસ પહેલાં એટલે કે 19મી મેના રોજ ચોમાસું પહોંચે તેવી સંભાવના છે. સામાન્ય રીતે આ સ્થળો પર 21મી મેએ ચોમાસું પહોંચતું હોય છે. ગયા વર્ષે અંદામાન-નિકોબારના ટાપુઓ પર 19મીએ ચોમાસું બેઠું હતું.
આઇએમડીના આંકડા અનુસાર, કેરળમાં ચોમાસાની શરૂઆતની તારીખ છેલ્લા 150 વર્ષોમાં વ્યાપક રીતે બદલાઇ છે, જેમાં સૌથી વહેલું 11 મે, 1918 હતું અને સૌથી વિલંબિત 18 જૂન, 1972 હતું. દક્ષિણ રાજ્યમાં ગયા વર્ષે 8 જૂન, 2022માં 29 મે, 2021માં 3 જૂન અને 2020માં 1 જૂનના રોજ વરસાદી માહોલ આવ્યો હતો.
દક્ષિણ રાજ્યમાં ગયા વર્ષે 8 જૂન, 2022માં 29 મે, 2021માં 3 જૂન અને 2020માં 1 જૂનના રોજ વરસાદી માહોલ આવ્યો હતો. ગયા મહિને આઇએમડીએ ભારતમાં ચોમાસાની ઋતુમાં સામાન્યથી વધુ વરસાદની આગાહી કરી હતી, જેમાં ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર સુધીમાં અનુકૂળ લા નિના પરિસ્થિતિઓ શરૂ થવાની ધારણા છે.
દેશના કેટલાક ભાગોમાં એપ્રિલમાં ભીષણ ગરમીનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, જેમાં ઘણા રાજ્યોમાં મહત્તમ તાપમાનના રેકોર્ડ તૂટી ગયા હતા અને આરોગ્ય અને આજીવિકાને ગંભીર અસર થઈ હતી. અસહ્ય ગરમી પાવર ગ્રીડ પર દબાણ લાવી રહી છે અને જળાશયોને સૂકવી રહી છે, જેના કારણે દેશના કેટલાક ભાગોમાં દુષ્કાળ જેવી સ્થિતિ સર્જાઈ છે. સામાન્ય કરતાં વધુ ચોમાસાના વરસાદની આગાહી, તેથી, ઝડપથી વિકસતા આ દક્ષિણ એશિયન રાષ્ટ્ર માટે એક મોટી રાહત તરીકે આવે છે.
ભારતના કૃષિ ક્ષેત્ર માટે ચોમાસુ મહત્ત્વપૂર્ણ છે, જેમાં ચોખ્ખો 52 ટકા વાવેતર વિસ્તાર તેના પર નિર્ભર છે. દેશભરમાં વીજ ઉત્પાદન ઉપરાંત પીવાના પાણી માટે મહત્વપૂર્ણ જળાશયોને ફરીથી ભરવા માટે પણ તે નિર્ણાયક છે. જૂન અને જુલાઈને કૃષિ માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ ચોમાસાના મહિના માનવામાં આવે છે કારણ કે ખરિફ પાક માટે મોટાભાગની વાવણી આ સમયગાળા દરમિયાન થાય છે.
વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે હાલમાં અલ નિનોની સ્થિતિ પ્રવર્તે છે અને લા નિના ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર સુધીમાં શરૂ થઈ શકે છે.
અલ નિનો-મધ્ય પ્રશાંત મહાસાગરમાં સપાટીના પાણીનું સમયાંતરે ઉષ્ણતામાન-ભારતમાં નબળા ચોમાસાના પવન અને સૂકી પરિસ્થિતિઓ સાથે સંકળાયેલું છે. લા નિના-અલ નિનોનો વિરોધાભાસ-ચોમાસાની મોસમ દરમિયાન પુષ્કળ વરસાદ તરફ દોરી જાય છે.
