જીવન એ એક સાહસ ભરી સફર છે જેમાં આપણે આપણું શ્રેષ્ઠ કરવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ રહીએ છીએ. જો કે, કેટલીકવાર, આપણા નાણાકીય જીવનમાં પણ, એવા પ્રસંગો આવે છે જ્યારે શ્રેષ્ઠ યોજનાઓ અને સુઆયોજિત ક્રિયાઓ અપેક્ષિત પરિણામો આપવામાં નિષ્ફળ જાય છે જેના પરિણામે નાણાકીય તણાવ થાય છે. આધુનિક જીવનમાં આપણે વિચારીએ છીએ તેના કરતાં નાણાકીય તણાવ વધુ સામાન્ય છે. આપણામાંના ઘણા, સમગ્ર વિશ્વમાંથી અને જીવનના તમામ ક્ષેત્રોમાંથી, નાણાકીય તણાવ અને અનિશ્ચિતતાનો સામનો કરી રહ્યા છીએ. પછી ભલે તે કામની ખોટ હોય, વધતું દેવું હોય, કમાતી વ્યક્તિનું મૃત્યુ હોય, અથવા પરિબળોનું સંયોજન હોય, નાણાકીય તણાવના કારણો ઘણા હોય છે.
નાણાકીય સમસ્યાઓ આપણા માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્ય, સંબંધો અને જીવનની એકંદર ગુણવત્તા પર ભારે અસર કરી શકે છે. પૈસાની ચિંતાઓથી દબાયેલી લાગણી આપણી ઊંઘ, આત્મસન્માન અને ઉર્જા સ્તર પર પ્રતિકૂળ અસર કરી શકે છે. તે ડિપ્રેશન અને ચિંતાનું જોખમ પણ વધારી શકે છે. પૈસાની ચિંતાઓથી બચવા માટે કોઈ વ્યક્તિ બિનઆરોગ્યપ્રદ સામનો કરવાની પદ્ધતિઓનો આશરો લઈ શકે છે, જેમ કે દારૂ પીવો, દવાઓનો દુરુપયોગ કરવો અથવા જુગાર રમવો. નાણાકીય તણાવ આપણા પર આકરો વાર કરી શકે છે અને એવું લાગે છે કે જીવન ફરી ક્યારેય પહેલા જેવું નહીં થાય. તમારા શ્રેષ્ઠ સંબંધોની પણ કસોટી થાય છે, અને તે તૂટવાના આરે આવી જાય છે.
શુ કરવુ?
કમનસીબે, તાણમાંથી બહાર નીકળવા માટે કોઈ જાદુઈ ગોળી નથી, કોઈ ઝડપી યોજના નથી, નહીં તો તમારે તેમાંથી પસાર થવાનો વારો જ ન આવે. ધીરે ધીરે વસ્તુઓ ફક્ત સારી થઈ શકે છે.અને એક સમયે એક પગલું. માત્ર મોટા ચિત્રને જોવું મહત્વપૂર્ણ નથી પરંતુ ઘણી નાની વસ્તુઓને ઠીક કરવા માટે તમારે એન્જિનિયર અથવા ડૉક્ટરની માનસિકતા સાથે નાની વસ્તુઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની જરૂર પડશે. નીચે આપેલ નકશો એક માર્ગ છે જે તમને વિવિધ મોરચે મદદ કરી શકે છે, જે આખરે તમને તમારા નાણાં પર નિયંત્રણ મેળવવા અને ફરી એકવાર ગ્રીન ઝોનમાં જવા તરફ દોરી જાય છે.
માનસિકતા:
જો આ ક્ષણે મતભેદ તમારી સામે હોય તો પણ એટલું સમજી લેજો કે કંઈપણ અશક્ય નથી. તમે યોગ્ય દિશામાં રોજ એક માઇલ ચાલો છો તો કોઈ પણ વસ્તુ તમારા વિશ્વાસને હરાવી શકશે નહીં. નાણાકીય તાણમાં આવવું એ કંઇ શરમજનક નથી કારણ કે તે કામચલાઉ છે અને જીવનના કોઈપણ તબક્કે કોઈપણ સાથે થઈ શકે છે. તમારે હાર માની લેવાની જરૂર નથી અને તમારો આત્મવિશ્વાસ અથવા આત્મસન્માન અથવા પરિવર્તનની આશા ગુમાવવાની જરૂર નથી. જો તમે તાણથી પીડાતા હોવ, દબાણ હેઠળ હોવ તો તમારે માત્ર તમારા પરના એ પ્રેશરને બહાર કાઢી મૂકવાનું છે અને તે વરાળની જેમ હવામાં ઉડી જશે!
વાત કરીને આદાનપ્રદાન ચાલું રાખો
પહેલા તમારા નાણાકીય સલાહકાર/વિતરક/એકાઉન્ટન્ટ સાથે વાત કરીને શરૂઆત કરો. તેઓ તમારી પરિસ્થિતિને સમજશે અને કેટલાક નાણાકીય માર્ગદર્શન આપી શકે છે. આગળ, તમારા પરિવાર, ખાસ કરીને તમારા જીવનસાથી અને માતાપિતા સાથે વાત કરો. તેમને તમારી પરિસ્થિતિ વિશે જણાવો અને એક ટીમ તરીકે આ પડકારનો સામનો કરવા માટે તમારે બધાએ સાથે મળીને કામ કરવાની જરૂર છે. તમારા બાળકો, જો તેઓ પર્યાપ્ત વયના છે અને ખર્ચ કરનારાઓમાં સામેલ છે, તો તેમને પણ જાગૃત કરવાની જરૂર છે. આ તેમના જીવનનો ખૂબ જ મૂલ્યવાન અનુભવ અને પાઠ હોઈ શકે છે અને ચોક્કસપણે તેમને પૈસા અને તેમની પાસે આજે જે છે તેના પ્રત્યે વધુ સભાન અને આદરપૂર્ણ બનાવશે. તેમની ચિંતાઓ સાંભળો અને વાતચીત ચાલુ રાખો. આ બધું કરતી વખતે, કૃપા કરીને તમારા પ્રિયજનો સાથે વધુ ગુણવત્તાયુક્ત સમય પસાર કરવા માટે વધારાના પ્રયત્નો પણ કરો કારણ કે આ ફક્ત તમને વધુ ભાવનાત્મક રીતે મજબૂત કરશે. તમારું કુટુંબ તમારી પ્રામાણિકતાની કદર કરશે અને તેમના પોતાના સમર્થન અને મદદ સાથે આગળ આવશે.
થોડી ગણતરીઓ રાખો
તમારી પાસે કરવા માટે એક ચોક્કસ વસ્તુ હોય તો તે છે આંકડાઓને યોગ્ય રીતે ટ્રેક કરવા. દર અઠવાડિયે, સમય કાઢો, અને વ્યાપકપણે એક ટેવ રાખો (a) તમારી પાસે કેટલા પૈસા છે (b) તમે કેટલી આવક કરી રહ્યા છો અને (c) તમે કેટલા પૈસા ખર્ચો છો. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, આવકના સ્ત્રોતને ટ્રૅક કરવાનું શરૂ કરો, તમારા રોકડ પ્રવાહને ટ્રૅક કરો, તમારી નેટવર્થ જાણો, આવક અને ખર્ચ વચ્ચેનું અંતર શોધો, બજેટ બનાવો વગેરે. નાણાકીય તણાવ સાથે, બજેટિંગ એક મોટો પડકાર બની જાય છે કારણ કે સંભવિત રોકડ પ્રવાહ/ખર્ચ રોકડ પ્રવાહ/આવક કરતાં વધારે છે. અહીં આપણે જરૂરી અને વિવેકાધીન ખર્ચને ઓળખવાની અને તેને પ્રાથમિકતા આપવાની જરૂર છે. તમારા પાછલા કેટલાક મહિનાના ટ્રૅકમાં એવા દાખલાઓ/આદતો શોધો કે જે તમને નુકસાન પહોંચાડી રહી છે અને એવા ખર્ચો શોધો કે જે ઓછામાં ઓછા તે સમયે ઘટાડી શકાય અથવા ટાળી શકાય અથવા વિલંબિત થઈ શકે.
કાર્ય યોજના:
a) બહાર નીકળવાના માર્ગનું આયોજન: તમે બધી ગણતરીઓ કરી લીધું. છે અને તમારી નાણાકીય પરિસ્થિતિની ઊંડી સમજણ સાથે, તમે હવે તમારી સમસ્યાઓ એક બાળકને પણ સમજાવી શકશો. ઉકેલના ભાગરૂપે શું કરવાની જરૂર છે તેનો માર્ગ નકશો તૈયાર કરો. તમારા ચેક-લિસ્ટમાં આવતા વર્ષ કે તેથી વધુ સમય માટેની નાણાકીય યોજના પણ હોવી જોઈએ. આ બધું કેવી રીતે કાર્ય કરવું જોઈએ તે અહીં નીચે આપવામાં આવ્યું છે. :
- – તમારા સમસ્યા વિસ્તારો અને તમારી સમસ્યાની હદ ઓળખો
- – ગડબડમાંથી બહાર નીકળવા માટે ઉકેલો અથવા એક્શન પ્લાન તૈયાર કરો
- – તમારે જે પગલાં લેવાની જરૂર છે તે ઓળખો – ખર્ચ, બચત, દેવું વ્યવસ્થાપન, વીમો, રોકાણોનું લિક્વિડેશન/પુનઃરચના, ક્રેડિટ મેળવવા વગેરે જેવા મોરચે
- – માસિક બજેટ અને અમલીકરણ માટે તૈયાર નાણાકીય યોજના રાખો
- – તમારી યોજનાઓને સમયબદ્ધ રીતે અમલમાં મુકો
- – ધાર્મિક રીતે તમારી યોજનાઓનો ટ્રૅક રાખો
b) શિસ્ત: ઘણી વાર, આપણી પાસે બુદ્ધિ, સંસાધનો અને નસીબમાં જે અભાવ હોય છે, તે શિસ્તથી બનેલું હોય છે. લોકોએ માત્ર હથોડી, શિસ્ત અને ધીરજથી પહાડો કાપ્યા છે. તમારી યોજનાઓને વળગી રહો – આગામી 6 મહિના અથવા એક વર્ષ માટે આંખ બંધ કરીને કહો અને તમે જે તફાવત કર્યો હશે તે જુઓ. આ બધા સમયે કોઈપણ બિનઆયોજિત, વિવેકાધીન ખર્ચ અથવા વિન્ડો શોપિંગથી દૂર રહો. જો જરૂરી હોય તો, તમારા મોબાઇલ પર ફેન્સી રેસ્ટોરન્ટ્સ, મોલ્સ અને શોપિંગ એપ્લિકેશન્સમાં જવાનું ટાળો. તેના બદલે, મોર્નિંગ વોક કરો, બીચ પર જાઓ, જીવનની સુંદર વસ્તુઓનો આનંદ માણતા શીખો અને પૈસાથી ખરીદવા વગર પરિવાર સાથે આનંદ કરો.
c) સ્વસ્થ રહો: જેમ ચર્ચા કરવામાં આવી છે તેમ, તણાવ ઘણા બધા શારીરિક અને સ્વાસ્થ્ય પડકારો લાવી શકે છે અને તમને ખરાબ સંગત અને એવી વસ્તુઓમાં ધકેલી શકે છે જેને ટાળવી જોઈએ. તમે આ નાજુક પરિસ્થિતિમાં નવો મોરચો ખોલવા માંગતા નથી. તેના બદલે, સારી ઊંઘ લેવાનો પ્રયાસ કરો, સારો ખોરાક લો, ધ્યાન અને યોગનો અભ્યાસ કરો અને સ્વસ્થ રહેવાનો પ્રયાસ કરો. તમારી દિનચર્યામાં કસરતો અને શારીરિક પ્રવૃત્તિને સામેલ કરવાનો પ્રયાસ કરો. શારીરિક પ્રવૃત્તિ તમારા મગજના ફીલ-ગુડ ન્યુરોટ્રાન્સમીટરના ઉત્પાદનને વેગ આપે છે, જેને એન્ડોર્ફિન્સ કહેવાય છે જે તાણ રાહતમાં મદદ કરે છે, તમને તમારી ચિંતાઓથી વિચલિત કરે છે અને તમને આત્મવિશ્વાસ આપે છે.
બોટમ લાઇન:
કોઈ પણ વ્યક્તિ નાણાકીય સમસ્યાઓથી મુક્ત નથી. અણધારી નાણાકીય કટોકટી એ બિનઆમંત્રિત મહેમાનો જેવા છે, તમે માત્ર એટલું જ કરી શકો છો – તૈયાર રહો. યોગ્ય માર્ગ નકશા અને શિસ્ત સાથે, તમે સંભવિત દુર્ઘટનાને નાના આંચકામાં ફેરવી શકો છો. જ્યારે તમે તે કરી રહ્યા હોવ, ત્યારે તમારી પાસે જે વસ્તુઓ છે અને જે લોકો તમારી સાથે છે તેમના માટે પણ કૃતજ્ઞતા રાખો. તે જીવન છે અને બંને – સારી અને ખરાબ વસ્તુઓ થાય છે. મહત્વનું છે કે ચાલતા રહેવું, એક સમયે એક જ પગલુ ભરીને આગળ વધવું.
